Δευτέρα 30 Μαρτίου 2009

Γι άλλη μια φορά κοντά μας ο Ευτύχης Μπιτσάκης

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης στο βιβλιοπωλείο μας το 2000

Ο Ευτύχης Μπιτσάκης γεννήθηκε το 1927 στο Κάδρος της Κρήτης.
Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Θεωρητική Πυρηνική Φυσική στο Παρίσι, είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Παρισιού και Διδάκτωρ Επικρατείας της Γαλλικής Δημοκρατίας, εργάστηκε στο πυρηνικό εργοστάσιο του College de France και στο Πυρηνικό Κέντρο του Saclay, δίδαξε για πολλά χρόνια Φυσική και Φιλοσοφία των Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών εκλέχτηκε Καθηγητής στην Έδρα της Φιλοσοφίας των Επιστημών και χρημάτισε Κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Έχει συγγράψει περισσότερα από είκοσι βιβλία που κυκλοφορούν στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, αρθρογραφεί σε πολλές εφημερίδες, όπως Νέα, Βήμα, Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, κ.ά. και έχει πολλές τιμητικές διακρίσεις για το έργο του, όπως από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών, την Ένωση Ελλήνων Φυσικών, την Πόλη των Χανίων. Είναι επίσης Επίτιμος Διδάκτωρ του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Ως μαθητής, ο Ευτύχης Μπιτσάκης πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές της ΕΠΟΝ. Στη διάρκεια του εμφυλίου καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για πολιτική δράση. Τον Απρίλιο του 1967 βρισκόταν στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας πήρε ενεργό μέρος στο αντιδικτατορικό κίνημα της Δυτικής Ευρώπης, ως μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. και της Αντιδικτατορικής Επιτροπής του Παρισιού.
Είναι παντρεμένος με την γνωστή ζωγράφο Μαρία Κοκκίνου και γιος τους είναι ο Γιάννης Μπιτσάκης, Φυσικός, μέλος της επιστημονικής Ομάδας που μελετά τον μηχανισμό των Αντικυθήρων και είχαμε την τύχη να τον παρακολουθήσουμε στο βιβλιοπωλείο μας πριν δύο χρόνια μαζί με άλλους συναδέλφους του κατά την πρώτη πανελλαδική παρουσίαση των νέων ανακαλύψεων πάνω στον μηχανισμό.
Ο Ευτύχης Μπιτσάκης έχει μιλήσει άλλες δύο φορές στο βιβλιοπωλείο μας.
Στις 21-2-2000 παρουσίασε το θέμα : Ο ΔΑΙΜΩΝ ΤΟΥ ΑΪΝΣΤΑΙΝ
και στις 8-4-2002 το βιβλίο του: ΓΟΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ


Τη Δευτέρα 6-4-2009 θα μας παρουσιάσει το νέο του βιβλίο
"Η εξέλιξη των θεωριών της Φυσικής" και θ' αναπτύξει το θέμα
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009

Πρόβατο, πρόβατο της παγωνιάς, μικρό ποίημα, πιάσε με από το χέρι …


Ικανοποιώντας αίτημα πολλών μας φίλων παρουσιάζουμε τρία χαρακτηριστικά αποσπάσματα με ηχητική κάλυψη από την εκδήλωση του Σαββάτου 21-3-09 που συνδύασε την Παγκόσμια ημέρα ποίησης με τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Ρίτσου στη συνδιοργάνωση του βιβλιοπωλείου ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ με το ΤΡΟΦΩΝΙΟ ΩΔΕΙΟ.

 Το νέο μαντείο (1968)

 Δυο χρόνια ολάκερα δεινοπαθήσαμε απ’ τη ξηρασία,- ουτε ένα πράσινο φύλλο
ούτε πουλί ούτε ακρίδα στη Βοιωτία. "Αποταθείτε - μας ορμήνεψαν -
αποταθείτε στην Πυθία".Ψάξαμε,τη βρήκαμε κι αποταθήκαμε.
Εκείνη:
"Αποταθείτε στο μαντείο του Τροφωνίου", μας είπε.
Εμείς μήτε που ξέραμε αν ύπαρχε, και πού, τέτοιο μαντείο.
Και, το χειρότερο απ’ όλα, δε βρίσκονταν στις μέρες μας κανένας Σάων,
από φώτιση θεία οδηγημένος,
ν’ ακολουθήσει ένα κοπάδι μέλισσες,να μάθει και να συμβουλέψει
τον μυστικό κανόνα του άλυτου και του ανεξήγητου
που θα μαλάκωνε τα πράματα.
Όλοι ζητάγαν τώρα πρακτικές οδηγίες.
Δεν περίμεναν. Βιάζονταν.
Ωστόσο, μας χρειαζότανε, το δίχως άλλο, ένα νέο μαντείο του Τροφωνίου, κ' έτσι,
μ’ εράνους, με τρεχάματα και λόγους, το σκαρώσαμε στα πρόχειρα.
Από τη συλλογή ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΙΣ
Απαγγέλει ο Κώστας Καναβούρης

ritsos 2.mp3

Γιέ μου, σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της καρδιάς μου, πουλάκι της φτωχιάς αυλής, άνθέ της ερημιάς μου, πώς κλείσαν τα ματάκια σου και δε θωρείς που κλαίω και δε σαλεύεις, δε γρικάς τα που πικρά σου λέω; Γιόκα μου, εσύ που γιάτρευες κάθε παράπονό μου, Που μάντευες τί πέρναγα κάτου απ᾿ το τσίνορό μου, τώρα δε με παρηγοράς και δε μου βγάζεις άχνα και δε μαντεύεις τις πληγές που τρώνε μου τα σπλάχνα; Πουλί μου, εσύ που μου ‘φερνες νεράκι στην παλάμη πώς δε θωρείς που δέρνουμαι και τρέμω σαν καλάμι; Στη στράτα εδώ καταμεσίς τ᾿ άσπρα μαλλιά μου λύνω και σου σκεπάζω της μορφής το μαραμένο κρίνο. Φιλώ το παγωμένο σου χειλάκι που σωπαίνει κι είναι σα να μου θύμωσε και σφαλιγμένο μένει. Δε μου μιλείς κι ἡ δόλια εγώ τον κόρφο δες, ανοίγω και στα βυζιά που βύζαξες τα νύχια, γιέ μου μπήγω. Απόσπασμα από τον «Επιτάφιο» σε απαγγελία της Βασιλικής Κατσικογιάννη
Get this widget Track details eSnips Social DNA
Και να αδελφέ μου, που μάθαμε να κουβεντιάζουμε, ήσυχα-ήσυχα κι απλά. Καταλαβαινόμαστε τώρα δε χρειάζονται περισσότερα. Κι αύριο λέω θα γίνουμε ακόμα πιο απλοί, θα βρούμε αυτά τα λόγια, που παίρνουν το ίδιο βάρος, σ’ όλες τις καρδιές, σ’ όλα τα χείλη, έτσι να λέμε πια τα σύκα: σύκα, και τη σκάφη: σκάφη, κι έτσι που να χαμογελάνε οι άλλοι και να λένε: «τέτοια ποιήματα, σου φτιάχνουμε εκατό την ώρα». Αυτό θέλουμε και εμείς. Γιατί εμείς ,δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου απ’ τον κόσμο. Εμείς τραγουδάμε, για να σμίξουμε τον κόσμο. Διαβάζει ο Γιώργος Αγραφιώτης τραγουδά η Άννα Μουζάκη στο πιάνο ο Άρης Γραικούσης

Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

... κ’ είταν πολλά τσιγάρα πεσμένα στο πάτωμα ...

... Αξίζει να δούμε ψήγματα της ποιητικής του Γ. Ρίτσου που είναι παράγωγα της πολιτικής του εγρήγορσης και διαίσθησης αλλά και της πρόβλεψης, σ’ ό,τι αφορά στις διεργασίες που συντελούνταν, συν τω χρόνω, στους κόλπους της αριστεράς και της κοινωνίας.
Τα ποιήματα που θα ακούσουμε χαρακτηρίζουν και το επίπεδο αυτογνωσίας του ποιητή για τη θέση του ως δημιουργού μέσα στο λαϊκό κίνημα καθώς και για την επίγνωση που είχε ως προς την σαθρότητα των υλικών με τα οποία κατασκευάζονταν τα ευκαιριακά βάθρα των σκοπιμοτήτων, προκειμένου να τον ανεβάζουν, με τη θέλησή του, αναγορεύοντάς τον ως «ποιητή του λαού» και τα παρόμοια.
Ο Ρίτσος ήξερε και ό,τι ήξερε το έγραφε.
Όπως επισημαίνει η Λίζυ Τσιριμώκου στην πολύ χρήσιμη εισαγωγή της στον φρεσκοτυπωμένο τόμο (Τροχιές σε διασταύρωση, εκδόσεις Άγρα) της επιστολικής επικοινωνίας του ποιητή με την Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου: «… σωρεία μαρτυριών επιβεβαιώνει ότι ο Ρίτσος, παρά το γεγονός ότι λειτούργησε ενσυνείδητα ως βάρδος της Αριστεράς, δεν άφησε το άκαμπτο και σοβαροφανές προσωπείο της στράτευσης να καταργήσει τα ατομικά του χαρακτηριστικά […]. Υπενθυμίζουμε ότι ο «Αρίοστος ο Προσεχτικός», που πολύ σκανδάλισε στη δεκαετία του 1980 (όταν εκδόθηκε) με την «ανίερη» γλώσσα και λογική του όσους θεωρούσαν την ποίηση ανάπτυξη μιας προκήρυξης, γράφεται ήδη από το Φθινόπωρο του 1942 […] (εξ’ άλλου) η κριτική (και αυτοκριτική) στάση του Ρίτσου, όπως εμφανίζεται σταδιακά στην πλούσια ποιητική του παραγωγή, στο μέτρο που ακόμη μας αποκαλύπτει κρυφές πτυχές, εκπλήσσει με τη δύναμη της αυτογνωσίας που εκπέμπει, και την (κατά)πίεση που συσσώρευε».
Ας μη ξεχνάμε πως το 1978 –για παράδειγμα- στην ποιητική σύνθεση «Το τερατώδες αριστούργημα» γράφει:

[…]
ύστερα βλέπεις φοβόμουνα αυτή τη ρυθμική αλληλουχία
έπρεπε διαρκώς ν’ αλλάζω θέση για νάμαι πάντα παρών
συμφωνώντας με τις ιστορικές αλλαγές ανανεώνοντας τα είδη της κουζίνας
συμβαδίζοντας με τη μόδα των πανωφοριών
κρατώντας φυσικά κ’ εκείνο το βαρύ κασκόλ απ’ τ’ αλεξίπτωτο του ρώσου αεροπόρου στο χιονισμένο οροπέδιο απ’ τα χρόνια της κατοχής
και εκείνη τη δαχτυλογραφημένη απόφαση της παράνομης κομματικής συνεδρίασης όπου με αδελφική φροντίδα διατύπωναν το παράπονο οι σύντροφοι
ότι τα νέα ποιήματά μου διανθίζονται από κάποιες τάσεις μεταφυσικής
κ’ εγώ απαντούσα με πολύ μεταφυσικότερα ποιήματα ενός πολύ
βαθύτερου ρεαλισμού περίπου σαν εκείνον του Ζντάνωφ αλλά μαζί και με τις καταδικασμένες γάτες της Αχμάτοβα
θαρρώ είταν μαύρες καθόνταν πεινασμένες πίσω απ’ τα τζάμια
και κοιτούσαν τα παγωμένα νερά του Νιέβα ή του Μόσκβα δεν
καλοθυμάμαι
με δυο μάτια πλατιά σαν δυο παγωμένους αιώνες
[…]

κ’ ύστερα με τις διαδοχικές απελευθερώσεις με τα καινούργια συρματοπλέγματα
με τα καινούργια Συνέδρια με τα καινούργια αδιάβροχα
με τη διάσταση του Χρουστσώφ και του Μάο
κι αργότερα με την καινούργια διάσπαση της αριστεράς
ψάχνοντας απ’ την άλλη μεριά να βρούμε τον κόσμο
κ’ έπρεπε βέβαια μες στην έρευνά μας να περιληφθούν κ’ οι νεκροί μας
ν’ ακουστεί και η αδέκαστη γνώμη τους
γιατί αυτοί ακριβώς μας θυμίζαν βαθύτερα τα γεγονότα και το
χρέος μας
γιατί αυτοί ακριβώς όντας νεκροί
είταν οι μόνοι ανιδιοτελείς οι μόνοι αμνησίκακοι
δε διεκδικούσαν αξιώματα τίτλους διαμερίσματα παράσημα
ούτε καν ένα μνημείο από πλιθιά και μια γλάστρα γεράνια

αυτοί είχανε το κόκκινο άστρο της πληγής τους στο στήθος τους
ήξεραν πρακτική αριθμητική κ’ ελατοντούφεκο
είχαν σταυρωτά τα κορδόνια τους
μιλούσαν ήσυχα

κ’ έπρεπε πια κ’ εμείς να καταλήξουμε σ’ ένα συμπέρασμα σ’ ένα
μεγάλο κόκκινο πουλί σ’ ένα μεγάλο σφυροδρέπανο
κι άλλοι είταν κουρασμένοι και δύσθυμοι
κι άλλοι πηδούσαν σαν κουτσά σπουργίτια τις λακκούβες το νερό
στο λασπωμένο προάστιο
κι άλλοι είχαν αποκτήσει μερσεντές και διπλό ρετιρέ και κοίταζαν
αφ’ υψηλού τα λεωφορεία και τους πεζούς και τις τρύπιες
σημαίες
κι άλλοι κοιμόνταν με τα ρούχα και με τα παπούτσια έτοιμοι πάντα
για την παρανομία

κι άλλοι τα βλέπαν όλα τούτα σα σημάδια οριστικής αποτυχίας
κι άλλοι σημάδια ζωτικότητας του κινήματος
κι άλλοι σε καφενεία ή σε πολυτελή σαλόνια τόχαν ρίξει στην
αιώνια σφαλματολογία
κι άλλοι σταματημένοι 30 τόσα χρόνια πίσω όλο ψειρίζαν τις φανέλες τους θαρρώντας πως διορθώνουνε την ιστορία και πως
σκάβουν το μέλλον
κι άλλοι σχολίαζαν άπρακτοι καπνίζοντας τις ιδέες σαν τσιγάρα
κ’ είταν πολλά τσιγάρα πεσμένα στο πάτωμα
και τα πατούσανε με ωραία λουστραρισμένα παπούτσια
κι άλλο δεν είχαν τσιγάρο να βουλώσουν την πίκρα τους
κ’ η κοινωνιολογία είχε γίνει ζήτημα αποχρώσεων
κ’ η φιλοσοφία ζήτημα γκρίζων φτερών
[…]

Ας μη μας διαφεύγει –ξανατονίζω- πως αυτοί οι στίχοι εκδίδονται το 1978.

Η παραπάνω δημοσίευση αποτελεί τμήμα από τον πρόλογο του Γιώργου Θεοχάρη στην εκδήλωση του βιβλιοπωλείου για τον Γιάννη Ρίτσο (21-3-09).

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009

… Και το όνομά του σύντομο κι ευκολοπρόφερτο: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

"…Την πρώτη και την τελευταία σου λέξη
την είπαν ο Έρωτας και η επανάσταση.
Όλη σου τη σιωπή την είπε η ποίηση..."
Μεγαλειώδης η γιορτή της ποίησης – η αφιερωμένη στον ποιητή της Ρωμιοσύνης Γιάννη Ρίτσο – το βράδυ του Σαββάτου στο ασφυκτικά γεμάτο βιβλιοπωλείο. Η προσέλευση των φίλων της ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ και του ΤΡΟΦΩΝΙΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ξεπέρασε κάθε προσδοκία και δεκάδες άτυχοι δε χώρεσαν και στερήθηκαν μιας μοναδικής απόλαυσης.
Οι συντελεστές της εκδήλωσης αποζημίωσαν με το παραπάνω το κοινό δίνοντας το στίγμα της πολυδιάστατης ποίησης του Γιάννη Ρίτσου.
Ο ποιητής Γιώργος Θεοχάρης ξεκίνησε διαβάζοντας από τη συλλογή «Ποιήματα ΙΔ» με εύστοχες παρατηρήσεις για το χρόνο γραφής τους και την κριτική του Ρίτσου μέσω των στίχων του, της πολιτικής κατάστασης της εποχής και όσων έβλεπε πως έρχονται.
Ακολούθησε η μεστή και γοητευτική αναφορά στη ζωή και το έργο του Γ. Ρίτσου από τον ποιητή Κώστα Καναβούρη, για να πάρουν τη σκυτάλη με συγκλονιστικές απαγγελίες ποιημάτων ο Γιώργος Αγραφιώτης (ηθοποιός του Δημοτικού Θεάτρου Λιβαδειάς) και η Βάσω Κατσικογιάννη (φιλόλογος του 1ου Λυκείου Λιβαδειάς) από τη συλλογή «Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα» η οποία εκδόθηκε αμέσως μετά το θάνατό του και είναι η ύστατη χειρονομία του. Ο ποιητής απογοητευμένος από τη διάψευση των προσδοκιών του, κοιτάζει κατάματα το θάνατο μεταγγίζοντας και τις τελευταίες στιγμές του στο λόγο.
Η συνέχεια ήταν αφιερωμένη στα μελοποιημένα έργα ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ, ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ και ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΤΣΟΥΚΑΛΙ από τους συνθέτες Μίκη Θεοδωράκη και Χρήστο Λεοντή μ’ ένα πραγματικό ρεσιτάλ από τη μεσόφωνο
Άννα Μουζάκη και τον πιανίστα Άρη Γραικούση, οι οποίοι απογείωσαν την εκδήλωση.
Η αποθέωση όλων των πρωταγωνιστών έκλεισε με τον καλύτερο τρόπο τη βραδιά ποίησης και απέδειξε ότι ο Γιάννης Ρίτσος εκατό χρόνια μετά τη γέννησή του φαίνεται να συγκινεί ακόμα και να εμπνέει τις παλιές αλλά και τις νεότερες γενιές.


Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009

Φιλήδονο φεγγάρι, μη μου αλλάζεις τα λόγια

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ (1909-1990)

Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε το 1909 στη Μονεμβασιά Λακωνίας, γιος του μεγαλοκτηματία Ελευθέριου Ρίτσου και της Ελευθερίας το γένος Βουζουναρά. Είχε τρία αδέρφια. Το 1918 εγγράφεται στο Σχολαρχείο της Μονεμβασιάς και το 1921 στο Γυμνάσιο του Γυθείου. Είχε ήδη χάσει τον αδελφό του Μίμη ενώ η μητέρα του πέθανε το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Το 1924 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα στη «Διάπλαση των Παίδων» με το ψευδώνυμο Ιδανικόν Όραμα. Το 1925 ολοκλήρωσε και τις γυμνασιακές του σπουδές στο Γύθειο και έφυγε με την αδερφή του Λούλα για την Αθήνα. Είχε προηγηθεί η οικονομική καταστροφή του πατέρα του και έτσι ο Ρίτσος εργάστηκε στην Αθήνα, αρχικά ως δακτυλογράφος και στη συνέχεια ως αντιγραφέας στην Εθνική Τράπεζα. Το 1926 αρρώστησε από φυματίωση και επέστρεψε στη Μονεμβασιά ως το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου, οπότε γράφτηκε στη Νομική Σχολή της Αθήνας, χωρίς να θελήσει όμως ποτέ να φοιτήσει. Υπήρξε βοηθός βιβλιοθηκάριου και γραφέας στο Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας. Το Γενάρη του 1927 νοσηλεύτηκε στην κλινική Παπαδημητρίου και λίγο αργότερα μπήκε στο σανατόριο Σωτηρία, όπου έμεινε τελικά για τρία χρόνια. Στη Σωτηρία ο Ρίτσος γνωρίστηκε με τη Μαρία Πολυδούρη και με μαρξιστές και διανοούμενους της εποχής του, ενώ παράλληλα έγραψε πολλά ποιήματα μερικά από τα οποία δημοσιεύτηκαν στο φιλολογικό παράρτημα της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαιδείας». Από το φθινόπωρο του 1930 και για ένα χρόνο έζησε στα Χανιά, αρχικά στο άσυλο φυματικών της Καψαλώνας και μετά από προσωπική του καταγγελία των άθλιων συνθηκών ζωής που επικρατούσαν εκεί σε τοπική εφημερίδα, μεταφέρθηκε μαζί με όλους τους τρόφιμους στο σανατόριο Άγιος Ιωάννης. Τον Οκτώβρη του 1931 επέστρεψε στην Αθήνα και ανέλαβε τη διεύθυνση του καλλιτεχνικού τμήματος της Εργατικής Λέσχης όπου σκηνοθετούσε και συμμετείχε σε παραστάσεις. Η υγεία του βελτιώθηκε σταδιακά, το ίδιο και τα οικονομικά του με τη βοήθεια της αδερφής του Λούλας, που είχε στο μεταξύ παντρευτεί και φύγει για την Αμερική. Τον επόμενο χρόνο ο πατέρας του μπήκε στο Ψυχιατρείο στο Δαφνί (όπου πέθανε το 1938) • πέντε χρόνια αργότερα τον ακολούθησε η Λούλα, που βγήκε το 1939. Το 1933 συνεργάστηκε με το περιοδικό της Αριστεράς «Πρωτοπόροι» και δούλεψε στο εμπορικό θέατρο για τέσσερα χρόνια (θίασοι Ζωζώς Νταλμάς, Ριτσιάρδη, Μακέδου). Συνεργάζεται με την εφημερίδα Ριζοσπάστης το 1934-35 δημοσιεύοντας ποιήματα με το ψευδώνυμο Ι. Σοστίρ. Το 1934 κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Γκοβάστη η πρώτη του ποιητική συλλογή «Τρακτέρ». Την ίδια χρονιά προσλήφθηκε ως επιμελητής εκδόσεων του οίκου Γκοβόστη και οργανώθηκε στο Κ.Κ.Ε.. Το 1937 νοσηλεύτηκε στο σανατόριο της Πάρνηθας. Τον επόμενο χρόνο προσλήφθηκε στο Βασιλικό Θέατρο και το 1940 στη Λυρική Σκηνή. Κατά τη διάρκεια του ελληνογερμανικού πολέμου και της κατοχής ο Ρίτσος έζησε κατάκοιτος, παρόλα αυτά συμμετείχε στη δραστηριότητα του μορφωτικού τμήματος του ΕΑΜ και αρνήθηκε να δεχτεί χρήματα από έρανο όταν κινδύνεψε η ζωή του από τις κακουχίες. Στη διάρκεια των Δεκεμβριανών επισκεπτόταν συχνά την Καισαριανή. Τον Ιανουάριο του 1945 συναντήθηκε με τον Άρη Βελουχιώτη στα Τρίκαλα και συνεργάστηκε με το Λαϊκό Θέατρο Μακεδονίας. Το 1948 εξορίστηκε λόγω της αριστερής δράσης του στο Κοντοπούλι της Λήμνου, τον επόμενο χρόνο στη Μακρόνησο, το 1950-1951 στον Άη Στράτη. Το 1952 επέστρεψε στην Αθήνα και προσχώρησε στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύτηκε την παιδίατρο Φαλίτσα Γεωργιάδου από τη Σάμο, με την οποία απέκτησε μια κόρη την Έρη. Το 1956 ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση ως μέλος αντιπροσωπείας διανοουμένων και δημοσιογράφων και το 1959 επισκέφτηκε τη Ρουμανία. Το 1962 επισκέφτηκε ξανά τη Ρουμανία όπου συναντήθηκε με το Ναζίμ Χικμέτ και κατόπιν πήγε στην Τσεχοσλοβακία, όπου ολοκλήρωσε την Ανθολογία Τσέχων και Σλοβάκων ποιητών, την Ουγγαρία και τη Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία. Το 1964 συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές με την ΕΔΑ Μετά το πραξικόπημα των συναταγματαρχών το 1967 εξορίστηκε ξανά, αυτή τη φορά στη Γυάρο και τη Λέρο, το 1968 στη Σάμο, όπου τέθηκε υπό κατ’ οίκον περιορισμό στο σπίτι της γυναίκας του για λόγους υγείας. Το 1970 επέστρεψε στην Αθήνα, μετά όμως από άρνησή του να συμβιβαστεί με το καθεστώς του Παπαδόπουλου εξορίστηκε εκ νέου στη Σάμο ως το τέλος του χρόνου που μπήκε για εγχείρηση στη Γενική Κλινική Αθηνών. Το 1973 συμμετείχε στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Μετά την πτώση της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση έζησε κυρίως στην Αθήνα και τιμήθηκε για το έργο του από την Ελλάδα και άλλες χώρες του κόσμου. Ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ πως ο Γιάννης Ρίτσος τιμήθηκε με το Μέγα Διεθνές Βραβείο Ποίησης της Biennale του Knokk - le - zout στο Βέλγιο (1972), το Διεθνές Βραβείο Δημητρώφ στη Σόφια (1975), το Μέγα Γαλλικό Βραβείο Ποίησης Alfred de Vigny, το βραβείο Λένιν (1977), το Διεθνές Βραβείο του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης (1979), το βραβείο Ποιητή Διεθνούς Ειρήνης του ΟΗΕ, το Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων (1987), το Μετάλλιο Ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη (1989), τον Μεγάλο Αστέρα της Φιλίας των Λαών (Γ.Λ.Δ.), το μετάλλιο Ζολιό - Κιουρί (1990). Το 1986 προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1937) και της Ακαδημίας Λογοτεχνών και Επιστημών Mainz της Ο.Δ.Γ, και ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης (1975), Μπίρμιγχαμ (1978), Karl Marx της Λειψίας (1984), της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας (1987). Πέθανε το Νοέμβρη του 1990 και η σορός του ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του.

Θεμελιώδες χαρακτηριστικό της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου στάθηκε η στράτευσή της στην υπηρεσία του ανθρωπισμού, της αγάπης και της ελληνικότητας. Κατά τη διάρκεια της εξηντάχρονης πνευματικής πορείας του ο Ρίτσος πέρασε γρήγορα από το χώρο του νεορομαντισμού-νεοσυμβολισμού του μεσοπολέμου στην πολιτικά στρατευμένη υπέρ του κομμουνισμού τέχνη, στα πλαίσια της οποίας διαμόρφωσε μια γνήσια λυρική γραφή και πρόβαλε την κοσμοθεωρία του, παραμένοντας σ’ όλη τη ζωή του ένας εξαιρετικά ευαίσθητος δέκτης των συνεπειών των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων τόσο στην Ελλάδα, όσο και σ’ όλο τον κόσμο.
Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών

Τρίτη 17 Μαρτίου 2009

Εντυπωσιακή ομιλία - γόνιμη συζήτηση

Ξεχωριστή βραδιά η χθεσινή στη συνέχεια του κύκλου εκδηλώσεων «Συγγραφείς και βιβλία που άλλαξαν τον κόσμο».
Ο δρ φιλοσοφίας Γιώργος Οικονόμου έκανε μια εντυπωσιακή ομιλία σχετικά με την άμεση δημοκρατία και την κριτική του Αριστοτέλη σε αυτή, όπως περιγράφεται στα «Πολιτικά», δημιουργώντας μια μοναδική ατμόσφαιρα επικοινωνίας και μέθεξης με το κοινό.
Θα επανέλθουμε πολύ σύντομα παρουσιάζοντας μια ευρεία περίληψη των όσων ειπώθηκαν.

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009

Συζητάμε για την ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ του Αριστοτέλη

"Πολίτης, λοιπόν, με την ακριβέστερη σημασία της λέξης ορίζεται κάποιος με βάση κυρίως το δικαίωμά του να μετέχει στη δικαστική και πολιτική εξουσία και με τίποτε άλλο. Από τις εξουσίες άλλες είναι αυστηρά καθορισμένες ως προς το χρόνο, ώστε μερικές δεν επιτρέπεται να τις αναλάβει το ίδιο πρόσωπο δύο φορές, ή επιτρέπεται μεν, αλλά αφού μεσολαβήσει ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Άλλες εξουσίες δεν έχουν χρονικό όριο, όπως για παράδειγμα ο δικαστής και <το> μέλος της εκκλησίας του δήμου".
Από τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ του Αριστοτέλη

Το βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
σας προσκαλεί στη 2η εκδήλωση του κύκλου

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ο Δρ. Φιλοσοφίας Γιώργος Ν. Οικονόμου

παρουσιάζει τα ΠΟΛΙΤΙΚΑ του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

και επικεντρώνει στο θέμα :

Η άμεση δημοκρατία και η κριτική του Αριστοτέλη

τη Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009, στις 8:15 μ.μ.,

στο χώρο του βιβλιοπωλείου ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
(Δημάρχου Ι. Ανδρεαδάκη 49, πρώην Πεσ. Μαχητών, Λιβαδειά).
Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.

Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

ΤΑ «ΠΟΛΙΤΙΚΑ», ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Τα Πολιτικά του Αριστοτέλη είναι το σημαντικώτερο θεωρητικό πολιτικό έργο της ελληνικής αρχαιότητας. Πραγματεύονται πολλά θέματα της ελληνικής πόλεως, πολιτεύματα, θεσμούς, πρακτικές και αναλύουν βασικές έννοιες της πολιτικής σκέψεως. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάλυση και η κριτική των δύο κύριων πολιτευμάτων, της δημοκρατίας και της ολιγαρχίας. Ο Aριστοτέλης άσκησε στην (άμεση) δημοκρατία της εποχής του ποικιλότροπη κριτική, η οποία σε πολλά σημεία είναι αστήρικτη και έχει έντονη ιδεολογική χροιά. Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι: τί πολίτευμα προκρίνει ο φιλόσοφος;
Ενώ ο Πλάτων είναι γνωστό ότι δεν υπήρξε δημοκράτης, για τον Αριστοτέλη όμως επικρατεί στην έρευνα η άποψη ότι είναι περισσότερο ευνοϊκός απέναντι στην δημοκρατία από ό,τι ο δάσκαλός του.
Μέσα από την ανάλυση των νέων εννοιών (ηθικών, πολιτικών και φιλοσοφικών) που εισάγει ο Αριστοτέλης αναδεικνύεται η μείζων πρότασή του. Πρόκειται για μια προσπάθεια να συνδυασθούν στοιχεία από τα δύο κύρια πολιτεύματα, την ολιγαρχία και τη δημοκρατία. Στην προσπάθειά του όμως αυτή η δημοκρατία απογυμνώνεται από βασικές αρχές της έτσι ώστε να μετατραπεί εν τέλει σε μια «ολιγαρχία» και όχι σε μια «μετριοπαθή δημοκρατία» όπως συχνά υποστηρίζεται.
Από την άλλη, πολλοί θεωρητικοί, αναζητώντας λύσεις για τη σημερινή κατάσταση, προσφεύγουν αξιωματικώς στην αριστοτελική θεωρία, παρακάμπτοντας την ζώσα πραγματικότητα που εξέθρεψε τον μεγάλο φιλόσοφο, και απαλείφοντας έτσι την πολιτική δημιουργία της δημοκρατικής πόλεως. Όμως η πρᾶξις, οι αξίες, οι θεσμοί και η οργάνωση της δημοκρατίας είναι καταστάλαγμα και ενσάρκωση ιδεών και αντιλήψεων, που επί δύο τουλάχιστον αιώνες αποτέλεσαν αντικείμενο δημοσίου διαλόγου στο πλαίσιο της πόλεως. Για τον λόγο αυτό, οι αντιλήψεις αυτές αξίζει να διερευνηθούν και να αντιπαραβληθούν με αυτές του Αριστοτέλη. Από την αντιπαράθεση αυτή προκύπτει ένα γόνιμο δίλημμα: άμεση δημοκρατία ή αριστοτελική πολιτεία;

Γιώργος Ν. Οικονόμου
Δρ Φιλοσοφίας