Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2009

Μετασεισμικές δονήσεις από την ομιλία Γιανναρά

Θέμα των ημερών αναμφισβήτητα εξακολουθεί να είναι στη Λιβαδειά η εμφάνιση του Χρήστου Γιανναρά στο βιβλιοπωλείο μας. Στα περισσότερα στέκια συζητήσεων είναι το σημείο αναφοράς, ενώ στο βιβλιοπωλείο συνεχίζεται η «περατζάδα» για κάποιο ακόμα σχόλιο ή για να δηλωθεί η ευαρέσκεια σχετικά με την εκδήλωση.
Στην καθημερινή ηλεκτρονική εφημερίδα Βοιωτία επιχειρήθηκε μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση της εκδήλωσης χαρακτηριστικά αποσπάσματα της οποίας σας παρουσιάζουμε.

Παρουσίασε ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου τη Δευτέρα το βιβλίο του "Η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα" ο καθηγητής κ. Χρήστος Γιανναράς στο βιβλιοπωλείο Σύγχρονη Εκφραση, στη Λιβαδειά.
…Ο Γιανναράς με μια λέξη ήταν γοητευτικός. Διατύπωσε τις σκέψεις του με ένα πολιτικό λόγο ρέοντα που υπερέβαινε τους συνήθεις χαρακτηρισμούς, όπως βαρύς, σύνθετος, δύσκολος ή δυσκολονόητος, καταγγελτικός. Ηταν ένας λόγος σκληρός που εκφερόταν ωστόσο με μια έμφυτη, βαθιά ευγένεια (πώς γίνεται; κι όμως γίνεται), μια συνολική και προκλητική παρέμβαση με αξιώσεις προτάγματος που όμως άφηνε χώρο για διαφωνίες και διαφορετικές απόψεις όχι στα πλαίσια της μικροαστικής αντίληψης μιας mainstream δημοκρατικότητας αλλά υπηρετώντας την ίδια την ουσία της που συνίσταται στην ανιδιοτελή (υπό την έννοια ότι δεν αφορά η θέση του προτείνοντος) σύνθεση όλων των αξιόλογων προτάσεων για την άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει η ελληνική πολιτική τάξη και κοινωνία επομένως…
… Δείτε, είπε ο κ. Γιανναράς, δεν μπορούσε να υπάρξει ευστοχότερος τίτλος πολιτικής επαγγελίας από την επανίδρυση του κράτους που μας υποσχέθηκαν. "Στην πράξη αποδείχθηκε ένα απλό πυροτέχνημα, δεν είχε γίνει καμία προετοιμασία για ξαναστηθεί κράτος, για να λειτουργήσει δημόσιος βίος στην Ελλάδα", συμπλήρωσε…
… Και δεν χρειάζεται αποκωδικοποίηση για να αντιληφθεί κανείς ότι ο Γιανναράς σε μια πρόταση απαξιώνει και τα δύο κυβερνητικά κόμματα: το ΠΑΣΟΚ που παραδίδει μια διαλελυμένη κρατική δομή και τη Νέα Δημοκρατία που αδυνατεί να επανιδρύσει το κράτος.Και με αφορμή το κράτος ή για την ακρίβεια την ανυπαρξία του κράτους ήταν η σειρά των αγροτών αλλά και των ταραχών του περασμένου Δεκεμβρίου να υποστούν την αμείλικτη κριτική του κ. Γιανναρά…… Στη συνέχεια αιτήθηκε να μην περιοριστεί η συζήτηση σε διαπιστώσεις αλλά να αναζητηθούν οι αιτίες και ο ίδιος πρότεινε ως βασικό λόγο της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του πολίτη τη διαστολή της πολιτικής από την κοινωνία, την αντίθεση της πολιτικής με την κοινωνία. Μοιάζει υπερβολικό αλλά η πολιτική έχει πλέον τις δικές της ανάγκες, αυτιστικές, ανάγκες αναπαραγωγής της και αυτές υπηρετεί, πρότεινε ο κ. Γιανναράς και προσέθεσε ότι παλαιότερα το πολιτικό προσωπικό αποτελούνταν από κοινωνικά επιτυχημένους ανθρώπους που είχαν την ευγενή φιλοδοξία να προσφέρουν στα κοινά ενώ στις μέρες μας σχεδόν αποκλειστικά οι πολιτικοί προέρχονται είτε από τον συνδικαλισμό είτε από τις κομματικές νεολαίες, δηλαδή από φυτώρια εκμάθησης του εκβιασμού και της ίντριγκας ως τρόπων πολιτικής επιβολής…


Διαβάστε όλο το κείμενο της Βοιωτίας παρακάτω
Τι είπε ο Χρήστος Γιανναράς στη Λιβαδειά1
Τι είπε ο Χρήστος Γιανναράς στη Λιβαδειά2

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009

Μέγα το πλήθος μέγιστο το πάθος

Ένα ορμητικό ποτάμι το πλήθος που συνέρρευσε απ’ όλο το νομό και ακόμη μακρύτερα, παρακάμπτοντας τα μπλόκα των αγροτών, για να παρακολουθήσει την ομιλία του κ. Γιανναρά με θέμα «Η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα», δημιούργησε μια ανεπανάληπτη εικόνα, κατακλύζοντας οποιοδήποτε σημείο του βιβλιοπωλείου ήταν προσβάσιμο. Και παρ’ όλα αυτά πολλοί, πάρα πολλοί, δεν χώρεσαν.

Ο κ. Γιανναράς για 4η φορά προσκεκλημένος στη «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ» εμφανώς συγκινημένος από την ανταπόκριση στο κάλεσμά μας είπε: «Αυτό που συμβαίνει εδώ μέσα εγώ δεν το έχω ξαναδεί σε άλλη μεριά της Ελλάδας». Ο κ. Γιανναράς εξήγησε γιατί ισχυρίζεται ότι στη χώρα μας έχει καταρρεύσει το πολιτικό σύστημα. Χαρακτηριστικό απόσπασμα της ομιλίας του ακούστε εδώ.


Στη συνέχεια εξειδίκευσε αυτούς τους συλλογισμούς με αναφορές στην κομματική πολυσυλλεκτικότητα, στον καθορισμό της πολιτικής από τους επικοινωνιολόγους, στην αντιμετώπιση της παιδείας, στην ιδεολογική τρομοκρατία, στο πανεπιστημιακό άσυλο σε συνάρτηση με τη διακίνηση των ιδεών. Ο διάλογος που ακολούθησε υπήρξε ιδιαίτερα εποικοδομητικός και κατέγραψε τον προβληματισμό του κοινού από διαφορετικές οπτικές γωνίες για την κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα και την αδυναμία πολιτικού συστήματος να δώσει λύσεις και διεξόδους.

Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2009

Πότε λέμε ότι έχει καταρρεύσει ένα πολιτικό σύστημα;


Το βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
και οι εκδόσεις ΙΑΝΟΣ

σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

τη Δευτέρα 26 Ιανουαρίου 2009, στις 8:15 μ.μ.,
στο βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
(Δημάρχου Ι. Ανδρεαδάκη 49, πρώην Πεσ. Μαχητών, Λιβαδειά).

Για το βιβλίο θα μιλήσειο συγγραφέας του βιβλίου ,
καθηγητής φιλοσοφίας
Χρήστος Γιανναράς
Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.

Πότε λέμε ότι έχει καταρρεύσει ένα πολιτικό σύστημα; Όταν για δεκαετίες ολόκληρες και παρά την αλλαγή των κομμάτων στην εξουσία, ζωτικά προβλήματα της κοινωνίας μένουν άλυτα, κακοφορμίζουν. Ψηφίζουμε και ξαναψηφίζουμε συντεχνίες επαγγελματιών της εξουσίας, ανθρώπους στυγνής ιδιοτέλειας που νοιάζονται μόνο για την επανεκλογή τους. Εντελώς ανίκανοι να δώσουν λύση στα αδιέξοδα της παιδείας, του ασφαλιστικού, της νοσοκομειακής νοσηλείας, της αντιπαραγωγικής δημοσιοϋπαλληλίας, της αναξιοκρατίας, στον εφιάλτη του δημογραφικού, των αυθαίρετων χτισμάτων, της φοροδιαφυγής, του γκανγκστερικού συνδικαλισμού, της κοινωνικά ανεξέλεγκτης κοινωνικής τηλεόρασης, της ενδοτικής διπλωματίας. Κωμικά ανίκανοι. Και ο λαός τους ψηφίζει. Δεκαετίες τώρα.
Ο λόγος του Χρήστου Γιανναρά καθαρός και δυνατός, προκαλεί σοβαρό διάλογο και σκέψεις τόσο στους αναγνώστες όσο και στους ακροατές του.

Κι αν θέλετε μια πρόγευση από όσα θα ακούσετε τη Δευτέρα κάντε κλικ στο παρακάτω βίντεο.

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009

Οι χούλιγκανς των δρόμων και οι χούλιγκανς της πολιτικής

Την άποψη περί αποχής των διανοουμένων από το πολιτικό γίγνεσθαι σερβίρουν όλο και συχνότερα διάφοροι «επαΐοντες» χωρίς να μας εξηγούν ταυτόχρονα πως βλέπουν ή πως θα ήθελαν αυτές τις παρεμβάσεις.
Το πιθανότερο είναι ότι στην εποχή μας οι διανοούμενοι κάθε άλλο παρά ομιλούν λιγότερο από άλλες εποχές, απλά όλοι αυτοί που τους κατακεραυνώνουν δεν τους παρακολουθούν επαρκώς, είτε γιατί έχουν στραμμένες τις κεραίες τους εκεί που δεν πηγαίνουν οι πραγματικοί διανοούμενοι, είτε γιατί δεν τους αρέσουν αυτά που ακούν οπότε είναι ως να μην έγιναν.
Αυτές τις μέρες λοιπόν τόσο μέσω του μπλογκ όσο και στο βιβλιοπωλείο μας θα ασχοληθούμε με τέτοιες παρεμβάσεις, από δύο εντελώς διαφορετικούς διανοούμενους επάνω στις πολιτικές εξελίξεις, σε μια προσπάθεια ο λόγος αυτός, λόγος πλουραλιστικός, λόγος διαφορετικός και αντιθετικός, λόγος με το σπέρμα της διαφάνειας και όχι της απόκρυψης αλλά και με την τόλμη της νηφάλιας κριτικής τοποθέτησης, να φθάσει μακρύτερα για να γονιμοποιήσει και κάποιες ακόμα σκέψεις που δεν καλύπτονται από τα κομματικά παραμάγαζα και τις reality εκπομπές.

Η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου σε ένα από τα πολλά κείμενα που έγραψε το τελευταίο καιρό, πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ATHENS voice και αποτέλεσε θέμα ευρείας συζήτησης αναφέρει.

White Riots
(ή «Άκου ανθρωπάκο»)

· Οι «εξεγέρσεις», οι ταραχές, οι βανδαλισμοί οφείλονται πάντα (πάντα), είτε σε συγκεκριμένη συναίσθηση αδικίας, είτε σε γενικευμένη δυσαρέσκεια. Οι χούλιγκανς των δρόμων οφείλουν την ύπαρξή τους στους χούλιγκανς της επίσημης πολιτικής, ολόκληρου του ιδεολογικού φάσματος: η κοινωνική «βάση» βρίσκεται σε διαλεκτική σχέση ― όπως σωστά λένε οι μαρξιστές ―- με τις ηγεσίες, ακόμα κι όταν αυτές δεν βρίσκονται στην εξουσία. Το παρόν (η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, τα «μπάχαλα») συμβαίνει «επειδή», όχι «για να»: αν οι νέοι και οι λιγότερο νέοι είχαν μεγαλώσει σε μια πιο πολιτισμένη κοινωνία, με μια όχι τόσο χονδροειδή αριστερά και με κυβερνήσεις που να μην επιβάλλουν σύστημα επιβίωσης των 700 ευρώ μηνιαίως, ίσως να ενεργούσαν με περισσότερη νηφαλιότητα. Ωστόσο, το πρόβλημα απέχει αρκετά από το να είναι οικονομικό.
· Oι “urban riots” αποτελούν διαφορετικό φαινόμενο από όσα γνωρίζει η Ελλάδα των αγροτών, των δημοσίων υπαλλήλων, των παπάδων και των ταξιτζήδων. Στον χώρο της πόλης αναδύονται καινούργια στρώματα και καινούργια προβλήματα: φυλετικές διακρίσεις, υποβάθμιση σχολείων, κατάπτωση των εσώτερων πόλεων (με παράλληλο εξωραϊσμό των προαστίων) στεγαστική ανεπάρκεια. Οι εξελίξεις έχουν ξεπεράσει τη νοημοσύνη των πολιτικών: περιβαλλόμαστε άραγε από ηλιθίους;
· Από την άλλη πλευρά, αναρωτιέμαι: Γιατί αποθεώνεται ο αρνητικός ηρωισμός; Γιατί η βία δεν ενσωματώνει σαφώς εκπεφρασμένες ιδέες; Είναι μήπως οι αναρχικοί (με ή/και χωρίς εισαγωγικά) προγλωσσικοί, ή απλώς χάνουν το δίκιο τους εξαιτίας της ίδιας τους της βαναυσότητας; Τι σημαίνει «ταξικό μίσος» το 2008; Αμφιβάλλω ότι οι ηγεσίες, οι «νοικοκυραίοι» που τις αναδεικνύουν (και οι οποίοι βρέθηκαν, ξαφνικά, μπροστά στις σπασμένες τους βιτρίνες), καθώς και οι εργατοπατέρες μπορούν να σκεφτούν τέτοια ερωτήματα∙ πολύ λιγότερο μπορούν να τα απαντήσουν.
· Πώς «κινείται» σήμερα το εργατικό κίνημα; Απάντηση: οι εργάτες θέλουν να γίνουν δημόσιοι υπάλληλοι∙ έχουμε, προ πολλού, παγιωθεί ως μια μικρή, μισο-ευρωπαϊκή γραφειοκρατία όπου οι εργαζόμενοι συνδικαλίζονται αλλοπρόσαλλα, ανέξοδα και ανώδυνα, με μοναδικό στόχο την οικονομική τους «εξασφάλιση». Ξέρω τον αντίλογο: ξέρω τα απαρχαιωμένα αιτήματα του ΚΚΕ, τα επιχειρήματα περί του αδιάσειστου δίκιου της φτωχολογιάς. Ωστόσο, τα ζητήματα είναι πιο σύνθετα∙ γι’ αυτό και η παραδοσιακή αριστερά δεν μπορεί να ελέγξει ένα τόσο μεγάλο και βίαιο πλήθος.
· Οι προαναφερθέντες μικροαστοί διαμαρτύρονται, μαζί με βουρκωμένους δημοσιογράφους, για την καταστροφή των περιουσιών τους. Είμαστε έθνος γέρων που κραδαίνουν μαγκούρες χωρίς να καταλαβαίνουν τίποτα απ’ όσα συμβαίνουν γύρω τους. Οι καταστροφές, οι λεηλασίες οδηγούν σε όλο και πιο μισαλλόδοξες θέσεις: γιατί οι Πακιστανοί πλιατσικολογούν; Απάντηση: γιατί τούς προσφέρεται η δυνατότητα. Εξάλλου, η κλοπή ηλεκτρονικών υπολογιστών από μαγαζιά του κέντρου δεν συνιστά «βίαιο έγκλημα». Βίαιο έγκλημα είναι ο πυροβολισμός άοπλων πολιτών.
· Ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής, που προέβη σε συναισθηματικές δηλώσεις μετά τον θάνατο του Αλέξη Γρηγορόπουλου, τις διάβαζε. Τι μπορεί να περιμένει κανείς από έναν πολιτικό που αδυνατεί να εκφράσει απλή συντριβή, χωρίς να συμβουλεύεται έγγραφα τα οποία έχουν συνταχθεί από άλλους; Και ο οποίος αρνείται να αναλάβει την πολιτική ευθύνη για τις καταχρήσεις αστυνομικής εξουσίας και την θεσμοποίηση των λεγόμενων κουκουλοφόρων; (Σημειώνω εδώ ότι κι εγώ γίνομαι «κουκουλοφόρος» όταν θέλω να προστατευτώ από τα ασφυξιογόνα: ποιοι είναι, επιτέλους, αυτοί οι περιβόητοι κουκουλοφόροι; Έχουμε ήδη γνωρίσει δύο γενιές κουκουλοφόρων: η πρώτη πρέπει να πλησιάζει πια την ηλικία της συνταξιοδότησης).
· Να αναρωτηθούμε: γιατί «τσιρίζουν» τα πιτσιρίκια στην Ελλάδα; Απάντηση: επειδή τσιρίζουν οι μεγάλοι. Γιατί καίνε τις σημαίες; Διότι η απλή αυτή και αβλαβής πράξη προξενεί τη φρίκη των Ελληναράδων. Και διότι συμβολίζει την εθνικόφρονα δεξιά (εκείνη που δίδαξε στους Έλληνες πώς να ασκούν βία, πώς να δολοφονούν, να βυσσοδομούν και να νοθεύουν τη δημοκρατία), καθώς και την εθνικόφρονα αριστερά που, εξ αιτίας της στενοκεφαλιάς της, απέτυχε στο να δημιουργήσει επαναστατικό πολιτισμό.
· Η μόλις προηγούμενη γενιά της σημερινής συντηρητικής παράταξης σκορπούσε τον τρόμο και δεν έδινε λογαριασμό σε κανέναν. Ήταν «εκτός ελέγχου», όπως ακούγεται σήμερα για τους «ταραχοποιούς». Οι σημερινοί mean streets μοιάζουν με αυλή κολεγίου μπροστά στις ασχημίες της δεξιάς, του παρακράτους και του παλατιού μέχρι το 1974. Όμως, πάσχουμε από συλλογική αμνησία: σαν να έχουμε δεχτεί κλοτσιά στο κεφάλι.
· Ο μύθος των Εξαρχείων: σε χυδαίες τηλεοπτικές εκπομπές οι παρουσιαστές επέμεναν ότι «ο άτυχος Αλέξης δεν σύχναζε στα Εξάρχεια». Συμπεραίνω ότι όποιος «συχνάζει» στα Εξάρχεια, συμμετέχει στα σύγχρονα Σόδομα και μπορεί να αποβεί «άτυχος». Ή ότι είναι «αναρχικός». Ή πρεζάκι. Ή μέλος της περιθωριακής και δύσοσμης underclass. Ή όλα μαζί. Ωστόσο, οι πολίτες που δεν γνωρίζουν τα Εξάρχεια πρέπει να μάθουν ότι πρόκειται για την κατ’ εξοχήν κεντρική συνοικία της πρωτεύουσας όπου η τιμή του τετραγωνικού ξεπερνάει τις 3.000 ευρώ.
· Ποια θα έπρεπε να ήσαν τα αιτήματά μας: λιγότερη αστυνομία∙ άοπλη αστυνομία («περισσότερη» αστυνομία ισοδυναμεί με περισσότερα εγκλήματα: πρόκειται για ιστορικό hard fact. H αστυνομία, οι φυλακές, τα συστήματα καταστολής και σωφρονισμού προηγούνται των εγκληματιών∙ κατά κάποιον τρόπο τούς επινοούν). Κατάργηση της ιδιωτικής αστυνομίας και των ειδικών φρουρών: τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει από τα σώματα Κ.Δ.Ο.Α. (Κτηνώδης Δύναμη, Ογκώδης Άγνοια).
· Τέλος: αν έχει κάποια σημασία, και σε ό,τι με αφορά, είμαι πάντα και ολοκληρωτικά εναντίον της βίας. Αν έχω ένα ίνδαλμα από την πρόσφατη ιστορία της ανθρωπότητας είναι ο Γκάντι: και μ’ αυτό, I rest my case.

ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Ευχαριστούμε τη Σώτη για την αποστολή του κειμένου για το οποίο πολλά είχαμε ακούσει αλλά δεν δνωρίζαμε που είχε δημοσιευτεί και δεν το βρίσκαμε.

Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009

ΠΑΘΟΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ 2009

Οι φίλοι του βιβλιοπωλείου όπως φαίνεται και στη φωτογραφία ανταποκρίθηκαν άλλη μια φορά στο κάλεσμα και η πρώτη καθιερωμένη εκδήλωση της χρονιάς άνοιξε ως εξής.

Φίλες και φίλοι γι άλλη μια φορά σας ευχόμαστε ο νέος χρόνος να σας έχει υγιείς, να σας γεμίσει χαρές, δημιουργικότητα και διάθεση για διάβασμα. Η ειρήνη που πάντα συνοδεύει αντίστοιχες ευχές απ’ ότι μας δείχνουν με το καλημέρα οι πολεμοκάπηλοι θα παραμείνει όνειρο απατηλό. Ας ευχηθούμε τουλάχιστον λιγότερους πολέμους.
Πιστοί στην παράδοσή ξεκινάμε τις εκδηλώσεις του νέου έτους με τα δώρα που μας προσφέρουν οι εκδότες, ποίηση, και μικρά κείμενα. Όλα έχουν ως θέμα όπως πάντα το χρόνο.
Φέτος θα ανιχνεύσουμε σημάδια ανεξίτηλα, ζευγαριών που το πάθος τους ξεπέρασε το χρόνο και χάραξε τη δημιουργική τους πορεία. Επιστολές, ποιήματα, ημερολόγια, αυτοβιογραφίες, μεταξύ εκπροσώπων της τέχνης, της πολιτικής, της κοινωνίας του σήμερα και του χθες.
Ερώτων που κι αν έσβησαν λάμπουν…
Η ιδέα της εκδήλωσης προέρχεται από το Ημερολόγιο 2009 του Μεταίχμιου. "Κι αν σβήσεις τα μάτια μου, εγώ σε βλέπω"
Η επιλογή έγινε από το Γιώργο Θεοχάρη και από εμένα.
Στους συνήθεις ύποπτους που θα διαβάσουν προστέθηκαν οι φίλοι μας, Αρετή Κελέρμενου και Λουκάς Παπαδάκης. Παραμένουν σταθεροί οι Γιώργος Θεοχάρης, Δημήτρης Σαλούστρος, και ο εκ Θηβών Δημήτρης Αλεξάνδρου.
Ο αγαπητός μας Αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας Δικαιάκος είναι δικαιολογημένα απών μιας και ο αρχιεπίσκοπος τον έχει για δουλειές στην Κύπρο.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα σας μοιράσουμε λαχνούς τους οποίους θα κληρώσουμε στο τέλος της παρουσίασης των κειμένων και θα αναδείξουμε 3 τυχερούς οι οποίοι θα λάβουν -τι άλλο;- βιβλία. Πρόκειται για σπουδαίες προσφορές από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και Καστανιώτη.
Το λόγο δίνω αμέσως στον διευθυντή της ορχήστρας Γιώργο Θεοχάρη.

Ζευγάρια που το πάθος τους ξεπέρασε τον χρόνο

Με αφορμή την έκδοση ημερολογίου του 2009, που έχει ως θέμα του «Ζευγάρια του έρωτα και του πάθους», από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σε επιμέλεια Άσπας Χασιώτη, σκεφθήκαμε σήμερα να σας παρουσιάσουμε τεκμήρια του ερωτικού πάθους που συγκλόνισε ανθρώπους της Τέχνης, στην πατρίδα μας αλλά και εις την ξένην.
Οι καλλιτέχνες δεν διαφέρουν ως προς τον γενικό πληθυσμό στις ερωτικές τους επιλογές και στην ένταση εκδήλωσης του ερωτικού τους πάθους.
Ανάμεσά τους, όπως και σε κάθε άλλη πληθυσμιακή ομάδα, υπάρχουν εκείνοι που είναι μονογαμικοί και συνεπώς αφιερωμένοι σε έναν άνθρωπο, εκείνοι που ερωτεύονται παθιασμένα ξανά και ξανά, εκείνοι που ερωτεύονται και διεκδικούν και στο τέλος κατακτούν κάποιον που είναι ήδη σε μιαν άλλη σχέση ή και σε γάμο, εκείνοι που ο ερωτισμός τους αποκλίνει και δονούνται από πάθος για ομοφύλους τους κι εκείνοι που τυραννιούνται στην έρημο της ερωτικής μοναξιάς.
Το στοιχείο που διαφοροποιεί τους καλλιτέχνες από τους καθημερινούς ανθρώπους είναι ότι μπορούν και εκφράζουν τον ψυχικό τους συγκλονισμό δημιουργώντας έργα τέχνης που κάποια από αυτά επιζούν στο φθοροποιό πέρασμα του χρόνου, άλλος με την πέννα, άλλος με τον χρωστήρα, άλλος με τη σμίλη και άλλος με τις νότες. Υπήρξαν καλλιτέχνες που ενόσω ζούσαν χαρακτηρίστηκαν «καταραμένοι» εξ’ αιτίας των επιλογών του τρόπου ζωής τους. Πολλές φορές κάποιοι απ’ αυτούς χλευάστηκαν, κατηγορήθηκαν, τιμωρήθηκαν από την Δικαιοσύνη. Όταν, μετά τον θάνατό τους συνήθως, αναγνωρίστηκε η δυναμική του καλλιτεχνικού έργου που άφησαν, τότε, σε μιαν απογείωση της ανθρώπινης υποκρισίας, έσπευσαν εκείνοι που τους κατηγόρησαν –όχι απαραιτήτως τα ίδια φυσικά πρόσωπα αλλά οι θεσμοί τους οποίους εκπροσωπούσαν- να αξιοποιήσουν αυτή την αίγλη, παρασιωπώντας ή και προβάλλοντας τις ιδιαιτερότητες των «καταραμένων» δημιουργών.
Ένα παλίμψηστο είναι εν τέλει η ζωή. Γράφουμε ή μουτζουρώνουμε όλοι στην πλάτη των απερχομένων μη γνωρίζοντας πως άλλοι γράφουν ή μουτζουρώνουν ήδη στις δικές μας μελλοθάνατες πλάτες…
Πολύ εύστοχα αποδίδει όσα σας είπα το ποίημα του Λουίς Θερνούδα (1902-1963) που σας διαβάζω:
Birds in the night
Η γαλλική κυβέρνηση – ή μήπως ήταν η κυβέρνηση η αγγλική; – τοποθέτησε μια πλάκα σ’ αυτό το σπίτι, 8 Great College Street, Camden Town, Λονδίνο, όπου σε μια κάμαρη ο Ρεμπώ και ο Βερλαίν, ζεύγος περίεργο, έζησαν, ήπιαν, δούλεψαν, ασέλγησαν, για κάτι λίγες εβδομάδες θυελλώδεις. Στα αποκαλυπτήρια παραβρέθηκαν αναμφιβόλως πρεσβευτής και δήμαρχος, όλοι όσοι στάθηκαν εχθροί του Βερλαίν και του Ρεμπώ σαν ζούσαν.Το σπίτι είναι θλιβερό και φτωχικό, όπως η συνοικία, με τη θλίψη τη βρόμικη που πάει μ’ αυτό που ‘ναι φτωχό, όχι τη νεκρική θλίψη αυτού που είναι πλούσιο χωρίς ψυχή.
Όταν πέφτει το βράδυ, όπως στον δικό τους καιρό, πάνω στο πεζοδρόμιό του, υγρός και γκρίζος ο αγέρας, ένα οργανάκι παίζει, κι οι γειτόνοι, στο γυρισμό από τη δουλειά, χορεύουν μερικοί, οι νέοι, οι άλλοι παν στο καπηλειό.
Σύντομη στάθηκε η ιδιόρρυθμη φιλία του Βερλαίν του μέθυσου και του Ρεμπώ του αλήτη, καθώς είχανε μαλώματα μεγάλα. Αλλά μπορούμε να σκεφτούμε πως ίσως θα υπήρξε μια στιγμή καλή γι’ αυτούς τους δυο, άμα τουλάχιστον καθένας τους θυμόταν ότι αφήσαν πίσω την ανυπόφορη μητέρα και τη σύζυγο τη βαρετή. Όμως η ελευθερία δεν είναι αυτού του κόσμου, κι οι απελεύθεροι, σε ρήξη με τα πάντα, έμελλαν να την πληρώσουν σε ακριβή τιμή.
Ναι, έμειναν εκεί, το λέει η πλάκα, πίσω απ’ τον τοίχο, του πεπρωμένου τους δεσμώτες: η ανέφικτη φιλία, η πίκρα του χωρισμού, το σκάνδαλο κατόπι· και για τούτον η δίκη, τα δυο χρόνια φυλακή, εξαιτίας των ηθών του που κοινωνία και νόμος καταδικάζουν, σήμερα τουλάχιστο· για κείνον, μοναχός του, να πλανιέται απ’ τη μια γωνιά της γης στην άλλη, ξεφεύγοντας τον κόσμο μας και την περιβόητη προκοπή του. Η σιωπή του ενός κι η αγοραία φλυαρία του άλλου ανταμείφτηκαν. Ο Ρεμπώ αποτίναξε το χέρι που πατούσε τη ζωή του· ο Βερλαίν το ασπάζεται, δεχόμενος τον κολασμό του. Ο ένας σέρνει στο ζωνάρι το χρυσάφι που ‘χει κερδισμένο· ο άλλος το ασωτεύει στο αψέντι και στα γύναια. Όμως κι οι δυο, πρόσκομμα πάντοτε για τις Αρχές, για τους ανθρώπους που με τον ξένο κόπο πλουτίζουν και θριαμβεύουν.
Τότε ως κι η τελευταία πόρνη είχε δικαίωμα να τους βρίσει·
Σήμερα, καθώς έχει περάσει ο καιρός, και καθώς έχει πέραση στον κόσμο, ζωή στο περιθώριο όλων, σοδομία, κραιπάλη, χλευασμένοι στίχοι, πια δε μετράν γι’ αυτούς, και η Γαλλία μεταχειρίζεται τα δυο τα ονόματα και των δυονών τα έργα εις μείζονα δόξαν της Γαλλίας και της λογικής τής τέχνης.
Οι πράξεις τους και οι κινήσεις τους σκαλίζονται, δίνοντας στο κοινό λεπτομέρειες μύχιες της ζωής τους. Κανένας δεν τρομάζει τώρα, ούτε διαμαρτύρεται. «Ο Βερλαίν; Ελάτε, φίλε μου, σάτυρος, αληθινός σάτυρος όταν πρόκειται για τη γυναίκα· πολύ ομαλός ήταν ο άνθρωπος, ίδιος μ’ εσάς κι εμένα. Ο Ρεμπώ; Ειλικρινής καθολικός, όπως αποδείχτηκε.» Και απαγγέλνουνε κομμάτια από το Μεθυσμένο καράβι κι από το σονέτο στα Φωνήεντα. Μα του Βερλαίν δεν απαγγέλνουν τίποτε, γιατί δεν είναι του συρμού όπως ο άλλος, που του βγάζουν πλαστά κείμενα σε έκδοση πολυτελείας. Νεαροί ποιητές απ’ όλες τις χώρες μιλούν πολύ γι’ αυτόν στις επαρχίες τους. Ν’ ακούνε τάχα οι πεθαμένοι τι λεν κατόπι οι ζωντανοί γι’ αυτούς; Μακάρι τίποτε να μην ακούνε· πρέπει να είναι μια ανακούφιση τούτη η ατέρμονη σιωπή σε όποιους ζήσαν για τον Λόγο και πέθαναν γι’ αυτόν, σαν τον Ρεμπώ και τον Βερλαίν. Όμως η σιωπή εκεί κάτω δεν αποτρέπει εδώ πάνω την ανόσια, εγκωμιαστική παρωδία. Μια φορά κάποιος πεθύμησε ένα κεφάλι να ‘χε μόνο η ανθρωπότητα, για να της το ‘κοβε. Μπορεί να υπερέβαλλε: ας ήταν μοναχά μια κατσαρίδα, και να την έλιωνε.

Αυτή η πολυλογία μου δεν εξυπηρετεί άλλο τίποτα παρά μόνο την σπουδή μου να σας πω πως αν απόψε στην ανάγνωση επιστολών γίνετε ακροατές κάποιων εκφράσεων «αποκλίνοντος ερωτισμού» μην ξενιστείτε.Όσο κι αν είναι σοφή η ρήση «φρόντιζε να γνωρίζεις το έργο και όχι τον δημιουργό του», άλλο τόσο είναι σοφό το να μην ξεχνάμε πως και οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι, όπως όλοι μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Καλήν ακρόαση και Καλή Χρονιά.
Γ. Χ. Θεοχάρης

Ακούστε δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την εκδήλωση με πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Σαλούστρο και Γιώργο Θεοχάρη.



Πέμπτη 8 Ιανουαρίου 2009

Σελίδες που το πάθος ξεπέρασε το χρόνο

Οι φίλοι της ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ
σας καλούν
τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου
στην καθιερωμένη
πρώτη ετήσια εκδήλωση του βιβλιοπωλείου.

Θα ανιχνεύσουμε σημάδια ανεξίτηλα, ζευγαριών που το πάθος τους ξεπέρασε το χρόνο και χάραξε τη δημιουργική τους πορεία. Επιστολές, ποιήματα, ημερολόγια, αυτοβιογραφίες, μεταξύ εκπροσώπων της τέχνης, της πολιτικής, της κοινωνίας του σήμερα και του χθες.
Ερώτων που κι αν έσβησαν λάμπουν…

Η ιδέα της εκδήλωσης προέρχεται από το Ημερολόγιο 2009 του Μεταίχμιου. "Κι αν σβήσεις τα μάτια μου, εγώ σε βλέπω"