Δευτέρα 31 Αυγούστου 2015

Καράβια βγήκαν στη στεριά: Όπου βρίσκουμε στη Τζια τη Μαύρη Θάλασσα και στη Μαύρη Θάλασσα ένα παλάτι να θυμίζει τη Λειβαδιά


Πόλυ Χατζημανωλάκη
26 Αυγούστου 2015
 

Έχω να πάω δυο χρόνια στη Τζια για διακοπές. Κάποτε πηγαίναμε για πολλά καλοκαίρια στη σειρά, επειδή είναι κοντά, επειδή την είχαμε μάθει σαν το σπίτι μας – νοικιάζαμε μάλιστα στο ίδιο σπίτι – είχαμε συνηθίσει τις διαδρομές της και αν μην είχε και πολύ πράσινο. Είχαμε αγαπήσει τις ξερολιθιές και τα αγριόχορτα, τα κρινάκια της άμμου, το Λιόντα, το πράσινο το ελάχιστο στα αρμυρίκια το είχαμε εκτιμήσει πολύ και φυσικά σχεδόν κάθε βράδυ κάναμε μια διαδρομή στο φάρο του Αγίου Νικολάου.

Εκεί λοιπόν, πριν ξεκινήσει κανείς τη διαδρομή του, υπάρχει ένα μνημείο με μια μαρμάρινη πλάκα αφιερωμένο στον Λάμπρο Κατσώνη, τον Ναύαρχο του Ρωσικού στρατού που είχε επιχειρήσει εκείνη την αποτυχημένη ναυμαχία εναντίον του Τουρκικού στόλου στην Άνδρο, τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα, λίγο πριν την επανάσταση του 1821, την εποχή που κάτι πήγαινε να γίνει  διστακτικά κάπως  με βοήθεια από τη Ρωσία και τη Μεγάλη Αικατερίνη, όπως για παράδειγμα τα Ορλωφικά.

Στην περιοχή αυτή της Τζιάς λοιπόν, όπως διάβασα στην πλάκα που θυμάμαι να έχω φωτογραφίσει, αλλά δεν μπορώ να βρω τώρα, περιγράφεται μια επιχείρηση διάσωσης του πλοίου του Λάμπρου Κατσώνη από το στενό λαιμό που συνδέει το εσωτερικό με το εξωτερικό του λιμανιού. Επειδή του την είχαν στημένη και τον αποκλείσει οι Τούρκοι μέσα στο νησί και δεν μπορούσε να βγει κανονικά από την είσοδο του λιμανιού, σήκωσε ολόκληρο το πλοίο του κρυφά και το πέρασε έξω από το λιμάνι από εκείνο το στενό πέρασμα. Βρήκα στο διαδίκτυο φωτογραφία του χώρου, ένα μέρος όπου έχω πάει τόσες φορές όπου μάλιστα γίνεται κάποιου είδους εορταστική δοξολογία όπως φαίνεται από τους συγκεντρωμένους ιερείς.

Αναφέρω την συγκεκριμένη επιχείρηση, το πλοίο που περνάει πάνω από τη στεριά για να φύγει από το ένα λιμάνι στο άλλο, από τη μια θάλασσα στην άλλη γιατί είναι μια δραστηριότητα που από ότι φαίνεται συνηθιζόταν πολύ στη Μαύρη Θάλασσα, όπως παρατήρησα παρακολουθώντας προσφάτως στο διαδίκτυο τις διαλέξεις της Μαριάννας Κορομηλά για τη Μαύρη Θάλασσα και τη χερσόνησο της Κριμαίας. Τα διπλά λιμάνια – ένας λαιμός και λιμάνια από τις δυο πλευρές ώστε ανάλογα με τον καιρό τα πλοία να περνούν στην απάνεμη πλευρά μέσω ξηράς κάθε φορά που αυτό ήταν απαραίτητο, το άκουσα να συμβαίνει σε πάνω από μία από τις πόλεις – λιμάνια. Η κυρία Κορομηλά μάλιστα ισχυρίζεται ότι η ύπαρξη λαιμού και διπλού λιμανιού (Σεβαστοπόλ, Χερσών,  Σινώπη, δεν θυμάμαι αν ισχύει για την Τραπεζούντα) ήταν κριτήριο καλής τοπογραφίας για να επιλεγεί η περιοχή ώστε να γίνει αποικία[i].

Ο ναύαρχος του Ρωσικού ναυτικού δηλαδή, στην Τζια εφάρμοσε μια πρακτική που συνηθιζόταν στην χώρα που τον είχε «υιοθετήσει» και τον είχε τιμήσει με το βαθμό του ναυάρχου. Και αυτός βεβαίως την είχε τιμήσει μια και είχε λάβει μέρος με τον Ρωσικό στρατό στη μάχη της Μπαλακλάβας στον πόλεμο της Κριμαίας. 

Η Μεγάλη Αικατερίνη βεβαίως πάλι φιλοφρόνως, τον είχε αποζημιώσει παραχωρώντας στην ελληνική ταξιαρχία της Μπαλακλάβα ένα κτήμα με ένα ανάκτορο στη Γιάλτα, με το όνομα Λεβάντια, Λειβαδιά δηλαδή,  για να θυμάται την πατρίδα του.

Επαναλήψεις, αχνάρια, καλές πρακτικές, αναδιπλώσεις του χώρου και της μνήμης – πώς σώζω ένα πλοίο περνώντας το ανάμεσα σε δυο θάλασσες και πως για λίγο η μικρή Τζια θυμίζει Εύξεινο Πόντο και πώς ο  Εύξεινος Πόντος θυμίζει Λειβαδιά. 





[i] Ο δεκαεπτάχρονος γιος μου που έχει πάθος με την Αρχαία Παγκόσμια Ιστορία παρατήρησε όταν του ανέφερα το γεγονός ότι το ίδιο έκαναν και οι Βίκιγκς, παίρνοντας τα πλοιάρια στον ώμο για να περάσουν από τον Δον στον Βόλγα. Το έκαναν αργότερα οι κοζάκοι οι Ρως και το είχε κάνει και ο Μωάμεθ ο Πορθητής στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, μιμούμενος την ίδια Μαυροθαλασσίτικη τακτική. Η πρακτική αυτή φαίνεται να έχει την καταγωγή της στην αρχαιότητα όπως μου επεσήμανε η σκηνοθέτης Αργυρώ Κωνσταντάκη από το Ηράκλειο της Κρήτης,  που παρατήρησε στο φέησμπουκ όπου πρωτοανάρτησα αυτό το κείμενο. Σύμφωνα δηλαδή  με το Διόδωρο το Σικελιώτη κάτι παρόμοιο συνέβη και στη δική του αφήγηση της Αργοναυτικής εκστρατείας, όπου έσυραν την Αργώ μέσω ξηράς και την καθέλκυσαν πάλι ανάμεσα στον Τάναι (Δον)  και τον Βόλγα…: Φεύγοντας από την Κολχίδα η “Αργώ” εισήλθε στην Αζοφική θάλασσα και άρχισε να διασχίζει τον ποταμό Τάναϊ (σημερινό Δον) με κατεύθυνση προς τις πηγές του. Φτάνοντας το σκάφος στο σημείο όπου ο ποταμός έπαυε να είναι πλεύσιμος, το πλήρωμα το έσυρε στην ξηρά και το καθέλκυσε σε ένα άλλο ποτάμι, του οποίου η ροή οδηγούσε προς τον Ωκεανό. Αν δούμε την πορεία στο χάρτη, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι σε κάποιο σημείο τα δύο ποτάμια, ο Τάναϊς (Δον) και ο Βόλγας, σχεδόν εφάπτονται Σχηματίζοντας δύο καμπύλα τόξα. Από το σημείο εκείνο ο μεν Τάναϊς (Δον) εκβάλλει στην Αζοφική θάλασσα, ο δε Βόλγας στην Κασπία" Φεύγοντας από την Κολχίδα η “Αργώ” εισήλθε στην Αζοφική θάλασσα και άρχισε να διασχίζει τον ποταμό Τάναϊ (σημερινό Δον) με κατεύθυνση προς τις πηγές του. Φτάνοντας το σκάφος στο σημείο όπου ο ποταμός έπαυε να είναι πλεύσιμος, το πλήρωμα το έσυρε στην ξηρά και το καθέλκυσε σε ένα άλλο ποτάμι, του οποίου η ροή οδηγούσε προς τον Ωκεανό. Αν δούμε την πορεία στο χάρτη, εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι σε κάποιο σημείο τα δύο ποτάμια, ο Τάναϊς (Δον) και ο Βόλγας, σχεδόν εφάπτονται Σχηματίζοντας δύο καμπύλα τόξα. Από το σημείο εκείνο ο μεν Τάναϊς (Δον) εκβάλλει στην Αζοφική θάλασσα, ο δε Βόλγας στην Κασπία"


 Η Πόλυ Χατζημανωλάκη γεννήθηκε στην Κάλυμνο το 1958. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετά έκανε το διδακτορικό της στη Στατιστική Φυσική στις Βρυξέλλες, κοντά στον νομπελίστα Ilya Prigogine. Κατόπιν εργάστηκε ερευνητικά στο Κέντρο Στατιστικής Μηχανικής και Θερμοδυναμικής του Πανεπιστημίου του Austin στο Τέξας, δίδαξε Φυσική σε μεταλυκειακό επίπεδο καθώς και στο Διεθνές Απολυτήριο (ΙΒ΄).
Για δέκα χρόνια διηύθυνε το IB΄ στα Εκπαιδευτήρια Κωστέα - Γείτονα. Είναι μέλος του Γραφείου Εκπαιδευτικής Έρευνας των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα. Τελευταία ασχολείται συστηματικά με τα προγράμματα Βιωματικής Μάθησης, δημιουργώντας εκπαιδευτικό υλικό και πολυμεσικές παρουσιάσεις για όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Συμμετέχει ως συντονίστρια στο Δίκτυο Καινοτόμων Σχολείων και έχει δημιουργήσει το Ιστολόγιο για θέματα μνήμης «Πινακίδες από Κερί». Είναι υπεύθυνη του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Ανάγνωσης Παιδικού Βιβλίου «Βιβλιοδρομίες» που τα τελευταία δέκα χρόνια διοργανώνεται από τα Εκπαιδευτήρια Γείτονα και έχει συμβάλει, κατά κοινή ομολογία, στο να μυηθούν οι μικροί μαθητές στην τέχνη της ανάγνωσης. «Οι Μέλισσες του Κάλβου» είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.
Στο βιβλιοπωλείο μας μίλησε στις 14-1-2013 με θέμα: 
"Δρακοκτονίες και ο Άρχων των λέξεων: δεσίματα λόγου στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη". 

Πέμπτη 27 Αυγούστου 2015

Η εξέγερση της Κρονστάνδης. Επανακυκλοφόρησε έπειτα από 40 χρόνια το λησμονημένο και εν πολλοίς άγνωστο βιβλίο του Άρη Αλεξάνδρου


Η εξέγερση της Κρονστάνδης
Άρης Αλεξάνδρου
Πανοπτικόν, 2015
277 σελ.
Τιμή € 14,91

Το βιβλίο αυτό για την Εξέγερση της Κροστάνδης το ζήτησε από τον Άρη Αλεξάνδρου ο εκδότης Χ. Φυτράκης για να το εντάξει σε μία σειρά βιβλίων που κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 1970 με τον τίτλο "Τα φοβερά ντοκουμέντα". Με τη γνωστή του ευσυνειδησία, ο Αλεξάνδρου δεν έκανε μια δουλειά απλώς διεκπεραιωτική, αλλά έγραψε ένα από τα καλύτερα βιβλία διεθνώς επί του θέματος.
Μολονότι στην αφήγηση του Αλεξάνδρου είναι εμφανής η συμπάθειά του για τους εξεγερμένους της Κρονστάνδης, η παροιμιώδης πνευματική του εντιμότητα έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζονται λεπτομερώς όλες οι απόψεις, ώστε να σχηματίσει ο κάθε αναγνώστης ιδίαν άποψη.Το βιβλίο, που στην πρώτη έκδοση δεν αναγράφει καν στο εξώφυλλο το όνομα του Αλεξάνδρου, αλλά μόνο στη σελίδα τίτλου, κυκλοφόρησε στα τέλη του 1975. Δυστυχώς, ο τότε εκδότης είχε κάνει κάποιες αυθαίρετες "διορθώσεις" στη γλώσσα του συγγραφέα, που είχαν σαν αποτέλεσμα μια επιστολή διαμαρτυρίας (ενδεικτική κι αυτή του ήθους και της ευγένειας του Αλεξάνδρου ακόμα και όταν τον έθιγαν), την οποία παραθέτουμε ως παράρτημα. Με βάση αυτή την επιστολή, αποκαταστήσαμε -κατά το δυνατόν- το κείμενο, εκσυγχρονίζοντας απλώς μερικούς ορθογραφικούς τύπους που θα ξένιζαν τον σημερινό αναγνώστη.

Ό,τι και να γράψω για την τιμή που μου έκανε η Καίτη Δρόσου, με την ευγενική της άδεια να επανεκδώσω έπειτα από 40 χρόνια , θα είναι λίγο.
Το να βυθιστεί κανείς στο ιστορικό νόημα εκείνης της εξέγερσης οδηγημένος από τις λέξεις του Άρη Αλεξάνδρου, είναι δώρο ζωής. Για το Πανοπτικόν, δεν θα μπορούσα να φανταστώ μεγαλύτερη τιμή, και για εμένα μεγαλύτερη συγκίνηση.  (
Πρόλογος του εκδότη)


Όσο για την επιείκειά σας, κύριε Τρότσκι, σας τη χαρίζουμε

(Η απάντηση των εξεγερμένων ναυτών της Κρονστάνδης στο τελεσίγραφο του Τρότσκι, 7-3-1921) 

«Ο στρατάρχης Τρότσκι, απειλεί την επαναστατημένη και ελεύτερη Κρονστάνδη, που εξεγέρθηκε εναντίον της απολυταρχικής εξουσίας των μπολσεβίκων και των κομμισαρίων τους.
Απειλεί να μακελέψει τον άμαχο πληθυσμό της Κρονστάνδης, κανονιοβολώντας τον, επειδή οι εργάτες τίναξαν από πάνω τους το ζυγό της δικτατορίας του Κόμματος.
Όταν ξεσηκώθηκε ο λαός το 1905, ο στρατηγός Τρέποβ ανέλαβε να «επιβάλει την τάξη» με τα όπλα.
Μην κάνετε οικονομία στις σφαίρες, διέταξε τότε ο Τρέποβ στα στρατεύματά του.
Την ίδια διαταγή δίνει τώρα κι ο Τρότσκι στα δικά του στρατεύματα. Έχει μπόλικες σφαίρες ο Τρότσκι, όταν είναι να χτυπήσει τους ναύτες, τους εργάτες και τους κόκκινους φαντάρους.
Γιατί αυτός, ο δικτάτορας της σοβιετικής Ρωσίας, δε δίνει πεντάρα αν θα σκοτωθούνε οι εργαζόμενες μάζες. Το μόνο που τον ενδιαφέρει, είναι να κρατηθεί το κόμμα στην εξουσία.
Έχει το θράσος να μιλάει στο όνομα της μαρτυρικής Σοβιετικής Ρωσίας και να υπόσχεται πως θα μας δώσει χάρη.
Αυτός, ο ματωβαμένος Τρότσκι, ο αρχηγός της μπολσεβίκικης Οχράνας και των «κοζάκων» της, που χύνουν αλύπητα ποταμούς αίματος για να σταθεί στα πόδια της η απολυταρχία του Κόμματος, αυτός που πνίγει κάθε ελεύθερη σκέψη, τολμάει και μιλάει έτσι στους κρονστανδιώτες, που κρατάνε ψηλά και σταθερά την κόκκινη σημαία της Επανάστασης.
Οι μπολσεβίκοι, ελπίζουν να ξαναεπιβάλουν τον απολυταρχισμό τους, σκοτώνοντας τους εργαζόμενους και φυλακίζοντας τις οικογένειές τους. Σκοπός τους είναι να αναγκάσουν τους ναύτες, τους εργάτες και τους κόκκινους φαντάρους να σκύψουν το κεφάλι, ώστε να ξανακάτσουν αυτοί στο σβέρκο τους.
Ονειρεύονται μάλιστα να καλοκάτσουν και να συνεχίσουν την εξοντωτική πολιτική τους, που οδήγησε όλη την εργαζόμενη Ρωσία στον γκρεμό και την έριξε στο χάος, στο λιμό και στη μιζέρια.
Ως εδώ και μη παρέκει.                                                                                                        
Οι εργαζόμενοι δεν πρόκειται πια να εξαπατηθούν.
Μπολσεβίκοι, οι ελπίδες σας είναι μάταιες και οι απειλές σας γελοίες.
Σηκώθηκε πια και προχωράει το νέο κύμα της Επανάστασης των Εργαζομένων. Κατακλύζοντας όλη τη χώρα των Σοβιέτ, το κύμα αυτό θα καθαρίσει τον τόπο απ' όλους τους σφετεριστές και τους αναίσχυντους συκοφάντες.
Όσο για την επιείκειά σας, κύριε Τρότσκι, σας τη χαρίζουμε».


ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα και σε καμία πολιτική οργάνωση. Δεν είμαι μέλος καμιάς εκκλησίας. Δεν είμαι οπαδός καμιάς θρησκείας. Όπως το ’χω ξαναπεί, Δεσμώτης τήδε ίσταμαι τοις ένδον ρήμασι πειθόμενος. Έχοντας περάσει από τα ξερονήσια και τις φυλακές, νοιώθω πως είμαι συγκρατούμενος όχι μόνο με όσους υποφέρουν στα φασιστικά στρατόπεδα, μα και με όσους βασανίζονται στο Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ. Νοιώθω αλληλέγγυος και συνυπεύθυνος με όσους αγωνίστηκαν, αγωνίζονται και θα αγωνιστούν εναντίον όλων των τυράννων, εστεμμένων και τραγιασκοφόρων, εναντίον όλων των δεσποτών, γαλονάδων και ρασοφόρων. 
Ανήκω στο ανύπαρκτο κόμμα των ποιητών. Σαν ανύπαρκτο που είναι, δεν χορηγεί ούτε κομματικές ούτε λογοτεχνικές ταυτότητες. Εγώ δεν είμαι μέλος καμιάς Εταιρίας Λογοτεχνών και δεν πρόκειται, λόγου χάρη, να ζητήσω σύνταξη.
Αν έτυχε να γράψω κάτι, αυτό είναι μια προσωπική μου υπόθεση και κανείς δε μου χρωστάει απολύτως τίποτα. Τη λογοτεχνική μου ταυτότητα εμένα μου τη χορήγησε τον Αύγουστο του 1972 η Γενική Ασφάλεια, απαγορεύντας το βιβλίο μου Ποιήματα 1941 -1971. 
  

Παρασκευή 14 Αυγούστου 2015

Και ο Ανταίος Χρυσοστομίδης βιάστηκε να μας αφήσει για τις γειτονιές των αγγέλων



Της Σταυρούλας Παπασπύρου
Γιος του δημοσιογράφου Σοφιανού Χρυστοστομίδη, γεννημένος στο Κάιρο το 1952, ο Ανταίος Χρυστοστομίδης προσγειώθηκε στην Ελλάδα στα 12 του και με το που τελείωσε, το '69, το Γυμνάσιο, έφυγε στη Ρώμη για να σπουδάσει αρχιτέκτονας. «Σινεμά ήθελα να κάνω, αλλά δεν υπήρχαν λεφτά. Από συντρόφους του ΙΚΚ φιλοξενούμουν, αυτοί με χαρτζιλίκωναν...».Την πρώτη βδομάδα κιόλας που πάτησε το πόδι του στην Ιταλία, οργανώθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού. «Δέκα χρόνια έμεινα έξω, αλλά έπρεπε να πέσει η χούντα για να τρέξω να πάρω το πτυχίο μου. Με την αρχιτεκτονική, πάντως, ελάχιστα ασχολήθηκα».
Μεταφραστής πάνω από 80 βιβλίων -των Καλβίνο, Ταμπούκι, Πιραντέλο, Μπουτζάτι, Πρίμο Λέβι, Μοράβια, Αμανίτι κ.ά.- και βραβευμένος και από το ελληνικό και από το ιταλικό κράτος γι' αυτό, ο Χρυσοστομίδης στράφηκε προς τη μετάφραση παρακινημένος από τον Μίμη Δεσποτίδη: «Η αρχική ιδέα ήταν να βοηθήσουμε να γίνει γνωστή η ανανεωτική αριστερή σκέψη στην Ελλάδα. Ετσι ξεκίνησα, με κείμενα των θεωρητικών του ΙΚΚ. Μόλις, όμως, έμαθα ότι η "Αστάρτη" ετοιμαζόταν να εκδώσει τους "Δύσκολους έρωτες" του Καλβίνο, εμφανίστηκα μόνος μου και είπα "θέλω να το μεταφράσω εγώ"». Από τον ίδιο ιδεολογικό χώρο, από το νεολαιίστικο περιοδικό «Θούριος», ξεκίνησε και τη δημοσιογραφική του καριέρα, που συνεχίστηκε στο «Ενα» επί Παύλου Μπακογιάννη, στο «Playboy», υπό το υψωμένο φρύδι κάμποσων παλιών συντρόφων, και στην «Αυγή», όπου έγραφε μέχρι πρόσφατα.
Με εφαλτήριο την ξένη σειρά του «Καστανιώτη» -την οποία ανέλαβε το 1998 και γρήγορα την απογείωσε- ο Ανταίος Χρυσοστομίδης είχε την ευκαιρία να συνδυάσει την αγάπη του για τα ταξίδια και την αγάπη του για τη λογοτεχνία μέσω της τηλεοπτικής εκπομπής “Οι κεραίες της εποχής μας”. Βρέθηκαν άραγε αγοραστές για την εκπομπή στο εξωτερικό; «Αν η ΕΡΤ ήταν λίγο πιο σοβαρή και πίστευε στις επιλογές της, θα μπορούσαν να βρεθούν, αν όχι στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, τουλάχιστον στην Ιταλία, την Τουρκία, τα Βαλκάνια. Μιλάμε για ογδόντα επεισόδια, με πρωταγωνιστές τους πιο γνωστούς συγγραφείς διεθνώς! Δεν έγινε όμως καν απόπειρα. Για να γινόταν, θα 'πρεπε η ηγεσία της ΕΡΤ να ξέρει ποιος είναι ο Λιόσα, ώστε να μπορεί να εκτιμήσει ότι, μολονότι άρρωστος με καρκίνο του δέρματος, δέχτηκε να στηθεί για χάρη μας στο φακό. Οπως θα 'πρεπε να γνωρίζει και τον νομπελίστα ποιητή Τράνστρεμερ, από τη Σουηδία, που, μολονότι δυσκολεύεται να μιλήσει μετά το εγκεφαλικό του, πρόσφερε μία ώρα απ' τη ζωή του στην ελληνική τηλεόραση»...
Από αυτή την περιπέτεια που μοιράστηκε με την Μικέλα Χαρτουλάρη, προέκυψαν και τα βιβλία του Οι κεραίες της εποχής μου Ι και ΙΙ, τα οποία αποτελούν κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή μεταγραφή της ομώνυμης εκπομπής. Η συνέντευξη που ακολουθεί  http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=398675
έγινε με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου τόμου, κι ενώ ο ίδιος ήδη ταλαιπωρούνταν από την μυστήρια ασθένεια που τον οδήγησε τόσο άδικα και τόσο πρόωρα στο θάνατο. Αν μη τι άλλο, σκέφτομαι ότι ησύχασε...


Ο Ανταίος ήρθε στο βιβλιοπωλείο μας το Νοέμβριο του 2004 και μας μίλησε για την Ιταλική λογοτεχνία με αφορμή το νέο  (τότε) βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο "Η ιστορία της ομορφιάς". Οι εντυπώσεις του αποτυπώθηκαν λίγες μέρες αργότερα στην "ΑΥΓΗ" με το ακόλουθο κείμενο.

Συντάκτης : Ημ/νία καταχώρησης : 04/12/2004 12:48:14

Από τον Ανταίο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ


Οι δύο όψεις της επαρχίας

Την περασμένη Δευτέρα βρέθηκα στη Λιβαδειά να μιλάω για την ιταλική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Σας φαίνεται περίεργο; Ιταλική λογοτεχνία στη Λιβαδειά;
Κι όμως, χάρις στις προσπάθειες του Νίκου Λαμπρόπουλου, ιδιοκτήτη του πολύ ωραίου (και πλήρως ενημερωμένου) βιβλιοπωλείου "Σύγχρονη έκφραση", όσοι ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία έχουν συχνά τη δυνατότητα να ακούσουν τι έχει να τους πει ο εκάστοτε προσκεκλημένος. Εβδομήντα πέντε άτομα (ένας αριθμός ζηλευτός, ακόμη και για την Αθήνα των τεσσάρων εκατομμυρίων) άκουγαν όσα είχαν να τους πω για τον Σβέβο, τον Καλβίνο, τον Έκο, τον Ταμπούκι, τον Αμανίτι με μια προσήλωση που σπάνια βλέπεις στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Το ίδιο κλίμα, πριν από ενάμισι μήνα στα Χανιά, όταν ο Ταμπούκι παρουσίαζε το νέο του βιβλίο.
Η μία πλευρά της ελληνικής επαρχίας. Που διψάει για γνώση, που διψάει για πολιτισμό, που διψάει για συζήτηση. Κι έχει -κακώς- την πεποίθηση ότι εμείς στην Αθήνα, ή στη Θεσσαλονίκη, που υποτίθεται έχουμε τα πάντα στα πόδια μας, ζούμε καλύτερα. Και μας ζηλεύουν.
Είναι όμως και η άλλη ελληνική επαρχία. Αυτή που είδα στην (πολύ καλή, πολύ τολμηρή, πολύ σοκαριστική και επομένως όχι χαϊδεμένη από την κριτική) ταινία των Ρέππα - Παπαθανασίου "Οξυγόνο". Όπου συμβαίνουν τα πάντα, αλλά τίποτε δεν βγαίνει στην επιφάνεια, αν αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντα της μικρής κοινότητας. Όπου το (άφθονο και πολυποίκιλο) σεξ είναι η κινητήρια ατομική και κοινωνική δύναμη, αυτή που δημιουργεί -ή καταστρέφει- ισορροπίες. Και όπου το σεξ μαζί με το χρήμα είναι οι απόλυτοι θεοί - με το ποδόσφαιρο τρίτο στην παρέα.
Όσοι παλεύουν στην επαρχία τον δικό τους αγώνα, είναι διπλά αγωνιστές. Και είναι αυτούς που εμείς, των μεγαλουπόλεων, θα έπρεπε να ζηλεύουμε. 

Πέμπτη 13 Αυγούστου 2015

Έφυγε ο Θάνος Κωνσταντινίδης ποιητής, συγγραφέας, καλλιτέχνης, δεινός ορειβάτης στα νιάτα του, με σημαντική δράση στην Εθνική Αντίσταση.


Με ιδιαίτερη συγκίνηση πληροφορηθήκαμε το θάνατο σε ηλικία 95 χρόνων του Θάνου Κωνσταντινίδη παλιού αντάρτη, προστάτη των τεχνών, γιατρού και Άνθρωπου.
Υπήρξε επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και για δύο δεκαετίες σύμβουλος - διευθυντής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, αλλά και ποιητής, συγγραφέας, καλλιτέχνης, δεινός ορειβάτης στα νιάτα του, με σημαντική δράση στην Εθνική Αντίσταση.

Δεν ξεχνάμε το πέρασμά του από το βιβλιοπωλείο μας (πριν 21 χρόνια και πιο συγκεκριμένα στις  24/2/1994), όταν ήρθε με την παρέα του από την Αθήνα  να παρακολουθήσουν την ομιλία του Γιάννη Δάλλα με θέμα ΚΑΡΟΥΖΟΣ –ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ – ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ  και τη συμμετοχή τους στη μαραθώνια συζήτηση μιας εκδήλωσης που ξεκίνησε στις 8 και τελείωσε στις 12.45 το πρωί, δίχως να έχει αραιώσει το πολυπληθές ακροατήριο.
Δώρο ανεκτίμητο τα βιβλία του που ευγενικά μας πρόσφερε  και που σκαναρισμένα επισυνάπτω.

Ν.
με κλικ η εικόνα μεγενθύνεται

Της Ευάννας Βενάρδου
Πηγή: http://elefenet.blogspot.gr/2015/08/blog-post_920.html
Υπάρχουν κάποιοι Άνθρωποι που επιτελούν έργο σιωπηλά και διακριτικά. Δεν ανήκουν στους «επώνυμους», δεν είναι ευρέως γνωστοί, αλλά η προσφορά τους μένει ανεξίτηλα γραμμένη στην ψυχή όσων ευεργετήθηκαν από αυτούς.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν αυτή του γιατρού Θάνου Κωνσταντινίδη. Τι παράξενο που μιλώ στον αόριστο γι΄ αυτόν τον αεικίνητο άνθρωπο, τον τόσο ευαίσθητο στον πόνο του άλλου, αλλά και τον τόσο δεκτικό και ενθουσιώδη σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης διάνοιας, αυτόν τον εραστή των Μουσών, τον προικισμένο αφηγητή ιστοριών -από την Κατοχή μέχρι σήμερα…

Ο Θάνος Κωνσταντινίδης μόλις έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 95 eτών… Η κηδεία του έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη 12 Αυγούστου στις 11 το πρωί στο Πρώτο Νεκροταφείο.

Ο μουσικός Γιώργος Δεμερτζής κάποτε μου είπε πως ο Θάνος Κωνσταντινίδης είναι ένας πραγματικός «προστάτης των τεχνών». Και δεν εννοούσε κάποιον μεγιστάνα που βάζει το χέρι στην τσέπη για λόγους πρεστίζ, αλλά για έναν φανατικό φίλο της τέχνης, έναν θιασώτη της κλασικής μουσικής (δεν είχε αφήσει πρόβα για πρόβα τζενεράλε που να μην είναι παρών), έναν φύλακα άγγελο μεγάλων προσωπικοτήτων όπως ο Μίλτος Σαχτούρης (με τον οποίο τον συνέδεε φιλία 60 ετών), ο Νίκος Καρούζος, ο Γιώργος Μπουζιάνης (σ.σ. ένα μεγάλο μέρος του υλικού που εκτίθεται στο Μουσείο Μπουζιάνη στη Δάφνη αποτελεί δωρεά του Θάνου και της Ελένης Κωνσταντινίδη -την ψυχή των «Φίλων του Γιώργου Μπουζιάνη»).

Ως συγγραφέας μας άφησε πολλά έργα του –συχνά με απροσδόκητο θέμα όπως αυτό για τον «Καθρέφτη στο έργο του Μίλτου Σαχτούρη και άλλων ποιητών». Άλλοτε πάλι συνέδεε με έναν μαγικό τρόπο το έργο δύο φαινομενικά διαφορετικών δημιουργών, όπως ας πούμε του Ξένου και του Καπράλου στο βιβλίο του «Από την Εθνική Αντίσταση-Το Μνημείο της Πίνδου του Καπράλου -Η Συμφωνία της Αντίστασης του Αλέκου Ξένου». Μικρές μελέτες-διαμαντάκια όπως «Ο Ρίχαρντ Στράους στο δελφικό σπίτι των Σικελιανών», «Ο μαέστρος Δημήτρης Μητρόπουλος στις κορυφές του Ολύμπου» (που κυκλοφόρησε και στα αγγλικά). Εκτός απο φανατικός συλλέκτης δίσκων άλλωστε υπήρξε και ορειβάτης και σκιέρ. Τα ελληνικά βουνά όμως, πριν αρκετές δεκαετίες , στα χρόνια της Αντίστασης, τον Θάνο Κωνσταντινίδη τον είχαν γνωρίσει και με μια άλλη ιδιότητα. Εκείνη του μαχητή της Ελευθερίας, του αντάρτη του ΕΛΑΣ: ήταν ο καπετάν-Προμηθέας που πολέμησε με όλες του τις δυνάμεις τον κατακτητή…

Ο μικρασιάτης (Σμυρνιός) Θάνος Κωνσταντινίδης υπήρξε γιατρός και μάλιστα ικανότατος: υφηγητής Ψυχιατρικής και Νευρολογίας. Διετέλεσε συνεργάτης του Καθηγητή Ιωάννη Πατρικίου στον Ευαγγελισμό και στο Αιγινήτειο. Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και για δύο δεκαετίες σύμβουλος διευθυντής του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου.

Πρωτίστως όμως υπήρξε Άνθρωπος. Η υπογράφουσα και η οικογένειά της δεν θα ξεχάσουν την μέρα που ένας άγνωστος ευθυτενής ασπρομάλλης ηλικιωμένος, με βλέμμα γεμάτο συγκίνηση παρέστη στην κηδεία του δικού της Αλέκου Ξένου, επονομαζόμενου και «Συνθέτη της Αντίστασης». Παίζοντας στο κασετόφωνο τις πιο χαρακτηριστικές νότες από την «Συμφωνία της Αντίστασης» την στιγμή της ταφής του αγαπημένου μας. Ανατριχιάσαμε όλοι –κι αυτό έγινε η απαρχή μιας μακράς φιλίας που έμελε να επιβεβαιωθεί και σε άλλες δύσκολες στιγμές…

Για καλή τύχη όλων όσοι τον συνάντησαν στον δρόμο τους, ο σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος, διορατικός καταγραφέας ντοκουμέντων, αιχμαλώτισε την αξέχαστη μορφή του Θάνου Κωνσταντινίδη στο ντοκιμαντέρ του για τον Αλέκο Ξένο «Η εποχή των Κενταύρων –ο Μουσουργός Αλέκος Ξένος» (2009, για το «Παρασκήνιο» της ΕΡΤ): λαλίστατος, ο ιατρός κάνει μια ενδελεχή ανάλυση του έργου του συνθέτη και ταυτόχρονα αποκαλύπτει την αστείρευτη ενεργητικότητα, την πολύπλευρη γνώση, την ευαισθησία κι αυτήν την απροσδιόριστη φινέτσα που χαρακτηρίζει κάποιους λίγους εκλεκτούς μιας γενιάς που τείνει να εκλείψει . Σε μια εποχή εχθρική στην πνευματικότητα και την ελληνικότητα –όπως τουλάχιστον κάποιοι την εννόησαν και πάλεψαν γι΄ αυτην…

«Θέλω να πάω να συναντήσω την Ελένη μου», έλεγε τελευταία ο Θάνος Κωνσταντινίδης, αναφερόμενος στον μεγάλο του έρωτα, την σύζυγο του που έφυγε κι αυτή πριν λίγο καιρό. Αχώριστο ζευγάρι.
Καλό ταξίδι κύριε Κωνσταντινίδη. Σε ευχαριστούμε…

Μόνη μας παρηγοριά τα λόγια του Νίκου Καρούζου, στο τελευταίο του ποίημα, που εσύ ο ίδιος επικαλέστηκες: «Στον ουρανό οι δυνατότητες είναι μόνο συναρπαστικές»…