Πέμπτη 29 Ιουλίου 2010

"Προσωπικά, με ενδιαφέρει περισσότερο ο Διάβολος παρά ο Θεός …" Ο ΗΛΙΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ στην τελευταία του συνέντευξη.


tvxs.gr | (Με την οθόνη σε πλήρη ανάπτυξη έξοδος με esc)

«Παρουσιάζω τον κόσμο μ' ένα διαφορετικό βλέμμα από ό,τι μας έμαθαν στο σχολείο ή στο στρατό. Πιστεύω πως ο καθένας έχει δικαίωμα να βλέπει την κοινωνία με το δικό του βλέμμα. Προσωπικά, με ενδιαφέρει περισσότερο ο Διάβολος παρά ο Θεός.»

Ηλίας Πετρόπουλος. Πνεύμα ανήσυχο και ερευνητικό, πολέμιος των ακαδημαϊκών και του κατεστημένου, ο Ηλίας Πετρόπουλος ήταν ο πρώτος λαογράφος στην Ελλάδα που ασχολήθηκε με το περιθώριο και κατέγραψε πρόσωπα και πράγματα περιφρονημένα από την επίσημη ιστορία της χώρας του. Ο φακός τον συναντάει στο γραφείο του, στο Παρίσι, όπου έζησε αυτοεξόριστος τα τελευταία τριάντα χρόνια όταν, απογοητευμένος από την πολιτική της πατρίδας του και κουρασμένος από τις αλλεπάλληλες καταδιώξεις και φυλακίσεις, αποφασίζει να εγκαταλείψει την Ελλάδα.

Σε αυτήν την τελευταία του συνέντευξη -μερικούς μήνες μετά πέθανε από καρκίνο- ο Πετρόπουλος μας ταξιδεύει σε άγνωστα τοπία της παράδοσης και της ελληνικότητάς μας και μας γνωρίζει με όλους αυτούς τους ανθρώπους του κοινωνικού υπογείου που κυριάρχησαν στα βιβλία του.

Σκηνοθεσία: Καλλιόπη Λεγάκη
Σενάριο: Καλλιόπη Λεγάκη
Φωτογραφία: Γιάννης Μισουρίδης
Μοντάζ: Ηλίας Δημητρίου
Ήχος: Γιώργος Βασιλείου
Μουσική: Νίκος Παπαδογούλας
Παραγωγός: Μαρία Γεντέκου
Παραγωγή: ΕΡΤ ΑΕ, EKK, Portolanos Films, 2004
πηγή: tvxs.gr

Ο Ηλίας Πετρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928. Σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τουρκολογία στο Παρίσι, όπου έζησε μετά το 1975. Δημοσίευσε κάπου ογδόντα βιβλία και σχεδόν χίλια άρθρα. Πέθανε στο Παρίσι στις 3 Σεπτεμβρίου 2003.
 
ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
κατά έτος έκδοσης
 
(2008) Κολάζ, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, [έργα]
(2005) Ελλάδος κοιμητήρια, Κέδρος
(2004) Μετά, Νεφέλη
(2004) Ποτέ και τίποτα, Νεφέλη
(2002) Ο κουραδοκόφτης, Νεφέλη
(2002) Παροιμίες του υποκόσμου, Νεφέλη
(2001) Καπανταήδες και μαχαιροβγάλτες, Νεφέλη
(2000) Η τραγιάσκα, Πατάκη
(2000) Οι αρχαίοι Έλληνες στο βόρειο Εύξεινο Πόντο, Κυριακίδη Αφοί, [μετάφραση]
(1999) Ιστορία της καπότας, Νεφέλη
(1999) Τέσσερεις ζωγράφοι, Νεφέλη
(1998) Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης, Πατάκη
(1998) Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Πατάκη
(1998) Συλλογή επιστολών προς μνηστήν, μετά σκηνών ευδαίμονος βίου, Νεφέλη, [επιμέλεια]
(1996) Άρθρα στην Ελευθεροτυπία, Πατάκη
(1996) Το παράθυρο στην Ελλάδα, Νεφέλη
(1996) Υπόκοσμος και καραγκιόζης, Νεφέλη
(1995) Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών, Πατάκη
(1995) Καρέκλες και σκαμνιά, Νεφέλη
(1994) Κυρίως αυτό, Νεφέλη
(1994) Τα σίδερα. Η λάσπη. Τα μπαστούνια, Νεφέλη
(1994) Το ταντούρι και το μαγκάλι, Νεφέλη
(1993) Η εθνική φασουλάδα και η ομελέτα, Νεφέλη
(1993) Η φουστανέλα, Νεφέλη
(1993) Καλιαρντά, Νεφέλη
(1993) Ποιήματα 1968-1974 και 1982-1991, Νεφέλη
(1993) Ποτέ και τίποτα, Νεφέλη
(1992) Tsoclis, Αδάμ - Πέργαμος
(1992) Ακόλαστα σονέτα, Νεφέλη, [μετάφραση]
(1991) Topor - Τέσσερις εποχές, Νεφέλη
(1991) Η μυθολογία του Βερολίνου, Νεφέλη
(1991) Ιωάννου Αποκάλυψις, Νεφέλη, [διασκευή]
(1991) Ρεμπέτικα τραγούδια, Κέδρος
(1991) Το άγιο χασισάκι, Νεφέλη
(1991) Το μπουρδέλο, Νεφέλη
(1991) Ψειρολογία, Νεφέλη
(1990) Εγχειρίδιον του καλού κλέφτη, Νεφέλη
 (1990) Ο μύσταξ, Νεφέλη
(1990) Ο τούρκικος καφές εν Ελλάδι, Νεφέλη
(1990) Πτώματα, πτώματα, πτώματα, Νεφέλη
(1990) Ρεμπετολογία, Κέδρος
(1990) Τα μικρά ρεμπέτικα, Νεφέλη
(1980) Salonique: L' Incendie de 1917, Μπαρμπουνάκης Χ.
(1980) Της φυλακής, Νεφέλη
(1976) Album turc
πηγή ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ

Κυριακή 18 Ιουλίου 2010

Υπάρχει ένα χιούμορ που, εκτός από διασκέδαση προσφέρει και στοχασμό. Τρίτο και τελευταίο τσιμπολόγημα από το νέο βιβλίο ΝΑΣΤΡΕΝΤΙΝ ΧΟΤΖΑΣ

Τί τρώει;
Την εποχή του Χότζα οι ιερείς δεν ήταν υπάλληλοι και δεν πληρώνονταν από το κράτος ζούσαν με τις ελεημοσύνες των πιστών της ενορίας, μ’ αυτά που λέμε «τυχερά».
Κάποτε ο Χότζας υπηρετούσε σε μια ενορία με πολύ τσιγκούνηδες ανθρώπους που "δεν έδιναν τ’ αγγέλου τους νερό", πόσο μάλλον μπαξίσι στον ιερέα. Υπέφερε ο καημένος αλλά, παρόλα αυτά, συνέχιζε με συνέπεια το πνευματικό του έργο.
Μιά μέρα στο κήρυγμα του, ανέφερε στους πιστούς πώς, σύμφωνα με την ισλαμική θρησκεία, ο Ιησούς είναι ένας από τους προφήτες του Αλλάχ. Μετά το τέλος του κηρύγματος έρχεται μια κυρία και τον ρωτάει: «Χότζα μου, είπες πως ο προφήτης Ιησούς ζει στο τέταρτο επίπεδο του ουρανού. Απορώ τί βρίσκει να φάει και να πιει εκεί πάνω, που δεν υπάρχει τίποτα εκτός από αέρα;»
Ο Χότζας, ξέροντας πως η κυρία είναι η καλύτερη μαγείρισσα της ενορίας αλλά αυτός ούτε ένα ντολμαδάκι από τα χέρια της δεν έχει δοκιμάσει,
«κυρά μου, εδώ δε σκέφτεσαι τί τρώει και τί πίνει ο Χότζας που ζει δίπλα σου και σκέφτεσαι τον Προφήτη που ζει στον τέταρτο ουρανό;» απαντάει με πικρία.
Όποτε συναντηθούν
Του λένε μια μέρα πως η γυναίκα του τριγυρνάει διαρκώς κι όλο επισκέψεις κάνει.
«Μπά, δεν το πιστεύω. Αν πράγματι ήταν έτσι, θα πέρναγε κι από το σπίτι καμιά φορά» απαντάει ο Χότζας, αλλά οι φίλοι του επιμένουν.
«Κοίτα, καημένε, να της πεις να κάθεται στο σπίτι της» του λένε.
«Εντάξει! Άν τύχει και τη συναντήσω, θα της το πω».

Κουβέντα να γίνεται 
Ένα βράδυ που είχε τρυφερές διαθέσεις ο Χότζας, για ν’ ανοίξει κουβέντα ρωτάει τη γυναίκα του:
«Χανουμάκι μου γλυκό, το γείτονα μας τον Μεμέτ, τον παπουτσή, πώς τον λένε;»
Φαίνεται πως η χανούμισσα δεν είχε και πολύ διάθεση κι απάντησε κοφτά:
«Μόνος σου το είπες, Μεμέτ τον λένε.»
«Συγγνώμη, γλυκιά μου, τι δουλειά κάνει, ήθελα να πω.»
«Παπουτσής! Αφού εσύ το είπες, τί με ρωτάς;»
«Αχ, πάλι λάθος έκανα! Ήθελα να ρωτήσω πού μένει, ψυχή μου!»
«Θα μας τρελάνεις, αφέντη! Γείτονάς μας δεν είπες πως είναι;»
Μετά τη χαριστική βολή ο Χότζας παραδίνει τα όπλα και, γυρίζοντας από την άλλη πλευρά του κρεβατιού, μουρμουρίζει χολωμένος:

«Αμάν ρε γυναίκα, ώρες ώρες δε μιλιέσαι!»
Σαφέστατα
Εκεί που δούλευε μια μέρα, τον ρωτάει κάποιος αν ένας άντρας μπορεί ν’ αποκτήσει παιδί στα εκατό του.
«Σαφέστατα και μπορεί!» απαντάει ο Χότζας.
«Αρκεί να έχει μικρή γυναίκα και νεαρούς γείτονες».

Ναστρεντίν Χότζας
Ιστορίες και χωρατά από τη Μικρά Ασία και τον ελλαδικό χώρο.
Κέντρο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού- Αθήνα 2010
Τιμή: 15 €


Τετάρτη 14 Ιουλίου 2010

Ιστορίες και χωρατά απο τη Μικρά Ασία και τον Ελλαδικό χώρο.Τσιμπολογήματα από το νέο βιβλίο Ναστρεντίν Χότζας.

Παρηγοριά
Η γυναίκα και ο γάιδαρός του ήταν οι μεγάλες αγάπες του Χότζα. Όμως, μέσα σε μια χρονιά έχασε και τους δύο.
Πρώτα πέθανε η γυναίκα του. Την πένθησε για λίγο και, πάνω που η ζωή του άρχισε να κυλάει κανονικά, χάνει και το αγαπημένο του ζωντανό.
Μετά το δεύτερο χαμό πια, ήταν απαρηγόρητος. Δεν έτρωγε, δε γελούσε, δε μίλαγε σε κανένα. Έμενε διαρκώς κλεισμένος στο σπίτι και πενθούσε.
Βλέποντάς τον οι συγχωριανοί του σ’ αυτή την κατάσταση είπαν, πως αν πάει έτσι το πράγμα, θα τον χάσουν. Ετοιμάζουν λοιπόν ο καθένας κι από ένα δωράκι: οι φημισμένες μαγείρισσες του χωριού φτιάχνουν μεζέδες και νόστιμα καλούδια, τα παιδιά μαζεύουν λουλούδια και μανιτάρια απ’ το δάσος κι όλοι μαζί έρχονται στο Χότζα να τον παρηγορήσουν και να τον παρακαλέσουν να σταματήσει πια αυτό το βαρύ πένθος και να βγει επιτέλους στον κόσμο. Στις μαύρες του ο Χότζας ανοίγει την πόρτα, τους καλωσορίζει κι ο καθένας του προσφέρει ό,τι έχει φέρει.
Σε μια στιγμή κάποιος τον ρωτάει «Χότζα μου, γιατί τόσο μεγάλη στενοχώρια για το γάιδαρό σου; Έτσι δεν πένθησες ούτε τη γυναίκα σου!»
«Πώς να μην πενθώ;» λέει με παράπονο. «Όταν πέθανε η γυναίκα μου, τρέξατε αμέσως όλοι, με παρηγορήσατε, μου είπατε πως ήταν θέλημα Θεού και να μη στενοχωριέμαι, μου υποσχεθήκατε πως θα μου βρείτε άλλη γυναίκα, και ξεκινήσατε να μου κάνετε προξενιά για να ξαναπαντρευτώ. Έτσι κι εγώ ξέχασα τον πόνο μου. Όταν όμως έχασα τον γάιδαρό μου, κανένας δεν ασχολήθηκε μαζί μου. Ούτε με παρηγορήσατε, ούτε καινούργιο γάιδαρο μου τάξατε!»

Το μαγικό σπαθί
Χάζευε μια μέρα ο Χότζας στο παζάρι του χωριού και βλέπει κόσμο μαζεμένο γύρω από έναν τσαρλατάνο που προσπαθούσε να πουλήσει ένα σπαθί ισχυριζόμενος πως είναι μαγικό γιατί κάποτε ανήκε σε κάποιον άγιο.
«Όταν το κρατάς στο χέρι και πολεμάς τους απίστους, το μήκος του τριπλασιάζεται» φώναζε.
Ο κόσμος άκουγε με προσοχή, μερικοί έπαιρναν στα χέρια το σπαθί και το περιεργάζονταν, ενώ κάποιοι έδειχναν έτοιμοι ακόμα και να πληρώσουν αδρά για να το αποκτήσουν.
Τι να κάνει ο Χότζας για να τους ξυπνήσει; Τρέχει σπίτι του, αρπάζει τη μασιά από το τζάκι κι επιστρέφει στο παζάρι. Στέκεται απέναντι από το σημείο όπου τσακώνονταν για το ποιος θα χρυσοπληρώσει πρώτος το μαγικό όπλο του αγίου κι αρχίζει να φωνάζει. "Μαγική μασιά, μαγική μασιά! Ανήκει στην αγία γυναίκα μου. Όταν μου την πετάει μέσα τον καβγά το μήκος της τετραπλασιάζεται. Πάντα με πετυχαίνει, πότε στην πλάτη, πότε στο κεφάλι, δε λαθεύει ποτέ. Εδώ η μαγική μασιά!»

Μαγιά στη λίμνη
Μια μέρα ο Χότζας παίρνει λίγη μαγιά γιαουρτιού και πηγαίνει στη μεγάλη λίμνη του Ακσεχίρ, της πόλης που ζει. Προσθέτει λίγο νερό από τη λίμνη στη μαγιά και, σιγά σιγά με το κουτάλι, αρχίζει να ρίχνει τη μαγιά στη λίμνη ανακατεύοντάς την με τα νερά όπως ακριβώς κάνουν οι γιαουρτάδες με το χλιαρό γάλα.
Περνάει κάποιος από κει, τον βλέπει και ρωτάει τι κάνει στα νερά της λίμνης με το κουτάλι στο χέρι.
«Ρίχνω μαγιά στη λίμνη να την κάνω γιαούρτι» του απαντάει.
Έκπληκτος ο άλλος, «μα Χότζα μου, τη μαγιά τη βάζουμε στο γάλα, όχι στο νερό. Είναι δυνατόν να γίνει γιαούρτι όλη η λίμνη;» του λέει, αγνοώντας το επαναστατικό πνεύμα του Χότζα.
«Μωρέ, αυτά που ξέρεις εσύ, τα ξέρω κι εγώ. Σκέψου όμως να πιάσει η μαγιά!»

Για να κοιμηθεί
Έρχεται μια μέρα μια κυρία και του ζητάει να της προτείνει κάτι για το παιδάκι της που δεν κοιμάται τα βράδια. Ο Χότζας πηγαίνει στο σεντούκι όπου φυλάει τα βιβλία και βγάζει από μέσα έναν ογκώδη τόμο φιλοσοφικού περιεχομένου.
«Δόστου του αυτό το βιβλίο και σίγουρα θα κοιμηθεί. Όποτε το διαβάζουν οι μαθητές μου, τους παίρνει αμέσως ο ύπνος».

Ναστρεντίν Χότζας
Ιστορίες και χωρατά από τη Μικρά Ασία και τον ελλαδικό χώρο.
Κέντρο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού- Αθήνα 2010
Τιμή: 15 €

Σάββατο 10 Ιουλίου 2010

Ναστρεντίν Χότζας σε νέα έκδοση

Οι ιστορίες του Ναστρεντίν Χότζα που, εδώ και αιώνες, ψυχαγωγεί και διδάσκει τους ανθρώπους σε Ανατολή και Δύση σε μετάφραση και διασκευή από τον Φαρούκ Τουντζάι και απόδοση του κειμένου στα ελληνικά από τη Μαρία Σκιαδαρέση, εγκαινιάζουν μια σειρά με έργα ανώνυμων δημιουργών που η προφορική παράδοση διέσωσε ως τις μέρες μας, με εκδότη το Κέντρο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού. Στόχος της έκδοσης, οι Έλληνες μιας κάποιας ηλικίας να θυμηθούν τη γιαγιά ή τον παππού που τους μεγάλωσε με αυτές τις ιστορίες ενώ οι νεότεροι, γνωρίζοντας τον Χότζα, να καταλάβουν πως υπάρχει και ένα χιούμορ που, εκτός από διασκέδαση προσφέρει και στοχασμό.
Το βιβλίο περιλαμβάνει ιστορίες παρμένες από τουρκικές πηγές, (Καππαδοκία και ευρύτερη Μικρά Ασία), ιστορίες από τον Ελλαδικό χώρο (Κρήτη, Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη) που δεν απαντώνται σε τουρκικές πηγές, καθώς και ιστορίες που συναντώνται σε Ελλάδα και Τουρκία με το ίδιο περιεχόμενο αλλά με παραλλαγμένη απόδοση.
  • Θα κάνουμε κάποιες αναρτήσεις με ιστορίες παρμένες από το βιβλίο για ένα μικρό τσιμπολόγημα ...
Μήπως αρχίσει τις μετάνοιες
Σε κάποιο ταξίδι του ο Χότζας μπαίνει να περάσει τη νύχτα του σ’ ένα παμπάλαιο χάνι. Πέφτει για ύπνο αλλά από το φόβο και την αγωνία του δεν μπορεί να κλείσει μάτι. Oλη νύχτα, από το ταβάνι ακούγονται θόρυβοι σαν να τρίζουν τα δοκάρια της σκεπής.
Το πρωί, πολύ νωρίς, κι ενόσω ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το ετοιμόρροπο κτήριο, συναντάει στην πόρτα τον ξενοδόχο. Του λέει για τους νυχτερινούς θορύβους και τον συμβουλεύει να πάρει κανένα μάστορα να του φτιάξει το ταβάνι. Ο άλλος, με δουλικό χαμόγελο, πασχίζει να δικαιολογήσει την κατάσταση στον άνθρωπο του Θεού.
«Χωρίς λόγο φοβήθηκες, Χότζα μου. Οι θόρυβοι που άκουσες ήταν οι φωνές του κτηρίου που δοξολογούσαν το Θεό! Εσύ, άλλωστε, ξέρεις καλύτερα από τον καθένα πως όλα τα όντα του σύμπαντος υμνούν το Θεό διαρκώς και ακατάπαυστα!» 
Κι ο Χότζας: «Μα ναί, φίλε μου, γι’ αυτό το λόγο ανησύχησα κι εγώ. Είπα, μήπως μετά τους ύμνους αρχίσει και τις μετάνοιες το ευλογημένο το ερείπιο!»

Ναστρεντίν Χότζας
Ιστορίες και χωρατά από τη Μικρά Ασία και τον ελλαδικό χώρο.
Κέντρο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού- Αθήνα 2010
Τιμή: 15 €