«Οι τοπικοί μύθοι και ως γέφυρα επικοινωνίας της σχολικής ζωής με την τοπική κοινωνία» της Νηπιαγωγού Ευφροσύνης Σπυροπούλου

 

 

 

 

 

 

 

«Οι τοπικοί μύθοι και ως γέφυρα επικοινωνίας της σχολικής ζωής με την τοπική κοινωνία» 

 

 

Κάθε σχολική χρονιά τίθεται στον εκπαιδευτικό το ερώτημα.

Υπάρχει  μία κατάλληλη αναπτυξιακή παιδαγωγική θεωρία, που εφαρμόζοντας τις παιδαγωγικές της αρχές θα καταφέρω να βοηθήσω τους μαθητές μου να επικοινωνήσουν, να αναπτύξουν αυτονομία, να συνεργαστούν, να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και τέλος να οικοδομήσουν την προσωπική τους ταυτότητα που να σχετίζεται με την μελλοντική ταυτότητα του πολίτη;

Η απάντηση έρχεται μέσα από τις παιδαγωγικές αρχές των  διαφοροποιημένων διδακτικών προσεγγίσεων.

Σε μια τέτοια προσέγγιση το ίδιο το παιδί και ο μικρόκοσμος μέσα στον οποίο ζει είναι τα κίνητρα για γνώση.

Ως ένα τέτοιο κίνητρο για μάθηση λειτουργούν οι τοπικοί μύθοι.

Μεταφέρουν πανανθρώπινες αξίες, μαγεύουν τους μικρούς μαθητές.

Το παιδί εξερευνά και ανακαλύπτει το εγγύς περιβάλλον, κινητοποιείται το ενδιαφέρον του για το παρελθόν και εμπλέκεται σε μαθησιακές δραστηριότητες που έχουν νόημα και καλύπτουν τις διαφορετικές μαθησιακές του ανάγκες.

Οι  τοπικοί μύθοι του είναι γνώριμοι.

Τους έχει ακούσει έτσι απλά σαν παραμύθι. Ο περιβάλλον χώρος γεμάτος από αρχαία μνημεία. Λαξευμένες πέτρες που ανάμεσά τους περπατά, παίζει, κάθε μέρα συναντιέται με ένα μυθικό παρελθόν.

Η πολιτισμική παράδοση είναι γύρω του και την αγγίζει, με έναν φυσικό και απλό τρόπο. Η τοπική κοινωνία συνδέει την ζωή της με τους χώρους αυτούς.

Μέσα σε ένα τέτοιο μαγευτικό τοπίο αναπτύσσεται μια πολιτισμική κουλτούρα, που καθετί είναι επενδεδυμένο με μια μυθική διάσταση.

Έτσι ο εκπαιδευτικός έχει ένα εντυπωσιακό εργαλείο στα χέρια του για την κινητοποίηση του ενδιαφέροντος του παιδιού για  μάθηση.

Οργανώνει και σχεδιάζει, υλοποιεί δράσεις μαζί με τα παιδιά, αναπτύσσει πρόγραμμα δραστηριοτήτων που αναφέρεται σε όλες τις μαθησιακές περιοχές του προγράμματος σπουδών του νηπιαγωγείου, βοηθά τους μαθητές να δομούν ιδέες και δρα στα πλαίσια της επικείμενης ζώνη ανάπτυξης .

Σε κάθε μύθο υπάρχει ένας ήρωας που συνήθως  το παιδί ταυτίζεται μαζί του. Μελετά τις συνήθειές του σε σχέση με τις δικές του, μαθαίνει από τα λάθη του και τον διατηρεί για πάντα στην καρδιά του.

Με αυτόν τον απλό τρόπο ο μαθητής γίνεται κοινωνός του παρελθόντος και ακούσια παίρνει τον ρόλο ενός διαχρονικά μετακλητού πρεσβευτή της συνέχειας του πολιτισμικού γίγνεσθαι. Μετενσαρκώνει το παρελθόν και εγγυάται το μέλλον της κάθε τοπικής πολιτιστικής παράδοσης.

Η δική μου ζωή σαν παιδί αρμονικά και φυσικά εμπλεγμένη με το περιβάλλον που περιέγραψα.

Σαν έγινα εκπαιδευτικός και άσκησα το λειτούργημά μου στον τόπο μου, τα ακούσματα έγιναν γραπτός λόγος και τα βιώματα διδακτική πράξη.

Ο μύθος «του Φρίξου και της Έλλης», ένας από τους πιο αρχέγονους μύθους, πάντα με μάγευε. Με τον ίδιο τρόπο μάγεψε και τους μικρούς μαθητές μου.

Υιοθετώντας τις πρακτικές της Μουσειακής αγωγής, βαλθήκαμε να ανακαλύψουμε στα σύννεφα του Παρνασσού την Νεφέλη. Στα κελαριστά νερά των πηγών των Χαρίτων νοιώσαμε την δροσιά και την ευλογία του φυσικού στοιχείου.

Τρέξαμε με την Μελανίππη πλάι στον Μέλανα ποταμό.

Μελετήσαμε τα ανάγλυφα του θολωτού τάφου στο θησαυροφυλάκιο του Μινύα και τους καλέσαμε όλους σε κυκλικό χορό στο Αρχαίο Ωδείο να τους δείξουμε τι μάθαμε.

Ο Φρίξος η Έλλη ο Αθάμας και το χρυσόμαλλο κριάρι όλοι εκεί.

Εκεί και οι γονείς ,συνάδελφοι εκπαιδευτικοί.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την συγκίνηση σαν ήρθε το χρυσόμαλλο κριάρι.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τι νοιώσαμε.

Νοιώσαμε ότι όλοι είχαμε τιμήσει τον τόπο μας.

Αυτή η συγκίνηση μας ένωσε.

Το σχολικό πρόγραμμα αναμορφώθηκε και οδήγησε τους μαθητές στην κατάκτηση κωδικών επικοινωνίας και συνεργασίας μέσα σε περιβάλλοντα τυπικού γραμματισμού αλλά και πολύ-γραμματισμού.

Από τότε κάθε σχολική χρονιά το πρόγραμμα επαναλαμβάνεται εμπλεκόμενο μέσα σε διάφορες δράσεις της σχολικής ζωής. Κάθε φορά η ίδια συγκίνηση. 

Το χρυσόμαλλο κριάρι μας γνέφει κρεμασμένο στον τοίχο του σχολείου μας και όταν του γνέψουμε ανοίγει τα φτερά του να μας ταξιδέψει στο όνειρο. 

Σε ένα άλλο σχολείο στον Διόνυσο βρεθήκαμε μπροστά σε ένα διαφορετικό παιδαγωγικό πρόβλημα.

Με ποιόν τρόπο θα μπορούσαμε να αναβαθμίσουμε την μικρή σχολική μας μονάδα σε εκπαιδευτικό ίδρυμα που θα προσφέρει εκπαίδευση σε γονείς και μαθητές.

Με πιο τρόπο θα ενεργοποιήσουμε το ενδιαφέρον της τοπικής κοινωνίας και θα καταφέρουμε η μάθηση να συνδεθεί με την οικογενειακή ζωή. 

Η πλούσια πολιτισμική προφορική παράδοση του τόπου της γιαγιάς τα παραμύθια χρησιμοποιήθηκαν ως κίνητρο εμπλοκής όλης της οικογένειας στην σχολική ζωή του παιδιού.

Κάθε παραμύθι της προφορικής παράδοσης μια έρευνα δράσης στα παραμύθια της βιβλιοθήκης μας, νεότερη λογοτεχνία, παιδικά παραμύθια. ,όπου ανακαλύπταμε την ίδια ηθική αξία το ίδιο νόημα.

Το τοπωνύμιο του χωριού πλούσιο από μόνο του και μυθικά συνδεδεμένο με πολλές πλευρές της ανθρώπινης ζωής.

Οι γνώστες θα πουν πως θα ήταν δύσκολο να μιλήσεις σε ένα παιδί για τα μυστήρια του Διονυσιακού στοιχείου.

Εμείς κρατήσαμε την τεράστια προσφορά στη γέννηση της θείας τραγωδίας και μυήσαμε τα παιδιά μας στον κόσμο της επικοινωνίας.

Επικοινωνίας με την σωματική έκφραση, τον λόγο τους ήχους των μουσικών οργάνων, το χορό.

Και καλέσαμε τον θεό Διόνυσο να γίνει το σκαλοπάτι για την ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης.

«Έλα Διόνυσε, έλα να χορέψεις στο χωριό μας, έλα να τιμήσεις το χωριό μας»

Και ο Διόνυσος μας άκουσε.

Ήρθε με τους ήχους των Κορυβάντων και ξεσήκωσε τους μικρούς μαθητές που είχαν μάθει τον χορό των παππούδων τους μέσα από έναν βακχικό ρυθμό(το καγκέλι.)

Ξύπνησε μέσα από την αγκαλιά της λήθης, ήρθε στο σχολείο μας, εξερεύνησε, σχεδίασε, υλοποίησε και παρουσίασε ένα μικρό αναπτυξιακά κατάλληλο παιδαγωγικό  θαύμα.

Σήμερα με βιωμένες εμπειρίες διαφοροποιημένης παιδαγωγικής προσέγγισης μπορώ με βεβαιότητα να υποστηρίξω ότι:

• Η ενσωμάτωση των τοπικών μύθων στον σχεδιασμό του αναλυτικού προγράμματος αναμορφώνει και ενδυναμώνει την σχολική πραγματικότητα.
• Δίνει στο σχολείο την δυνατότητα να τους χρησιμοποιήσει ως γνωστικό αντικείμενο και δημιουργεί την σχολική κουλτούρα που χρειάζεται  για να βοηθήσει τον μαθητή να δομήσει την πολιτισμική του ταυτότητα.

Σε όσους ανήκει η τιμή να μπορούν να καταγράφουν τους μύθους του τόπου τους θεωρώ ότι θα πρέπει να δείχνουμε απέραντο σεβασμό και να τους στηρίζουμε.

Φροντίζουν να διατηρηθούν οι ρίζες του τόπου τους.

Υπηρετούν την φιλαναγνωσία, και βοηθούν στην ενδυνάμωση της πολιτιστικής ταυτότητας και την διατήρηση του πολιτισμού. 

Αφιερωμένο στον κ. Αριστείδη Ρούσσαρη και στην κα Σκιαδαρέση. 

Αφιερωμένο σε σένα «Ω! Γη της Βοιωτίας που σε δέρνει ο Άνεμος».

                                               (Οδ.Ελύτης)

Ευφροσύνη Σπυροπούλου -Νηπιαγωγός

 

Το παραπάνω κείμενο της Ευφροσύνης Σπυροπούλου είναι η παρέμβασή της στην εκδήλωση των εκδόσων "βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ" και των Σχολικών Συμβούλων Δημοτικής Εκπαίδευσης και Προσχολικής Αγωγής Ν. Βοιωτίας με θέμα
Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ