Σάββατο 21 Δεκεμβρίου 2013

Evpedia: Μια πρόταση για τη διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα, ως βασικού αγαθού στην παραγωγική διαδικασία, με βάση την αρχαία ελληνική φιλοσοφία

Evpedia,
μέθοδος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης

συγγραφέας: Γιώργος Κ. Γάκης
Σύγχρονη Έκφραση, 2013
296 σελ.
ISBN 978-960-98900-5-2
Τιμή
 € 22,00


του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Έχω τη γνώμη πως δεν υπάρχει προσφορότερη περίοδος από τη σημερινή, της οικονομικής κρίσης και, κυρίως, της κρίσης αξιών στην ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, για να υποδεχθούμε με επαίνους, προσεγγίσεις επιστημονικές που στοχεύουν στην αυτοεκπαίδευση και, γενικότερα, στην εκπαίδευση εκείνων που καλούνται να ετοιμάσουν ανθρώπους οι οποίοι θα δώσουν ώθηση στην παραγωγική μηχανή της οικονομίας ώστε να ξεκολλήσει από το τέλμα στο οποίο βουλιάζει.

Να ετοιμάσουν ανθρώπους που μετέχοντας σε ηγετικά πόστα των βαθμίδων διοίκησης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων θα είναι έτοιμοι να εξανθρωπίσουν τις σχέσεις εξαρτημένης εργασίας, να προτάξουν την ψυχική ικανοποίηση του ανθρώπου που παράγει, να τονίσουν την αυτοπεποίθησή του προβάλλοντας τις αξίες του και την μοναδικότητα της υπόστασής του μέσα στην καθημερινότητα, στη ρουτίνα, της παραγωγικής διαδικασίας.

Να κάνουν τον άνθρωπο να αισθανθεί συμμέτοχος και όχι εξάρτημα. Συνδημιουργός και όχι διεκπεραιωτής. Συνάνθρωπος και όχι υποτελής.

 Μια τέτοια πρόταση προσάγει ο Γιώργος Κ. Γάκης με το βιβλίο του Evpedia.

Πρόταση για τη διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα, ως βασικού αγαθού στην παραγωγική διαδικασία, με βάση την αρχαία ελληνική φιλοσοφία με κορμό τα 145 Δελφικά Παραγγέλματα και κατ’ επέκταση θέσεις και προτάσεις του Πυθαγόρα, του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα, του Ηράκλειτου και άλλων φιλοσόφων.

Βάση της μεθόδου αποτελεί η ανάπτυξη διαλεκτικής σχέσης εκπαιδευτή – εκπαιδευόμενου, προϊσταμένου – υφισταμένου, κατ’ επέκταση. Η οικοδόμηση μιας σχέσης Evnoos και Synoos.

Εύνοος, και κατά συναίρεση Εύνους, είναι ο ευνοϊκώς διακείμενος, ο ευμενής, ο φιλικός, εκείνος που δεν είναι δυσμενής. Δεν σημαίνει ότι Εύνοος είναι απαραιτήτως ο φίλος. Εδώ ο Αριστοτέλης, στα Ηθικά, έχει κάνει ξεκάθαρη τη διάκριση. Αλλά, εν προκειμένω, δεν είναι το ζητούμενο η ανάπτυξη σχέσεων φιλίας των μελών της ιεραρχίας με τους υφισταμένους αλλά σχέσεων εμπιστοσύνης και εκτίμησης.

Σύνοος, είναι ο Σύνους, εκείνος που έχει μαζεμένο το μυαλό του, που ενεργεί με το νου, με την αναλυτική και συν-θετική σκέψη, και όχι με το συν-αίσθημα. Είναι ο συνετός, εκείνος που συν-αινεί, που συν-αισθάνεται και συμ-μερίζεται να παλέψει για στόχους τους οποίους συν-αποφάσισε. Εκείνος που συμ-πράττει και συν-δημιουργεί. Ο συν-εργάτης. Ο συν-εργός. Εκείνος που δίχως αυτόν, δίχως τη συμ-μετοχή και τη συγ-κατάβασή του δεν υπάρχει Συνέργεια. 

Ο Εύνους, λοιπόν, κατά τη μέθοδο, είναι ο εκπαιδευτής και ο Σύνους ο εκπαιδευόμενος. Οι δύο καλούνται ν’ αναπτύξουν μια σχέση εμπιστοσύνης ώστε μαζί να προχωρήσουν στη βελτιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους στη διαδικασία παραγωγής έργου, ωφελώντας ταυτόχρονα τον εαυτό τους, μέσα από τη λείανση των εξογκώσεων που δημιουργεί η επιθετική σχέση προϊσταμένου – υφισταμένου και η επιθετικότητα και ο αρνητισμός που εμφωλεύουν.

 Ο Εύνους πρέπει να είναι συνετός, να μην έχει οίηση, να εμπνέει εμπιστοσύνη, να έχει ευγένεια.

Ο Σύνους να έχει θέληση για συνεργασία, να μη φοβάται τις αλλαγές, να έχει επιθυμία για γνώση.

Και οι δύο είναι απαραίτητο να προσέλθουν στη συνάντησή τους ελεύθερα, αυτόβουλα και όχι καθ’ επιταγή.

Το βιβλίο εμπεριέχει μια πρόταση πλήρη, επεξεργασμένη, έτοιμη να εφαρμοστεί. Εμπλουτισμένη με τις απαραίτητες φίσες / εργαλεία που η συμπλήρωσή τους θα πιστοποιήσει την πρόοδο εφαρμογής της μεθόδου κατά στάδιο εφαρμογής, δίνει, σε όποιον επιλέξει να την χρησιμοποιήσει, όλα τα εφόδια για να είναι αποτελεσματική χρήση της.

Η γραφή του Γιώργου Κ. Γάκη διακρίνεται και για τις λογοτεχνικές αρετές της με αποτέλεσμα το βιβλίο, παρ’ ό,τι επιστημονικό, να διαβάζεται εν πολλοίς σαν ανάγνωσμα λογοτεχνικό. Επίσης η τυπογραφική παρουσίαση της μεθόδου, το λεγόμενο στήσιμο του βιβλίου, με την αραιογράφηση των παραγράφων και τη χρήση χρωμάτων τονισμού των σημαντικών στοιχείων, παρέχει την ευχέρεια στον αναγνώστη και στο χρήστη να παρακολουθούν με άνεση τα διάφορα στάδια ανάπτυξης της μεθόδου.

 Ο συγγραφέας δεν έγραψε κάτι στο πόδι. Η ερευνητική του κωπηλασία είναι εμφανής στις αράδες του βιβλίου, φαίνεται ο κόπος του και μαζί ο εμπλουτισμός του γνωστικού του επιπέδου. Μελέτησε τους αρχαίους μας και μπόρεσε να πάρει το απάνθισμα της εντρύφησής του στο μέλι των σοφών και να μας το προσφέρει ως συνεκτικό υλικό μιας ανθρωποκεντρικής μεθόδου διαχείρισης ανθρώπινων πόρων στον σύγχρονο τερατόμορφα οικονομιστικό και αποτρόπαια ωφελιμιστικό κόσμο.

Εν τέλει οι εκδόσεις του βιβλιοπωλείου Σύγχρονη Έκφραση πλουτίστηκαν με ένα ακόμη αξιανάγνωστο τίτλο, αποδεικνύοντας ότι σε καιρούς οικονομικής κρίσης οι περιφερειακές εκδόσεις τολμούν να προτείνουν βιβλία που ίσως οι εκδότες του Κέντρου θα απέφευγαν ακόμη και σε περιόδους οικονομικής ευρωστίας.

Η κριτική παρουσίαση του βιβλίου «Evpedia, μέθοδος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης» έγινε από τον Γιώργο Χ. Θεοχάρη κατά την παρουσίαση του βιβλίου στην Θήβα την Τετάρτη 11/12/2013

Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2013

Ο ΚΑΦΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ η εκδήλωση που έκλεισε τον κύκλο του 2013, καθήλωσε με την ομιλία του Δημήτρη Στεφανάκη και εντυπωσίασε με τον διάλογο που ακολούθησε

Ο Δημήτρης Στεφανάκης στο βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ (Λιβαδειά 16-12-2013)
 Μια ξεχωριστή βραδιά η χθεσινή στο βιβλιοπωλείο μας όπου ο συγγραφέας Δημήτρης Στεφανάκης καθήλωσε το ακροατήριο μιλώντας με θέμα Ο ΚΑΦΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ και αυτό τον αντάμειψε συμμετέχοντας ενεργητικά σε μια συζήτηση υψηλών προδιαγραφών.
Χθες γέμισε και πάλι το βιβλιοπωλείο. Γι ακόμα μια φορά δεν αφήσαμε την κατάθλιψη και την απελπισία να μας στερήσουν τέτοιες απολαύσεις. Δεν τους κάναμε το χατίρι.
Σας δίνουμε μια ευρεία περίληψη από την ομιλία του Στεφανάκη την οποία πλαισίωσαν με αψεγάδιαστη ανάγνωση αποσπασμάτων από τη ΔΙΚΗ του Κάφκα η Αμαρυλλίς Σκύφα και ο Γιώργος Αγραφιώτης και η συγγραφέας Τέσυ Μπάιλα επιμελήθηκε ένα όμορφο οπτικό βιογραφικό ντοκουμέντο.



Ο Κάφκα και το τέρας της γραφειοκρατίας.

Ξαναδιαβάζοντας τη Δίκη

Όταν αναφερόμαστε στην τριανδρία του μυθιστορήματος στον εικοστό αιώνα, το μυαλό μας πηγαίνει αναπόφευκτα σε τρία ονόματα: Τζόις, Προυστ, Κάφκα.

Ο καθένας τους κατάφερε να διατηρήσει απαραμείωτο το ενδιαφέρον της παγκόσμιας διανόησης μέχρι σήμερα και στο κατώφλι της νέας χιλιετίας το έργο τους παραμένει σημείο αναφοράς για οτιδήποτε εννοούμε με τον όρο λογοτεχνία. 
Αν επιχειρούσαμε να διακρίνουμε ανάμεσά τους την ισχυρότερη επιρροή στο σύγχρονο μυθιστορηματικό λόγο, θα έπρεπε ασφαλώς να αντιπαρέλθουμε τον μύθο των δύο πρώτων
 και να σταθούμε στην προσφορά του συνεσταλμένου γίγαντα από την Τσεχία. Το ιδιοφυές φιλολογικό παραλήρημα του Τζόις και η συμφωνικών διαστάσεων πεζογραφία του Προυστ αποτελούν σίγουρα αξεπέραστα μνημεία της τέχνης του λόγου. Αμφότεροι οδήγησαν την λογοτεχνία σε απάτητες κορυφές, σε μια τελειότητα που από μόνη της αναιρεί οποιαδήποτε συνέχεια. Ο Κάφκα αντίθετα παρέμεινε ένα ανοιχτό, ανολοκλήρωτο σύμπαν σκέψεων με ερωτήματα που δεν απαντήθηκαν, με στοχασμούς που ζητούν να ολοκληρωθούν. Η απλή, γεωμετρική του γραφή απαλλαγμένη από κάθε είδος γλωσσικού μεγαλείου έγινε ένα είδος μανιέρας που άλλαξε έκτοτε τον αφηγηματικό τρόπο.
«Κάποιος πρέπει να είχε διαβάλει τον Γιόζεφ Κ. γιατί ένα πρωί, χωρίς να κάνει κανένα κακό, ήρθαν
 και τον συνέλαβαν». Έτσι μόνο θα μπορούσε να ξεκινά το μοντέρνο μυθιστόρημα, ως καταγγελία του σύγχρονου κόσμου. Ο Κάφκα διέγνωσε ευθύς εξαρχής τη νόσο της γραφειοκρατίας που μόλυνε όλο τον εικοστό αιώνα κι έγινε η επίσημη στολή του ολοκληρωτισμού με τραγικές συνέπειες για τον άνθρωπο. Ο τίτλος του κορυφαίου του μυθιστορήματος δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από την Δίκη. Το δικαστικό σύστημα άλλωστε αποτελεί προσφιλές θεματικό μοτίβο και για άλλα μυθιστορήματα-φάρους όπως είναι οι Αδελφοί Καραμάζοφ του Ντοστογιέφσκι ή ο Ξένος του Καμύ.
Σε μια εποχή που η εξουσία αδυνατεί πια να επιστρατεύσει δεισιδαιμονίες
 και θρησκευτικές ή κοινωνικές προκαταλήψεις, επινοεί μια αόριστη έννοια δικαίου, στο πλαίσιο της οποίας ένα σύστημα αδιαφανών κανόνων απαγγέλλει κατηγορίες και καταδικάζει αυθαίρετα τον οποιονδήποτε. Το έλλειμμα δικαιοσύνης ωστόσο από μόνο του δεν αρκεί για να πτοήσει τον άνθρωπο. Η αδικία ωθεί τους πολίτες σε εξέγερση με απρόβλεπτες συνέπειες. Έπρεπε λοιπόν να εφευρεθεί το αντίδοτο στην εξεγερμένη συνείδηση.
Ο Τσέχος συγγραφέας διέβλεψε
 και ανέλυσε πρώτος το παράλογο του φαινομένου που ονομάζουμε γραφειοκρατία. Στη Δίκη μάλιστα την ανάγει σε ύψιστη μέθοδο άσκησης εξουσίας που στηρίζεται στον παραλογισμό. Για το λόγο αυτό επινοεί μια ιστορία που καταστρατηγεί βάρβαρα την αφηγηματική λογική στα όρια της ονειρικής πραγματικότητας. Ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος πλήττεται αρχικά από την αυθαιρεσία: Συλλαμβάνεται για άγνωστους λόγους. Στη συνέχεια τίθεται ως ύπαρξη σε διαθεσιμότητα εν αναμονή μιας νομικής διαδικασίας που δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Η ανυπόστατη κατηγορία γίνεται βρόχος, ανυπέρβλητη εκκρεμότητα στην ζωή του – μια κατάσταση ομηρίας. Οι ανακρίσεις που ακολουθούν την σύλληψή του περιγράφονται σ’ ένα πλαίσιο ονειρικά διαστρεβλωμένο και συσκοτίζουν ακόμα περισσότερο την υπόθεση. 

Στον Γιόζεφ Κ δεν απαγγέλλεται συγκεκριμένη κατηγορία. Πρέπει να ανακαλύψει μόνος του τις αιτίες της ενοχής του. Η αδράνεια του συστήματος εκδηλώνεται με συνεχή παρέλκυση, τακτική που αμβλύνει σταδιακά κάθε διάθεση αντίδρασης εκ μέρους του κατηγορουμένου. Δεν υπάρχει πιο σκληρή τιμωρία από την υπέρμετρη αναμονή στην οποία υποβάλλεται ο Γιόζεφ Κ. Η τακτική της παρέλκυσης μας λέει ο Κάφκα δεν είναι παρά η κατάσταση όπου θριαμβεύει η αδικία στο όνομα της προσωρινότητας. Ο πρωταγωνιστής του δεν είναι παρά ο βαρυποινίτης του γραφειοκρατικού συστήματος. «Περιμένω…» απαντά ένας από τους άλλους κατηγορουμένους χωρίς να δίνει καμία περαιτέρω εξήγηση, σαν να είναι αυτό η τιμωρία του για ένα έγκλημα που ούτε ο ίδιος γνωρίζει. Η ιδέα της άνευ λόγου αναμονής στοιχειώνει όλο το μυθιστόρημα
 και αποκτά μεταφυσική διάσταση στο επεισόδιο της Μητρόπολης και στο μύθο που διηγείται ο ιερωμένος στον Κ. Εδώ ο Κάφκα επιχειρεί μια αναφορά στην αναμονή ως μέσο διδαχής στην ανατολική φιλοσοφία. Στη Δύση, αντίθετα, η χρήση της στόχευε ανέκαθεν στην αποκτήνωση του ατόμου. Ο χωρικός που πεθαίνει περιμένοντας για χρόνια μπροστά στην Πύλη του Νόμου δεν αποκομίζει κάποιο δίδαγμα για την φύση των πραγμάτων. Είναι απλά ο ισοβίτης ενός κόσμου απρόσωπης τυραννίας, ενός συστήματος με φυλακές χωρίς κάγκελα και τοίχους. Η τυραννία της γραφειοκρατίας έχει την ίδια παραλυτική επίδραση στον άνθρωπο ειδικά όταν μολύνει μια ομαλή καθημερινότητα. Το να περιμένει κανείς στην ουρά σε μια τράπεζα ή στην στάση ενός λεωφορείου, ή το να περιφέρεται άσκοπα σε μια δημόσια υπηρεσία από το ένα γραφείο στο άλλο δεν είναι ούτε φυσικό ούτε αναμενόμενο. Η ταλαιπωρία που υφίσταται παραπέμπει ευθέως στην καφκική ατμόσφαιρα της Δίκης και η ζωή του καταλήγει να είναι μια συνεχής αναμονή άνευ λόγου και αιτίας. Ο πολίτης βέβαια εκλογικεύει τη δυσαρέσκειά του χωρίς να αντιλαμβάνεται πως έτσι το σύστημα ελέγχει το χρόνο του και τις διαθέσεις του και τον καθυποτάσσει πλήρως. Ζούμε σε μια εποχή όπου το παράλογο επιβάλλεται ως λογικό και αυτονόητο, σ’ ένα κόσμο καφκικής ειρωνείας και το χειρότερο είναι ότι δεν το αντιλαμβανόμαστε. Το αποδεικνύουν ανατριχιαστικοί παραλληλισμοί στο μυθιστόρημα, όπως για παράδειγμα το σύνθημα του ανακριτή στο ακροατήριο για χειροκρότημα ή αποδοκιμασίες κατά την απολογία του Κ. που θυμίζει την ατμόσφαιρα σε τηλεπαιχνίδια. Η συνεχής παρέλκυση της ανακριτικής διαδικασίας επίσης φωτογραφίζει την ταλαιπωρία των πολιτών στα καθ’ ημάς όπου υποθέσεις χρονίζουν στο όνομα της αδράνειας και της αδιαφορίας. Ποιος αλήθεια πιστεύει ακόμα σήμερα ότι ο Κάφκα περιέγραψε ένα φανταστικό και παράλογο κόσμο; 


η Αμαρυλλίς Σκύφα και ο Γιώργος Αγραφιώτης
Η Δίκη είναι πρωτίστως ένα πολιτικό μυθιστόρημα, ένα μανιφέστο φρίκης και αγωνίας για όσα έμελλε να ζήσει και να υποφέρει ο σύγχρονος άνθρωπος. Ταυτόχρονα αποτελεί την απαρχή του νέου μυθιστορηματικού λόγου. Ο Κάφκα αντιλαμβάνεται πρώτος απ’ όλους τη βασική διαφορά αφηγήματος και μυθιστορήματος όπως ακριβώς την διατυπώνει ο Ζιντ: «το αφήγημα οργανώνεται γύρω από ένα παρελθόν, το μυθιστόρημα εγκαθίσταται σ’ ένα παρόν. Το αφήγημα διηγείται αυτό που έλαβε χώρα. Το μυθιστόρημα εκθέτει κάτι που είναι εν τη γενέσει του. Το αφήγημα γνωστοποιεί τα γεγονότα, το μυθιστόρημα τα προκαλεί». Ο προφητικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος, βέβαια, μας είναι ήδη γνωστός από τους μείζονες κόσμους του Μπαλζάκ  ή του Ντοστογιέφσκι. 
Στο εξής όμως δεν χρειάζεται να είναι αχανές
 και πολυπρόσωπο, αρκεί μονάχα να προεξοφλεί και να προετοιμάζει τον μέλλοντα κόσμο. Ο Κάφκα, με μια μονοσήμαντη αφήγηση που θυμίζει εκτεταμένο διήγημα, επιτυγχάνει ουσιαστικά το ίδιο μυθιστορηματικό αποτέλεσμα με τους Αδελφούς Καραμάζοφ. Επιπλέον δεν αλλάζουν μόνο οι όροι γραφής αλλά και οι όροι ανάγνωσης του μυθιστορήματος. Ο Τσέχος απαιτεί τον απόλυτο σεβασμό του αναγνώστη. Τα αναγνωστικά χάσματα στα κλασικά μυθιστορήματα μπορεί να ήταν θεμιτά και ανώδυνα αφού στην ουσία απορρέουν από την ίδια τη φύση του. «Διάβασε ποτέ κανείς λέξη προς λέξη τον Προυστ, τον Μπαλζάκ, το Πόλεμος και Ειρήνη;» αναρωτιέται ο Ρολάν Μπαρτ. Ο Γάλλος στοχαστής περιγράφει τον τρόπο που απολαμβάνει κανείς το κλασικό κείμενο: «Δεν το διαβάζουμε ολόκληρο με την ίδια αναγνωστική ένταση· επιβάλλεται ένας ρυθμός αβίαστος κι ελεύθερος που λίγο σέβεται την ολότητα του κειμένου. Η απληστία μας παρασέρνει να πηδάμε ορισμένα εδάφια… για να ξαναβρούμε τα πιο καυτά σημεία της ιστορίας». Με τον Κάφκα αυτή η αναγνωστική αυθαιρεσία λαμβάνει τέλος. Ο Μπαρτ επισημαίνει: «Διαβάστε στα γρήγορα, κομματιαστά ένα μοντέρνο κείμενο –θα γίνει σκοτεινό και ακατανόητο». Η γεωμετρική γραφή που επέβαλλε ο συγγραφέας της Δίκης στηρίζεται σε μια αυστηρή μαθηματική ανάπτυξη λέξη προς λέξη, φράση προς φράση. Οποιοσδήποτε περισπασμός του αναγνώστη αποδεικνύεται μοιραίος κι αυτό είναι που κάνει τον Καμύ να ισχυρίζεται ότι «Όλη η τέχνη του Κάφκα έγκειται στο γεγονός ότι υποχρεώνει τον αναγνώστη να τον διαβάζει δεύτερη φορά».
Η αναγνωστική εμπειρία της Δίκης αφήνει μια αίσθηση ανάλογη με εκείνη της Απολογίας του Σωκράτη. Ο Κ. βέβαια δεν διαθέτει το ηθικό βάρος του μεγάλου φιλοσόφου. Ως πρότυπο του σύγχρονου ανθρώπου παλινωδεί ανάμεσα στις επιθυμίες
 και στα ενοχικά του συμπλέγματα καθώς απολογείται ενώπιον ενός απρόσωπου δικαστηρίου που τον έχει καταδικάσει εκ των προτέρων. Στην ουσία είναι και ο ίδιος πεπεισμένος για την ενοχή του. Ύστερα από τόσους αιώνες θεολογίας, άλλωστε, ο άνθρωπος έχει αποδεχθεί το ρόλο του αμαρτωλού που αργά ή γρήγορα αναμένεται να τιμωρηθεί αν όχι για δικό του αμάρτημα τουλάχιστον για το προπατορικό. Με την λογική του να μεροληπτεί υπέρ των θεολογικών αυθαιρεσιών, το μόνο που του μένει είναι να αντιδράσει  συναισθηματικά και να εμπιστευτεί τις καταπιεσμένες επιθυμίες του. Ο πρωτόγονος ερωτισμός που διαπνέει τη Δίκη είναι ασφαλώς πολιτική θέση κι ο έρωτας ως φυσική ανάγκη ανάγεται σε γενεσιουργό αιτία κοινωνικών ανατροπών. 
Βέβαια ο Κάφκα δεν διαχειρίζεται την ερωτική σχέση με τον μεταφυσικό τρόπο του Τολστόι στην Άννα Καρένινα. 
Λείπει ο ρομαντισμός της μεγάλης αγάπης που αμφισβητεί τα δεδομένα της καθεστηκυίας τάξης. Η ερωτική έξαψη του Γιόζεφ Κ. εκδηλώνεται κατά περίσταση ως μεμονωμένο επεισόδιο χωρίς συναισθηματική εμπλοκή.
Αν ευσταθεί ο χαρακτηρισμός Τριλογία της μοναξιάς που δίνουν κάποιοι στο τρίπτυχο Δίκη-Πύργος-Αμερική, τότε είναι φυσικό οι μοναχικοί πρωταγωνιστές του Κάφκα να αποφεύγουν τους ισχυρούς δεσμούς αγάπης
 και να περιορίζονται απλώς στην στοιχειώδη κάλυψη των αναγκών τους. Ίσως ο ερμητικός ερωτισμός τους να είναι το τίμημα που πληρώνουν στην αναζήτηση της ελευθερίας. Άλλωστε σ’ ένα κόσμο που κανείς δεν εμπιστεύεται κανένα οι μεγάλοι έρωτες φαντάζουν γελοίοι  και ανέφικτοι. 

Δημοσιευμένη μετά το θάνατο του Κάφκα η Δίκη παραμένει έργο ανολοκλήρωτο που θυμίζει σπίτι διαμπερές με ορθάνοιχτα παράθυρα. Με τον τρόπο του ο Τσέχος γίγαντας μας θυμίζει πως τα μυθιστορήματα είναι ανοιχτοί κόσμοι με αμφίβολη ακόμα και την σειρά των κεφαλαίων τους. Αφήνοντας την παγκόσμια λογοτεχνική θεωρία να σπαζοκεφαλιάζει και να πελαγοδρομεί στην προσπάθειά της να εξηγήσει με βαρύγδουπους όρους το καφκικό θαύμα μπορούμε να παρατηρήσουμε μονάχα πως το έργο του αποτελεί πρόσκληση σε διάλογο ο οποίος συνεχίστηκε σε όλο τον εικοστό αιώνα. Σε ορισμένες περιπτώσεις διαλέγεται κι ο ίδιος με τον εαυτό του. Για παράδειγμα η Δίκη θέτει ένα πρόβλημα που λύνεται, ως ένα βαθμό, στον Πύργο. Κατά τα άλλα ίσως αποδειχτεί κάποια μέρα πως οι μυθιστοριογράφοι της μετά Κάφκα εποχής δεν έκαναν τίποτε περισσότερο από το να τον σχολιάζουν. Όσο για την εμμονή μας να τον ξαναδιαβάζουμε κάθε τόσο, αυτή μπορεί να αποσκοπεί σε μια αίσθηση που μεταβάλλεται δυναμικά από ανάγνωση σε ανάγνωση.
Δημήτρης Στεφανάκης
 

Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2013

Έτσι γράφτηκε η πρώτη σελίδα του σύγχρονου μυθιστορήματος. Ξαναδιαβάζουμε τη ΔΙΚΗ και συζητάμε με τον Δημήτρη Στεφανάκη το θέμα "Ο Κάφκα και το τέρας της γραφειοκρατίας"


 

130 χρόνια από τη γέννηση του Φραντς Κάφκα

της Λαμπρινής Κουζέλη  

Ο Κάφκα γεννήθηκε στις 3 Ιουλίου 1883. Σαρανταένα χρόνια μετά, και ταλαιπωρημένος από τη φυματίωση πέθανε από ασιτία όπως ο εμπορικός αντιπρόσωπος Γκρέγκορ Σάμσα, ο άνθρωπος-κατσαρίδα που πρωταγωνίστησε στη νουβέλα του «Η μεταμόρφωση (1915).

 
Γεννημένος στην Πράγα, στις 3 Ιουλίου του 1883, ο τσεχο-εβραίος συγγραφέας Φραντς Κάφκα ανήκει στη χορεία των πιο επιδραστικών λογοτεχνών του 20ού αιώνα. Είναι ο κατεξοχήν εκφραστής του εξπρεσιονισμού και ο πεζογράφος που ανανέωσε το είδος του φανταστικού αφηγούμενος αγχώδεις, εφιαλτικές καταστάσεις που αποδίδουν χαρακτηριστικά τις νέες συνθήκες ζωής στη νεωτερική εποχή.
Στη διάρκεια της ζωής του ο Κάφκα έγραφε διαρκώς –στα γερμανικά–, αλλά δημοσίευε ελάχιστα. Οι μελετητές του υπολογίζουν ότι, όσο ζούσε ο Κάφκα, είδαν το φως της δημοσιότητας λιγότερες από 450 σελίδες, διηγήματα τυπωμένα κυρίως σε λογοτεχνικά περιοδικά. Παίδευε πολύ τα κείμενά του και ό,τι δεν τον ικανοποιούσε αισθητικά κατέληγε στη φωτιά. Εκτιμάται ότι είχε καταστρέψει το ενενήντα τοις εκατό των γραπτών του. Αντίστοιχη ήταν και η οδηγία που άφησε πεθαίνοντας στον στενό φίλο του Μαξ Μπροντ (1884-1968), τον εκτελεστή της διαθήκης του: «Ακριβέ μου Μαξ, η τελευταία μου επιθυμία: Ολα όσα αφήνω πίσω μου… ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές (δικές μου και άλλων), σημειώσεις κτλ. να καούν αδιάβαστα. Δικός σου, Φραντς Κάφκα». 
Αν ο Μπροντ είχε εκτελέσει την τελευταία επιθυμία του φίλου του, σήμερα δεν θα γράφονταν αυτές οι γραμμές. Εκείνος όμως πίστευε πολύ στη ρηξικέλευθη γραφή του Κάφκα και δεν σκόπευε να καταστρέψει τα κείμενά του – του το είχε δηλώσει μάλιστα. Σε αυτή τη δήλωση στηρίχθηκε για να παραβεί την εκπεφρασμένη εντολή του φίλου του εκδίδοντας ένα ένα τα κείμενα του Κάφκα από τα ημιτελή χειρόγραφά του: «Δίκη» (1925), «Πύργος» (1926), «Αμέρικα» (1927)… Το 1939, φεύγοντας από την Πράγα για την Παλαιστίνη λίγο προτού οι ναζιστές κλείσουν τα σύνορα της Τσεχίας, ο Μπροντ παίρνει μαζί του μια βαλίτσα με τα κατάλοιπα του Κάφκα. Στη διάρκεια της ζωής του ο Μαξ Μπροντ δημοσίευσε περίπου 83 βιβλία του Κάφκα ή για τον Κάφκα, υποβάλλοντας στη διεθνή λογοτεχνική κοινότητα την αίσθηση ότι το έργο του ήταν τόσο ξεχωριστό, τόσο σπουδαίο, που αποτελούσε κοινό κτήμα της ανθρωπότητας και δεν ανήκε σε κανέναν για να το απαγορεύσει, ούτε στον ίδιο.   
 Αφιερωμένο στον Κάφκα  το doodle της 3ης Ιουλίου η Google, που παραπέμπει στην περίφημη νουβέλα του «Η μεταμόρφωση»
Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του 20ού αιώνα κυνήγησαν τα έργα του Κάφκα, για διαφορετικούς λόγους. Έργα εβραίου, τα κείμενά του απαγορεύτηκαν από τους ναζιστές με την αιτιολογία ότι ήταν «βλαπτικά και ανεπιθύμητα». Λογοτέχνης ο οποίος βρισκόταν πολύ μακριά από το σταλινικό δόγμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, ο οποίος δεν εξέφραζε την πραγματικότητα της επανάστασης, ο Κάφκα απαγορεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση αλλά και στην πατρίδα του ως συγγραφέας επικίνδυνος, καταθλιπτικός και παρακμιακός, ικανός να εμπνεύσει απελπισία. 
Το έργο του Κάφκα αντιστάθηκε σε όλες τις απαγορεύσεις και επιβιώνει παραμένοντας διαρκώς επίκαιρο και δημοφιλές. Οι φανταστικές εφιαλτικές ιστορίες του, το σουρεαλιστικό χιούμορ του και η εξπρεσιονιστική γραφή του, που εκφράζει το άγχος, την αγωνία και την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου σε έναν εχθρικό κόσμο απρόσωπης γραφειοκρατικής εξουσίας και καταπίεσης, άφησαν το αποτύπωμά τους σε μια ολόκληρη στρατιά επιγόνων – ξεκινώντας με τον πολύ συγγενικό του και εξίσου επιδραστικό Μπόρχες και περνώντας στον Σαρτρ και στους υπαρξιστές, στον Καμί, στον Ιονέσκο, στον Κούντερα, στον Ναμπόκοφ, στον Σαραμάγκου, στον Μάρκες... Ένας κόσμος, μια θεματολογία, μια ατμόσφαιρα, μια άποψη για την ανθρώπινη κατάσταση και την κοινωνία, που περικλείονται σε ένα επίθετο το οποίο έχει πλέον ενταχθεί στο καθημερινό λεξιλόγιο: «καφκικός». 
Ο Κάφκα πέθανε στις 3 Ιουνίου του 1924 στο σανατόριο Κίρλινγκ στα περίχωρα της Βιέννης. Ταλαιπωρημένος από τη φυματίωση, ο λαιμός του αρνιόταν να καταπιεί οτιδήποτε του έδιναν να φάει. «'Eσβησε» από ασιτία, όπως ο εμπορικός αντιπρόσωπος Γκρέγκορ Σάμσα, ο άνθρωπος-κατσαρίδα που πρωταγωνίστησε στην περίφημη νουβέλα του «Η μεταμόρφωση (1915)», ένα από τα ελάχιστα κείμενα που τύπωσε ο Κάφκα όσο ζούσε. Ήταν 41 ετών.
Πηγή : εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  03/07/2013 07:58

Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2013

Στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου Θηβαίων την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου η παρουσίαση του βιβλίου "Evpedia μέθοδος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης" του Γιώργου Γάκη

Έχουν περάσει περίπου 3.000 χρόνια από τότε που ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, έφτασαν στο νησί της αινιγματικής μάγισσας Κίρκης. Στην προσπάθεια τους για ανεύρεση τροφής, νερού και καταλύματος έφτασαν στο παλάτι της. Θέλοντας να ικανοποιήσουν τις βασικές κατά την πυραμίδα του Maslow λοιπόν ανάγκες τους, πλησίασαν και με έκπληξη διαπίστωσαν πως τα θηρία που βρίσκονταν στην είσοδο του επιβλητικού οικήματος, τους δέχτηκαν με μεγάλη χαρά, ενώ εκείνη τους υποδέχτηκε με ένα γλυκό τραγούδι όπως επιβάλλεται σε μία ομηρική οικοδέσποινα.
Η Κίρκη όμως τους ξεγέλασε και καταστρατηγώντας κάθε αρχή φιλοξενίας που επιθυμεί ο Ξένιος Δίας, τους μετέτρεψε σε γουρούνια.
Μετά από χιλιάδες χρόνια μία άλλη Κίρκη με όχι τόσο ξεκάθαρα σχηματοποιημένη μορφή, μετέτρεψε σε P.I.G.S. γουρούνια δηλαδή, Ευρωπαίους πολίτες που αφού τους έδωσε μία με το ραβδί της τους έκλεισε στα «χοιρομάντρια μέσα» και αντί για τα πλούσια εδέσματα που τους είχε τάξει, «τους έριχνε πρινόκαρπους, ακράνια,βαλανίδια που οι χοίροι οι χαμοκύλητοι να τρώνε συνηθάνε», όπως μεταφράζουν τον Όμηρο οι Καζαντζάκης - Κακριδής.


 
Αλήθεια πως επαναλαμβάνεται τόσο βασανιστικά η ιστορία του Ομήρου και με τέτοια ειρωνεία, σε μία «εξελιγμένη» κοινωνία όπως η δικιά μας σήμερα ;
Ο Δυτικός «πολιτισμός», κατά την εξελικτική διαδικασία της Ιστορίας, με ιδιαίτερη μαεστρία και πονηριά μετέτρεψε την Αριστοτελική Ευδαιμονία σε Οικονομική Ευδαιμονία και ανήγαγε το Μέσο – (Πλούτο) σε Αξία –(Σκοπό).
Και ο Άνθρωπος ;
Ακριβώς αυτός είναι ο στόχος του συγκεκριμένου βιβλίου ο Άνθρωπος.
 
Η ανάδειξη του, ως προσωπικότητα ή επαγγελματία μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα.
Η έξοδος από το Σπήλαιο στην Πολιτεία του Πλάτωνα. Αλλά με σκοπό όχι την ιδιώτευση ως μία «εξαίρετη αυθεντία», αλλά τον δρόμο προς την αυτογνωσία και τη σοφία με τελική κατάληξη να δημιουργηθεί μία Υγιής και Ευήμερη Πολιτεία, κοινωνία, επιχείρηση. 
 

Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Λήγει στις 31 Δεκεμβρίου η προθεσμία αποστολής, από τους ενδιαφερομένους, των συμμετοχών τους στον 3ο Ποιητικό Διαγωνισμό ΕΛΙΚΩΝ


Η επίσημη προκήρυξη του 3ου Ποιητικού Διαγωνισμού ΕΛΙΚΩΝ

Ουσιώδεις τροποποιήσεις επέρχονται στους όρους της επίσημης προκήρυξης του 3ου Ποιητικού Διαγωνισμού ΕΛΙΚΩΝ σε σχέση με τους προηγούμενους δύο. Η θέσπιση χρηματικών βραβείων, με τη χορηγία της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε.,  και η αλλαγή της προθεσμίας συμμετοχής είναι οι σημαντικότερες. Διαβάστε προσεκτικά.  

Tο περιοδικό ΒΟΙΩΤΙΑ, το βιβλιοπωλείο/εκδόσεις Σύγχρονη Εκφραση και το viotia.blogspot.grπροκηρύσσουν τον 3ο Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό ΕΛΙΚΩΝ, που φέτος είναι αφιερωμένος στον Κ.Π. Καβάφη με αφορμή τα εκατόν πενήντα χρόνια από τη γέννησή του. Οι όροι είναι οι ακόλουθοι: 

1.Στο διαγωνισμό μπορούν να συμμετάσχουν Ελληνίδες και Έλληνες ανεξαρτήτως ηλικίας, γραμματικών γνώσεων, επαγγελματικών ασχολιών κ.λπ. είτε κατοικούν στην Ελλάδα και Κύπρο είτε διαμένουν μόνιμα ή προσωρινά στο εξωτερικό, εφόσον έχουν την ελληνική ή κυπριακή υπηκοότητα και μπορούν να γράφουν στη νεοελληνική  γλώσσα. 

2. Όσοι επιθυμούν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό θα πρέπει να στείλουν ένα (1) αδημοσίευτο ποίημά τους (κι όχι περισσότερα του ενός ποιήματα με διαφορετικά ψευδώνυμα), θέματος της επιλογής τους. Διευκρινίζεται ότι το ποίημα που θα σταλεί ΔΕΝ πρέπει να έχει λάβει μέρος σε άλλο Διαγωνισμό.

3. Ο αποστολέας θα χρησιμοποιήσει το ίδιο ψευδώνυμο τόσο για την αποστολή όσο και για την υπογραφή του ποιήματος. Στο φάκελο που θα εμπεριέχει το ποίημα θα αναγράφεται το ψευδώνυμο του αποστολέα. Στον ίδιο όμως φάκελο θα τοποθετηθεί ένας μικρότερος, στο εσωτερικό του οποίου θα αναγράφονται τα πραγματικά στοιχεία του ποιητή (ονοματεπώνυμο, γραμματικές γνώσεις, επάγγελμα, διεύθυνση κατοικίας και αριθμοί τηλεφώνου: σταθερό και κινητό). Οι μικροί φάκελοι εκείνων που ΔΕΝ θα διακριθούν ΔΕΝ θ´ ανοιχτούν. Έτσι, θα παραμείνει μυστική η συμμετοχή τους. Χρησιμοποιώντας όμως, οι ενδιαφερόμενοι τα ψευδώνυμά τους, θα τους ανακοινώνεται ο συνολικός αριθμός των μορίων, που έλαβε το ποίημά τους και από τους 4 κριτές.

4. Το ποίημα, που θα σταλεί, για συμμετοχή στο Διαγωνισμό, θα πρέπει να είναι πληκτρολογημένο με Η/Υ ή δακτυλογραφημένο και απαραιτήτως σε έξι (6) πανομοιότυπα αντίτυπα (καλής, ευανάγνωστης εκτύπωσης), υπογεγραμμένα όλα με το ίδιο ψευδώνυμο. Ο φάκελος θα σταλεί με συστημένη ή απλή επιστολή στη Διεύθυνση: Βύρωνος 19 Λιβαδειά 32100, με την ένδειξη Περιοδικό ΒΟΙΩΤΙΑ Συμμετοχή στον 3ο Ποιητικό Διαγωνισμό ΕΛΙΚΩΝ. 

5. Η Επιτροπή κρίσης του Διαγωνισμού θα αποτελείται από 4 ανθρώπους των γραμμάτων. Η βαθμολόγηση θα γίνει από το 1 έως το 20.

6. Θα απονεμηθούν τρία (3) βραβεία και τρεις (3) έπαινοι (Α’, Β’ και Γ’).

Τα 3 πρώτα βραβεία συνοδεύονται από χρηματικά έπαθλα ως εξής:

1ο Βραβείο: 1000 ευρώ

2ο Βραβείο: 300 ευρώ

3ο Βραβείο: 200 ευρώ

Το συνολικό χρηματικό ποσό των τριών βραβείων είναι χορηγία της εταιρείας ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. που ανήκει στον Ομιλο Μυτιληναίος.


Οι 3 έπαινοι θα συνοδεύονται από δώρα/βιβλία. Διευκρινίζεται ότι στις περιπτώσεις ισοψηφιών τα βραβεία, χρηματικά έπαθλα και έπαινοι θα μοιράζονται ισομερώς. Στον καθένα που θα διακριθεί είτε με βραβείο είτε με έπαινο θα του απονεμηθεί τιμητικό - ονομαστικό δίπλωμα καλλιτεχνικά εκτυπωμένο. 

7. Θεσπίζεται και τέταρτο βραβείο (με χρηματικό έπαθλο 300 ευρώ) για ένα ποίημα με θέμα τη Λιβαδειά ή τη Βοιωτία εν γένει. Το βραβείο αθλοθετεί ο Σύλλογος Οι Φίλοι Του ΞΕΝΙΑ Λιβαδειάς. Για αυτόν τον κλάδο του 3ου διαγωνισμού ΕΛΙΚΩΝ οι συμμετέχοντες θα αποστείλουν και δεύτερο ποίημα (εκτός του πρώτου για τη συμμετοχής τους στον κύριο 3ο διαγωνισμό ΕΛΙΚΩΝ) ή εφόσον επιθυμούν μόνο για αυτό το έπαθλο ποίημα με θέμα τη Λιβαδειά ή τη Βοιωτία. Και για το βραβείο τούτο θα ακολουθηθεί η ως άνω διαδικασία και θα κριθεί από τους 4 κριτές. 

8. Ως τελευταία προθεσμία αποστολής, από τους ενδιαφερομένους, των συμμετοχών τους ορίζεται η 31 Δεκεμβρίου 2013. Οι ημερομηνίες της αποστολής θα εξακριβώνονται από τις σφραγίδες των ΕΛ.ΤΑ. 

9. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού θα ανακοινωθούν στις 21 Μαρτίου 2014, την Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης. Τα βραβεία, οι έπαινοι και τα τιμητικά διπλώματα θα απονεμηθούν σε ειδική τελετή η οποία θα οργανωθεί και θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 31 Μαΐου 2014. Περισσότερες πληροφορίες, δίνονται στους ενδιαφερομένους, στο τηλέφωνο: 69 44 73 44 90.