Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2009

Το Σάββατο πριν την καθαρή Δευτέρα στην Άμφισσα βγαίνουν τα φαντάσματα

Αν αηδιάσατε, μπουχτίσατε ή απλώς βαρεθήκατε με τη ξενόφερτη σάμπα και τις ημίγυμνες «βραζιλιάνες». Αν θέλετε αποκριάτικη ατμόσφαιρα με ελληνικό μυστήριο και αυθεντικό ξεφάντωμα πληροφορηθείτε το θρύλο του στοιχειού της Χάρμαινας κι αφεθείτε στο τρικούβερτο γλέντι γύρω από τη πυρά που καταλήγει το δρώμενο της τοπικής παράδοσης.
Στην Άμφισσα αναβιώνουν οι θρύλοι και οι παραδόσεις των παλιών βυρσοδεψών (Ταμπάκηδων) που συνήθιζαν να ξορκίζουν τα φαντάσματα που τους ταλαιπωρούσαν τα βράδια που δούλευαν, για να προστατέψουν τα δέρματα από τον ήλιο.

Το Σάββατο, πριν την Καθαρή Δευτέρα, στην Άμφισσα βγαίνουν τα φαντάσματα.
Τα φαντάσματα είναι παντού και κάνουν σκανδαλιές κρατώντας αναμμένες δάδες.


Μυστηριώδεις ήχοι από ηχητικά εφέ και φωνές ή σκουξίματα δημιουργούν πανδαιμόνιο.

Οι κουδουνάδες ντυμένοι με τα δέρματα ξορκίζουν τα φαντάσματα κραδαίνοντας τα κουδούνια τους και πειράζοντας τους περαστικούς.

Υπάρχει όμως και το Στοιχειό της Χάρμαινας που αγαπάει τους Ταμπάκηδες και καίγεται στην πυρά για χάρη τους…

Κι ύστερα στην Άμφισσα καίγεται το πελεκούδι. Αρκεί να υπάρχει διάθεση.

Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν Απόκριες 2008

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2009

Για να δει τη θάλασσα

Ευγενία Φακίνου
Για να δει τη θάλασσα
Καστανιώτης, Αθήνα 2008

Βιβλιοπαρουσίαση : Τασούλα Τσιλιμένη

Η Ευγενία Φακίνου δεν χρειάζεται συστάσεις ως συγγραφέας. Από την εποχή της παιδικότητας (Τενεκεδούπολη κ.α.) πέρασε δυναμικά στη συγγραφική ωριμότητα χωρίς να χρειαστεί να διανύσει το στάδιο της «εφηβείας».
Από τα πρώτα της βιβλία (Αστραδενή, Το έβδομο ρούχο κ.α.) μέχρι και το τελευταίο της (Για να δει τη θάλασσα) καταφέρνει να κρατά τον αναγνώστη δέσμιο στις σελίδες της. Με μαγικό, παραμυθιακό τρόπο, διαθέτει τη μαεστρία και την τεχνική ενός προφορικού αφηγητή, δηλαδή ενός παραμυθά, που μαγεύει το ακροατήριο με τη φωνή και την έκφρασή του. Ξέρει πότε να το χαλαρώσει, πότε και πόσο να ανεβάσει την αδρεναλίνη του, ώστε στο τέλος να του χαρίσει τη λύτρωση.
Η αφηγηματική της δεινότητα, αποδεικνύεται και στο βιβλίο Για να δει τη θάλασσα. Βιωματική αφήγηση με ενδοσκόπηση στην πραγματική και στη μυθοπλαστική της ζωή, η Φακίνου ανασύρει ήρωες παλαιότερων βιβλίων της, συνδέοντάς τους με μαεστρία με καινούργιους χαρακτήρες, εμπλέκοντας τον αναγνώστη σε ένα ελκυστικό και ενδιαφέρον παιχνίδι μνήμης και αναγνώρισης. Δεν είναι η συγγραφέας που αναμετράται με τις «σκιές» του συγγραφικού της παρελθόντος, ούτε η βασική ηρωίδα της που επιζητεί τη συνάντηση με τον εαυτό της σε ένα παρελθόν που αγνοεί, αλλά είναι ο αναγνώστης που συναντάται με πρόσωπα του μυθιστορηματικού κόσμου της Φακίνου και συνομιλεί μαζί τους για τα όρια του φανταστικού και του πραγματικού.
Η συγγραφέας αφήνει να αναδυθεί η εμμονή της περί της παντοδυναμίας του δημιουργού-συγγραφέα, που την έχει απασχολήσει και στο παρελθόν και την έχει εκφράσει και στο βιβλίο της Η Μερόπη ήταν το πρόσχημα.
Σε τούτο το μυθιστόρημα η κεντρική ηρωίδα, βρίσκεται σε μια μετεγχειρητική περίοδο και έχει χάσει τη μνήμη της. Η μνήμη λειτουργεί αυστηρά επιλεκτικά αφού θυμάται μόνο να μαγειρεύει. Από ένα λάθος, θα βρεθεί μαγείρισσα σε ένα ταβερνείο που το ορίζει ένας άνδρας με το γυναικείο όνομα Ρούλα. Εκεί στο μικρόκοσμο της ταβέρνας θα συναντηθεί με διάφορους χαρακτήρες, πραγματικούς και μυθιστορηματικούς και μέσα από τις μυρωδιές των μπαχαρικών και τις συνταγές, θα προκύψει η σταδιακή επαναφορά της μνήμη της.
Τη δύναμη της εξιστόρησης ουσιαστικά θίγει η συγγραφέας, αφού οι γεύσεις ανασύρουν μνήμες, οι μνήμες εικόνες και λόγια, που φτάνουν στα χείλη των ηρώων και γίνονται ιστορίες που γιατρεύουν ή ανοίγουν πληγές. Αλλά σηματοδοτούν πάντα την ύπαρξή τους.
Δυνατοί και ολοκληρωμένοι, όπως πάντα χαρακτήρες του βιβλίου, ακόμη και τα «φαντάσματα» του παρελθόντος, η φύση δυναμικά παρούσα, μολονότι η ιστορία εξελίσσεται στο εσωτερικό της ταβέρνας, και οι διάλογοι μεστοί, υφαίνουν το στημόνι της ιστορίας και σφιχτοδένουν τους χαρακτήρες.
Η συντομία των κεφαλαίων, η αφηγηματική λιτότητα και μεστότητα «παγιδεύει» τον αναγνώστη σε ένα αναγνωστικό κυνήγι δίχως διάλειμμα.
Τόποι του παρελθόντος, γεωγραφικοί αλλά και πολυπολιτισμικοί μπερδεύονται αρμονικά για να δώσουν ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.


Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Επίκουρος Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο οποίο διδάσκει θέματα Παιδικής και Νεανικής λογοτεχνίας. Τα ενδιαφέροντά της εστιάζουν στη θεωρία και διδακτική της λογοτεχνίας. Απόψεις και προβληματισμοί της έχουν ανακοινωθεί σε Συνέδρια και άρθρα της δημοσιευθεί σε συλλογικά και ατομικά βιβλία. Ταυτόχρονα ασχολείται και με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων για παιδιά.

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009

Ο δρόμος για την αναγέννηση του ελληνικού πανεπιστημίου

Ο δρόμος για την μεταρρύθμιση της ελληνικής κοινωνίας

Βιβλιοπαρουσίαση : Λουκάς Βλάχος

1. Εισαγωγή

Θα ήθελα να ξεκινήσω σχολιάζοντας την διαδικασία μέσα από την οποία προέκυψε αυτό το βιβλίο. Η διαδικασία αυτή, την οποία είχα την τιμή να παρακολουθήσω από την αρχή, είναι πρωτότυπη και άκρως ενδιαφέρουσα. Ο συνάδελφος Θέμης Λαζαρίδης είναι ο δημιουργός μια μεγάλης, ακαδημαϊκής (και όχι μόνο) παρέας (FORUM) μέσα από ένα πολύ δραστήριο Blog με τον τίτλο GREEK UNIVERSITY REFORM FORUM (GURF). Στο χώρο αυτό ο Θέμης προτείνει, σχολιάζει και παραθέτει θέματα για συζήτηση και πληροφορίες. Ακολουθούν συζητήσεις, κάποιες φορές όχι ιδιαίτερα πολιτισμένες (πράγμα στο οποίο βοηθά η ανωνυμία και είναι μάλλον αναμενόμενο σε τέτοια FORUM), αλλά και πάρα πολλές εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις με προσεγμένα σχόλια. Η σύνθεση των δικών του απόψεων με τις απόψεις που καταγράφονται στο GURF αποτέλεσε τη «βάση δεδομένων» για τούτο το βιβλίο. Ο Θέμης, χωρίς τα «δεδομένα» των ανώνυμων και επώνυμων συνομιλητών του στο GURF δύσκολα θα συγκέντρωνε τις απαιτούμενες πληροφορίες ή θα έπιανε τον παλμό των γεγονότων στην Ελλάδα.
· Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό αυτού του βιβλίου είναι ότι δεν μιλάει αφηρημένα και γενικόλογα. Λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Στα περισσότερα βιβλία που προσεγγίζουν το θέμα αυτό, η έκθεση των προβλημάτων είναι γενική και αφηρημένη… ποτέ δεν θα διαβάσεις συγκεκριμένα παραδείγματα και αναφορές σε ονόματα κι άρα μπορούν όλοι να κοιμηθούν ήσυχοι θεωρώντας ότι όσα περιγράφονται είναι προβλήματα των άλλων και όχι δικά μας. Το προσωπικό κόστος από μια τέτοια προσέγγιση και οι κατηγορίες που έχει δεχτεί το βιβλίο και ο συγγραφέας του για αυτήν την επιλογή είναι αρκετές. Συνήθως δεν μας αρέσει να γινόμαστε συγκεκριμένοι και έτσι το πρόβλημα της διαφθοράς γιγαντώνεται εξαιτίας της ατιμωρησίας.

2. Μερικά χαρακτηρίστηκα αποσπάσματα και επισημάνσεις από το βιβλίο.

Ας έρθουμε στο ίδιο το βιβλίο και όσα περιγράφει. Η ανάλυση ακολουθεί δύο μέρη: το πρώτο αναφέρεται σε διαπιστώσεις γύρω από τα προβλήματα και ακολουθούν οι προτεινόμενες λύσεις.
· Από την εισαγωγή ακόμα, το βιβλίο ξεκαθαρίζει μερικές μεγάλες (αλλά στην πράξη ξεχασμένες) αλήθειες: «Η υποβάθμιση του Πανεπιστημίου ισοδυναμεί με εθνική καταστροφή» και παρακάτω «Το πανεπιστήμιο παίζει καίριο ρόλο σε μια κοινωνία: οφείλει να είναι η πνευματική πρωτοπορία και η «ατμομηχανή» για την πρόοδο της χώρας. Επομένως , η ποιότητα των πανεπιστημίων επηρεάζει ολόκληρο το εκπαιδευτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι.» Αυτά τα λόγια είναι αυτονόητα για όσους έχουν παρακολουθήσει τον ειδικό ρόλο που παίζει στην κοινωνία και την οικονομία στις αναπτυγμένες χώρες το πανεπιστήμιο. Στο θέμα αυτό επανέρχεται ο κ. Λαζαρίδης αργότερα όταν ρωτάει «Γιατί μεταρρύθμιση;» και γράφει: «η ενημερωμένη ελληνική κοινωνία είναι η ελπίδα για την προώθηση της μεταρρύθμισης».
· Δυστυχώς όμως η ελληνική κοινωνία και οι εκλεγμένοι εκφραστές της στην πολιτική σκηνή της χώρας άλλα περιμένουν από το πανεπιστήμιο.

Περιμένουν να δώσει στο παιδί τους ένα «χαρτί» για να «βολευτεί» κάπου και γι’ αυτό πλεονεκτούν τα κόμματα εξουσίας στις εκλογές.
Περιμένουν επίσης να ανοίξουν παντού «περιφερειακά» πανεπιστήμια για να νοικιαστούν οι γκαρσονιέρες και να δουλέψουν τα κέντρα και οι καφετέριες.
· Για να μην σας κουράζω, η διαμαρτυρόμενη για την «κατάντια» του εκπαιδευτικού συστήματος, σε συζητήσεις κουλτούρας, ελληνική κοινωνία στην πράξη είναι σε απόλυτη ισορροπία με το σημερινό Πανεπιστήμιο, αρκεί το Λύκειο να μοιράζει εικοσάρια, το φροντιστήριο να διδάσκει κανόνες αποστήθισης και το πανεπιστήμιο να δίνει απλόχερα πτυχία. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις οι οποίες και τραβούν άλλους διακριτούς και υπέροχους δρόμους δεν παύουν ωστόσο να είναι εξαιρέσεις… Οι άνθρωποι αυτοί που αποτελούν την εξαίρεση βαδίζουν μόνοι τους, ενώ οι άλλοι τους ειρηνεύονται («καλά τρελός είσαι;»).
· Αν η κοινωνία και οι εκφραστές της στην πολιτική σκηνή (τα κόμματα), αποφασίσουν να αλλάξουν πορεία, να επενδύσουν και να στηρίξουν τα πανεπιστήμια, θα τα καταφέρουν; Υπάρχουν οι υποδομές και οι άνθρωποι για να κάνουμε μια νέα φιλόδοξη αρχή; Η απάντηση είναι ΝΑΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ (στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό)… απλά σήμερα μεταναστεύουν, ενώ όσοι μένουν εδώ συγκρούονται, φθείρονται και στο τέλος ιδιωτεύουν. Tο σημερινό πανεπιστήμιο μπορεί.

· Αφήσαμε τα προβλήματα να συσσωρεύονται και οι λύσεις φαντάζουν πλέον τόσο απομακρυσμένες και δύσκολες που καμιά φορά τρομάζεις. Έγιναν «ταμπού» που φοβάσαι να τα συζητήσεις και τα «ψιθυρίζεις με φίλους»… Για παράδειγμα, το βιβλίο του κ. Λαζαρίδη ξεκαθαρίζει ότι μπερδέψαμε:
1. Την αξιοκρατία με το νεποτισμό και την «οικογενειοκρατία»
2. Την απαραίτητη υπηρεσία ασφάλειας των ιδρυμάτων με την κατάργηση του ασύλου και την αστυνομία
3. Την φοιτητική συμμετοχή με τις παρατάξεις που ελέγχουν τις εκλογές των οργάνων, ενώ οι πρυτάνεις εκλέγονται και συνδιαλέγονται κατευθείαν με τα κομματικά στελέχη (για πολλά… πάρα πολλά χρόνια τώρα).
4. Την αξιολόγηση και την σοβαρή χρηματοδότηση του πανεπιστημίου με την απουσία κάθε μορφής τιμωρίας για την παραβίαση βασικών κανόνων ακαδημαϊκής δεοντολογίας στην έρευνα και την διαχείριση κονδυλίων
5. Την έρευνα και την αναζήτηση στα εκπαιδευτικά προγράμματα με την αποστήθιση ενός και μόνο (όταν υπάρχει) συγγράμματος. Οι φοιτητές μας πιστεύουν (βασισμένοι στην εμπειρία τους από το λύκειο) ότι το πανεπιστήμιο είναι εξεταστικό κέντρο και οι καθηγητές τους στο πανεπιστήμιο δεν πιάνουν μπάζα μπροστά στους φροντιστές τους… στο να τους μάθουν κανόνες απομνημόνευσης.
6. Mε τα κατειλημμένα πανεπιστήμια που ανοίγουν στην εξεταστική… για να κυλίσει απλά το εξάμηνο.
Και ο κατάλογος συνεχίζεται… και αποκλίνουμε συνεχώς από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα στο χώρο της εκπαίδευσης και βυθιζόμαστε στον πίνακα των διεθνών αξιολογήσεων.

οργίζομαι όταν μαθαίνω από τον ημερήσιο τύπο ότι ένας επικοινωνιακός υπουργός θέλει να αρχίσει τη συζήτηση για την εκπαίδευση από μηδενική βάση…. η θέση αυτή το 2009 είναι απαράδεκτη!


Συμπεράσματα
Ερώτηση: Υπάρχει λύση στο πρόβλημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης;


ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι με τα σημερινά πολιτικά δεδομένα του δικομματισμού και μιας αριστεράς που ενδιαφέρεται περισσότερο να αλληλοσπαραχτεί παρά να σταθεί με νηφαλιότητα στα προβλήματα. Πιστεύω ακράδαντα ότι ο μοχλός και η δύναμη της μεταρρύθμισης μπορεί να είναι η ανάγκη για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεν έχω τα προσόντα να το αναλύσω περισσότερο αυτό.
Τότε γιατί συζητάμε; Αν ο πολιτικός περίγυρος, που αποτελεί τις οριακές συνθήκες του προβλήματος, επιβάλλει να παραμείνει η κατάσταση ως έχει με την συναίνεση της κοινωνίας εμείς γιατί προσπαθούμε;
Διότι η ελπίδα πεθαίνει τελευταία και διότι (και θα μιλήσω τώρα σαν εκπαιδευτικός) εκεί που είσαι «έτοιμος να κλείσεις το μαγαζί σου και να φύγεις βαθιά απογοητευμένος»… ανοίγει την πόρτα του γραφείου σου ένα 18 χρόνο παιδί και σου λέει «ήρθα να μάθω να ψάχνω .. και θέλω να εργαστώ σκληρά για να γίνω αστροφυσικός… και σκέπτεσαι… καλά εσύ από ποια κοινωνία ξεπήδησες… δεν πήγες στο ίδιο σχολείο με τους άλλους φοιτητές;» και στη συνέχεια περνάς μαζί του/ της τέσσερα υπέροχα παραγωγικά χρόνια αναζήτησης νέων ιδεών… Βέβαια, μετά φεύγει με υποτροφία στην αλλοδαπή με ελάχιστες πιθανότητες επιστροφής και μένουν πίσω οι ημιμαθείς και φυγόπονοι.
Σε αυτούς τους σπάνιους και χαρισματικούς νέους και νέες ελπίζω και υποκλίνομαι και σκέφτομαι «για φαντάσου να τα είχαμε παρατήσει, σε ποιον θα μίλαγε αυτό το υπέροχο παιδί, από πού θα έπαιρνε κουράγιο να τρέξει;»
Είμαι απαισιόδοξος, για την πολιτική κυρίως κατάσταση και την αδιαφορία που επιδεικνύουν όλοι, ενώ ταυτόχρονα κόπτονται για την αναβάθμιση της παιδείας και «μεταρρυθμίζουν την παιδεία ξεκινώντας πάντα από μηδενική βάση». Είμαι ταυτόχρονα αισιόδοξος γιατί υπάρχουν ακόμα παραγωγικοί συνάδελφοι και ταλαντούχοι νέοι γύρω μας. Ακόμα, γιατί δεν πιστεύω στην μιζέρια. Η επιστήμη μας έμαθε όλους να παραμένουμε αισιόδοξοι και ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΕΝ ΛΥΝΟΝΤΑΙ ΕΥΚΟΛΑ να παλεύουμε και να ελπίζουμε.

Ο Λουκάς Βλάχος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το παραπάνω κείμενο είναι από τη τοποθέτησή του στην παρουσίαση του βιβλίου του Θέμη Λαζαρίδη «Ο δρόμος για την αναγέννηση του ελληνικού πανεπιστημίου», στον ΙΑΝΟ της Θεσ/νίκης στις 15/1/2008.

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2009

Η Πολιτεία του Πλάτωνα ως αντικείμενο φιλοσοφικού προβληματισμού και διαλογικής επικοινωνίας

Ο Δρ. Φιλοσοφίας, σχολικός σύμβουλος φιλολόγων,συγγραφέας και μεταφραστής έργων του Πλάτωνα, Δημήτριος Τζωρτζόπουλος, άνοιξε τη Δευτέρα 9-2-2009 το νέο κύκλο εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου μας "ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ" παρουσιάζοντας το θέμα
ΠΛΑΤΩΝ
από τους Σωκρατικούς διαλόγους στην πολιτεία.

Την ομιλία παρακολούθησε πυκνό ακροατήριο και η συζήτηση που ακολούθησε ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Σας παρουσιάζουμε μια ευρεία περίληψη της τοποθέτησης του κ. Τζωρτζόπουλου.

Ο Πλάτων θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς φιλοσόφους στην ιστορία του φιλοσοφικού πολιτισμού, αλλά και από τους πιο παρερμηνευμένους. Συμβαίνει το σύμπαν της σκέψης του να έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή τόσο στους στοχαστές της αρχαιότητας όσο και στους μεγαλύτερους διανοητές της νεώτερης και της σύγχρονης σκέψης. Εξίσου βέβαια αντιμετωπίζεται από ορισμένους με σκεπτικισμό, γιατί υποτίθεται ότι προχώρησε σε φιλοσοφικές θεωρήσεις είτε ολοκληρωτικού συντηρητισμού είτε ολοκληρωτικού επαναστατισμού. Σε κάθε περίπτωση αναζήτησε τη φιλοσοφική θεμελίωση εκείνης της ηθικής βεβαιότητας, η οποία προϋποθέτει την αισθητική πληρότητα του ατόμου και αναιρεί διαλεκτικά κάθε σχετικιστική πρόσληψη της αρετής.
Η πεμπτουσία του φιλοσοφικού του πάθους θα μπορούσε να συνοψισθεί στα εξής λόγια του ίδιου: «δεν μιλάμε για ένα τυχαίο θέμα, αλλά για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να ζει κανείς» (Πολιτεία Ι, 352d). Για το πώς πρέπει να ζει κανείς είχαν μιλήσει πριν από τον Πλάτωνα ο Σωκράτης και οι Σοφιστές, αλλά με διαφορετικό τρόπο η κάθε πλευρά: ο Σωκράτης ανιχνεύει μια σταθερή ηθική βεβαιότητα στις αξίες του παρελθόντος, ιδωμένες από τη σκοπιά μιας σύγχρονης λογικής θεώρησης, η οποία δεν επιτρέπει ρήγματα οδυνηρών διαψεύσεων ή αδόκητων αβεβαιοτήτων. Οι Σοφιστές, απεναντίας, αξιοποιούν την ηθική αβεβαιότητα της εποχής, για να διακηρύξουν τον απόλυτο σχετικισμό της αρετής, χωρίς να παραβλέπουν και τα οικονομικά οφέλη από τη διδασκαλία αυτού του σχετικισμού. Ο Πλάτων βαδίζει στα ίχνη της σωκρατικής παράδοσης και την υπερβαίνει. Συγκεντρώνει όλες του τις δυνάμεις στο να αναδείξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της φιλοσοφίας στο γίγνεσθαι της ζωής και να οδηγήσει τον αναγνώστη σε έναν ριζοσπαστικό τρόπο σκέψης.
Απώτερος σκοπός, απ’ αυτή την άποψη, του φιλοσόφου δεν είναι να προσδώσει νέα ποιότητα στην ακαδημαϊκή έρευνα, αλλά να εξηγήσει τον κόσμο και στο μέτρο του δυνατού να τον αλλάξει. Γι’ αυτό και στο συγγραφικό του έργο αντιπαρατίθεται με κάθε είδους σκεπτικισμό και αναλαμβάνει, πέραν των άλλων, να υπερασπιστεί τον Σωκράτη και μέσω αυτού τη φιλοσοφία.
Στους λεγόμενους Σωκρατικούς Διαλόγους παρουσιάζει τον Σωκράτη να επιχειρηματολογεί υπέρ της αρετής, μέσα από τη διερεύνηση της φύσης επί μέρους αρετών, και να επιχειρεί πρόσβαση στην ουσία της γνώσης, μέσα από τη διαδικασία της γνώσης του εαυτού. Ετούτη η διαδικασία συγκεκριμενοποιείται στην καθημερινή πράξη ως ένα μεθοδικό διαλέγεσθαι του ανθρώπου με τον εαυτό του και με τους άλλους. Τελικός προορισμός αυτού του διαλέγεσθαι είναι να μάθει κανείς να γίνεται φίλος της σοφίας, πράγμα που στην ευρύτερη έννοιά του σημαίνει να μάθει να φιλοσοφεί.
Εάν λοιπόν το βασικό επιχείρημα στους Σωκρατικούς Διαλόγους στρέφεται γύρω από το πώς θα μάθουμε να διαλεγόμαστε για το ηθικά καλό και «να γινόμαστε φίλοι μεταξύ μας» (Λύσις), κατ’ επέκταση πώς θα μάθουμε να φιλοσοφούμε, στην Πολιτεία το βασικό επιχείρημα προτάσσει την κατανόηση της αληθινής δομής της πραγματικότητας ως προϋπόθεση για την κατάκτηση του ηθικά καλού και συναφώς για την πραγμάτωση της φιλοσοφίας· και όλα τούτα σε εσωτερική ανταπόκριση με την τελική επικράτηση της ορθόφρονης πολιτικής και του δίκαιου κράτους. Η πραγμάτωση της φιλοσοφίας στο συγκεκριμένο έργο παραπέμπει, μεταξύ των άλλων, στη μεθοδική μετεξέλιξη του απλώς διαλέγεσθαι σε διαλεκτικώς διαλέγεσθαι ή σε διαλεκτικό σκέπτεσθαι και στην έμπρακτη βίωση της δικαιοσύνης ως συνειδητής απαλλαγής του ατομικού βίου, αλλά και της κοινωνικοπολιτικής ζωής από χρησιμοθηρικές ή ιδιοτελείς βλέψεις. Τούτο σημαίνει περαιτέρω ότι ενσαρκώνει τη δυνατότητα του ανθρώπου να εναρμονίζεται με εκείνο που είναι σωστό και να ανέρχεται από την επίφαση της αλήθειας και της ομορφιάς προς την ίδια την αλήθεια και ομορφιά.
Αυτό που τελικά κρίνεται αναγκαίο στην Πολιτεία δεν είναι πώς θα υπάρξει πραγματικά η ιδανική πολιτεία, αλλά πώς αυτή θα γίνει αντικείμενο φιλοσοφικού προβληματισμού και διαλογικής επικοινωνίας, ώστε να αναδειχθούν οι πραγματικά σκεπτόμενοι άνθρωποι, εκείνοι δηλαδή οι αληθινοί φιλόσοφοι που εμφορούνται από την ιδέα του αγαθού και οι οποίοι, ακριβώς γι’ αυτό, μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη της χρηστής διακυβέρνησης, χωρίς να επιδιώκουν την εξωτερική προβολή, τη φήμη, τη δόξα ή τον πλούτο και πολύ περισσότερο χωρίς να θυσιάζουν το συλλογικό συμφέρον στο βωμό του ατομικού συμφέροντος. Η χρηστή διακυβέρνηση, ως εκ τούτου, από την πλευρά των φιλοσόφων καταργεί κάθε είδους εξουσιαστική αντίληψη ή πρακτική, κάθε ιδιοτελές κίνητρο ή τάση διαφθοράς και αποκαθιστά τη χαμένη τιμή της πολιτικής: η διακυβέρνηση με δικαιοσύνη και σοφία συμπίπτει με την πραγματική ευτυχία και απηχεί την ευταξία της ψυχής. Έτσι, το όλο πλατωνικό εγχείρημα της ιδανικής πολιτείας και κοινωνίας έχει ιδιαίτερη σημασία για τις εποχές μας, γιατί επιτρέπει στον καθένα να διαγιγνώσκει τις εγγενείς αδυναμίες των σύγχρονων μορφών διακυβέρνησης, να υψώνεται πάνω από τις φθονερές σκιαμαχίες των επαγγελματιών πολιτικών και να οραματίζεται με λόγο και έργο το αληθινά σωστό και δίκαιο.



Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2009

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΟΥ «ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ» την Πέμπτη στον ΙΑΝΟ


Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του περιοδικού "ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ" και δημοσίευμά του παρουσιάζεται την Πέμπτη στον ΙΑΝΟ. Ιδού και η πρόσκληση.

Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η

Το λογοτεχνικό περιοδικό Εμβόλιμον
και η ηθοποιός Θάλεια Αργυρίου
σας προσκαλούν στην παρουσίαση
του θεατρικού κειμένου
της Θ. Αργυρίου

Τράφοι ή Κασσάνδρα
με αφορμή την δημοσίευσή του στο νέο τεύχος
του περιοδικού (τ. 56 – 57)

θα μιλήσουν οι:
Χαρά Μπακονικόλα
Κώστας Γεωργουσόπουλος
Απόστολος Πιερρής
Γιώργος Πουρής
Γιώργος Χ. Θεοχάρης

θα διαβάσουν οι:

Δημήτρης Καταλειφός και Θάλεια Αργυρίου

Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2009, ώρα 12:30
στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ , Σταδίου 24, Αθήνα

Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2009

Συγγραφείς και βιβλία που άλλαξαν τον κόσμο


Το βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
σας προσκαλεί στο νέο κύκλο εκδηλώσεων
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ο Δρ. Φιλοσοφίας – Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων
Δημήτριος Τζωρτζόπουλος
θα ανοίξει τον κύκλο παρουσιάζοντας το θέμα

ΠΛΑΤΩΝ
από τους Σωκρατικούς διαλόγους στην πολιτεία

τη Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009, στις 8:15 μ.μ.,
στο βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
(Δημάρχου Ι. Ανδρεαδάκη 49, πρώην Πεσ. Μαχητών, Λιβαδειά).
Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.

Ένα νέο φιλόδοξο εγχείρημα εγκαινιάζεται με την εκδήλωση της Δευτέρας. Θα ασχοληθούμε σε ένα κύκλο περίπου 15 ομιλιών με συγγραφείς που τα έργα τους άλλαξαν το ρου της ιστορίας. Υπολογίζουμε με κάποια θέματα που θα εισχωρήσουν εμβόλιμα και θα είναι απαραίτητα για να παίρνουμε και κάποιες διαφορετικές ανάσες, ο κύκλος αυτός να τελειώσει την Άνοιξη του 2010. Οπλιστείτε με διάθεση για μάθηση και υπομονή. Οι ομιλητές θα αποτελούν όπως πάντα εγγύηση για το καλύτερο. Ξεκινάμε λοιπόν χωρίς κανένα δισταγμό με Πλάτωνα. Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαστε με τον Πλάτωνα για όσους μας παρακολουθούν. Κι ούτε βέβαια θα τελειώσουμε μαζί του μ’ αυτή την εκδήλωση. Σας θυμίζουμε ότι αγγίξαμε πτυχές της φιλοσοφίας του Πλάτωνα με τον Στέφανο Ροζάνη όταν μιλήσαμε για το πώς η θεωρία του γονιμοποίησε τη σκέψη του Πλωτίνου. Κι ακόμα παλιότερα η αιώνια έφηβη, ένας από τους λίγους ζωντανούς μύθους της Ελλάδας, η Έλλη Παππά, είχε δώσει τη δική της διάσταση στη πρόσληψη της Πλατωνικής θεωρίας από τον Μαρξισμό. Μια ομιλία και μια παρουσία για την οποία θα μιλήσουμε κάποια στιγμή διεξοδικότερα.
Προς το παρόν πάρτε μια πρόγευση από τα ακούσματα της Δευτέρας.

Πλάτων: για μια ενδολογική σχέση ηθικής και πολιτικής

Ο Πλάτων είναι ο φιλόσοφος που αναζητά την αυθεντικότητα της πολιτικής στο βαθύ δεσμό της με την ηθική. Από τους σωκρατικούς διαλόγους ως και την Πολιτεία ερευνά την αληθινή φύση της πραγματικότητας και μέσα από τον διαλεκτικό λόγο αμφισβητεί τη φαινομενική ευφορία του εφήμερου. Ο διαλεκτικός λόγος μας εξοικειώνει έτσι και με μια ριζοσπαστική επικοινωνία: δεν αποβλέπει σε μια απλή συνάθροιση λέξεων ή αντιπαράθεση εχθρικών λόγων, κάτι που συμβαίνει κατά κόρον στην εποχή μας, ούτε σε οποιαδήποτε εριστική εκμηδένιση του συνομιλητή αλλά σε μια δια-νοηματική συνεννόηση, η οποία χρωματίζει τους κοινούς τόπους όχι μόνο των εταίρων της συνομιλίας, αλλά και όλων των ανθρώπων. Αυτή η συνομιλία έχει ως αντικείμενο την έννοια της αρετής, κυρίως της πολιτικής αρετής, η οποία αποτελεί το μεγάλο ηθικό κεφάλαιο και εκπέμπει μικρές ή μεγάλες στιγμές ρήξης με φθαρμένες ή διεφθαρμένες συμπεριφορές της καθημερινότητας. Η έννοια επομένως της πολιτικής αρετής δεν κατανοείται ως ένα είδος χρηστομάθειας ή χρησιμοθηρίας ή ακόμη ως μια μυστική ουσία γνώσης, αλλά ως η εσωτερική ικανότητα του ανθρώπου να ενεργοποιείται μέσα στη ζωή με τη δέουσα φρόνηση και το ανάλογο ήθος του λόγου..
Έτσι βλέπουμε τον Σωκράτη να εφαρμόζει στη διαλογική πράξη αυτό το ήθος: αντιμετωπίζει ισότιμα τους συνομιλητές του, καλλιεργεί τον κριτικό ορθολογισμό και κατορθώνει να μετασχηματίσει την απλή συνομιλία σε φιλοσοφική ενασχόληση γύρω από ζωτικά θέματα της κοινωνίας και της πολιτείας. Ο διαλεκτικός φιλόσοφος δείχνει τρόπους στους συνομιλητές του, μαζί και στον αναγνώστη, για να αποδεσμεύονται από τη νεκρή ύλη της δοκησισοφίας, του δογματισμού, του στείρου υποκειμενισμού, του αποτρόπαιου πολιτικαντισμού. Μας γνωρίζει με ενδιαφέρουσες συζητήσεις σχετικά με το πώς και το γιατί. Πώς να σκεφτόμαστε, την αρετή, ειδικά την πολιτική αρετή, και γιατί να τη σκεφτόμαστε έτσι. Πώς να κατανοούμε τον κόσμο και γιατί να τον κατανοούμε έτσι. Πώς να διεκδικούμε την πολιτική και πολιτισμική αναγέννηση της κοινωνίας και γιατί να την διεκδικούμε έτσι. Το έργο του Πλάτωνα και πιο ειδικά η Πολιτεία του μας απελευθερώνει από το θόρυβο της μαζικής κουλτούρας, από κάθε μορφής ματαιοδοξία ή ιδιοτυπία και μας μαθαίνει όχι να μιλάμε ανέξοδα για το καλό, αλλά να πράττουμε το καλό, όχι να μιλάμε εικονικά περί φιλίας, αλλά να είμαστε φίλοι μεταξύ μας. Αναλογικά μας διδάσκει να μην συγκατανεύουμε με νωθρότητα στην κάθε είδους κατασκευασμένη αυθεντία, να μην ανταλλάσσουμε τη ζωτικότητά μας με έναν ηθικό εφησυχασμό, αλλά να καλλιεργούμε το πνεύμα της αμφισβήτησης και να αυτονομούμαστε από τη βαριά σκιά του πολιτικού ανορθολογισμού.

Ο Δημήτριος Τζωρτζόπουλος
είναι Δρ. Φιλοσοφίας – Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων

Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2009

Στον αστερισμό της Πλατωνικής φιλοσοφίας με το νέο κύκλο εκδηλώσεων

Οι άριστοι δεν επιζητούν την τιμή της εξουσίας, ούτε τη θέλουν, για να ωφεληθούν χρήματα από αυτήν· γιατί δεν επιθυμούν ούτε φανερά να παίρνουν μισθό και να τους λένε μισθωτούς, ούτε κρυφά να σφετερίζονται τα δημόσια και να λέγουνται κλέφτες· ούτε πάλι την επιζητούν για την τιμή, επειδή δεν είναι φιλόδοξοι. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει καμιά επιτακτική ανάγκη, ή ο φόβος καμιάς τιμωρίας, για να το αποφασίσουν να αναλάβουν εκουσίως μιαν αρχή· και γι’ αυτό καταντά να θεωρείται επονείδιστο το να αναδέχεται κανείς εκουσίως μιαν αρχή, χωρίς να του το επιβάλλει κάποια ανάγκη· και η μεγαλύτερη τιμωρία γι’ αυτόν, όταν δεν θέλει να κυβερνήσει ο ίδιος, είναι να κυβερνάται από άλλους χειρότερούς του· και απ’ αυτό το φόβο είναι που αναλαβαίνουν την αρχή οι άριστοι, όταν την αναλαβαίνουν, και όχι επειδή την επιζητούν σαν ένα πράγμα καλό για τον εαυτό τους, ούτε για να τα καλοπεράσουν από την εξουσία, αλλά επειδή από ανάγκη τη δέχονται, αφού δεν έχουν να την αναθέσουν σε άλλους καλύτερούς τους και ομοίως τους.

ΠΛΑΤΩΝ : ΠΟΛΙΤΕΙΑ
εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος
μτφ. Ιωάννης Γρυπάρης σελ. 73



Βιογραφία του Πλάτωνα
O Πλάτων γεννήθηκε στην Αθήνα και καταγόταν από αριστοκρατική αθηναϊκή οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Αρίστωνας, ο οποίος καταγόταν από το γένος του Κόδρου, και μητέρα του η Περικτιόνη, η οποία ήταν αδερφή του Χαρμίδη, ενός από τους Τριάκοντα τυρράνους, και ανιψιά του Κριτία, επίσης μέλος των Τριάκοντα, καταγόταν από το γένος του νομοθέτη Σόλωνος. Αδέρφια του ήταν οι Αδείμαντος και Γλαύκων. Το πρώτο του όνομα ήταν Αριστοκλής, αλλά αργότερα ονομάστηκε Πλάτωνας γιατί είχε ευρύ στέρνο και πλατύ μέτωπο. Γνώρισε τον Σωκράτη σε ηλικία 20 ετών και έμεινε κοντά του μέχρι τον θάνατο του μεγάλου δασκάλου (399 π.Χ.). Ο άδικος θάνατος του Σωκράτη ήταν το κίνητρο για να αναλάβει τον ρόλο του κοινωνικού μεταρρυθμιστή της αθηναϊκής δημοκρατίας.
Μετά τη θανάτωση του Σωκράτη για λίγο καιρό κατέφυγε στα Μέγαρα, κοντά στον συμμαθητή του Ευκλείδη. Ύστερα γύρισε στην Αθήνα, όπου για 10 χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της σωκρατικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Κυρήνη, όπου σχετίστηκε με τον μαθηματικό Θεόδωρο, και τέλος στον Τάραντα της Ιταλίας, όπου γνώρισε τους πυθαγόρειους, από τη φιλοσοφική σκέψη των οποίων επηρεάστηκε αποφασιστικά. Μετά πέρασε στη Σικελία. Στην αυλή του βασιλιά των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ γνώρισε τον βασιλικό γυναικάδελφο Δίωνα, με τον οποίον συνδέθηκε φιλικά. Η φιλία όμως αυτή προκάλεσε τις υποψίες του Διονυσίου για συνωμοσία, γι' αυτό έδιωξε τον Πλάτωνα από τη Σικελία. Στην Αίγινα κινδύνεψε να πουληθεί ως δούλος αλλά τον εξαγόρασε ο Κυρηναίος φίλος του Αννίκερης.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα άνοιξε τη φιλοσοφική σχολή του, την Ακαδημία (387 π.Χ.). Η προσπάθεια όμως των δύο φίλων να προσηλυτίσουν στις ιδέες τους τον νέο ηγεμόνα Διονύσιο Β΄ απέτυχαν. Για τρίτη φορά ήρθε στην αυλή των Συρακουσών το 361 π.Χ., με σκοπό να συμφιλιώσει τον Δίωνα με τον Διονύσιο. Αυτή τη φορά κινδύνεψε και η ζωή του. Τον έσωσε η επέμβαση του πυθαγόρειου Αρχύτα. Αλλά ο Δίωνας δεν γλίτωσε. Δολοφονήθηκε το 353 π.Χ.. Έτσι ο Πλάτωνας έχασε τον άνθρωπο στον οποίο στήριξε τις ελπίδες του για την επιβολή των πολιτικών του ιδεών. Από τότε και μέχρι τον θάνατό του ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων.

Τα έργα του Πλάτωνος είναι 36 και όλα, εκτός από την Απολογία, διαλογικά. Και στη συγγραφή ο φιλόσοφος μιμήθηκε τη διδασκαλία του Σωκράτη, ο οποίος δίδασκε διαλογικά. Οι διάλογοί του επιγράφονται με το όνομα κάποιου από τα διαλεγόμενα πρόσωπα, π.χ. Τίμαιος, Γοργίας, Πρωταγόρας, κλπ. Τρεις μόνο διάλογοι, το Συμπόσιο, η Πολιτεία και οι Νόμοι τιτλοφορούνται από το περιεχόμενό τους. Σ' όλους τους διαλόγους τη συζήτηση διευθύνει ο Σωκράτης. Στους παλαιότερους διαλόγους διατηρεί την εικόνα του πραγματικού Σωκράτη, ενώ στους νεότερους κάτω από το πρόσωπο του δάσκαλου κρύβεται ο ίδιος ο μαθητής. Το σύνολο του πλατωνικού έργου διακρίνεται σε τρεις περιόδους με βάση τη χρονολογική σειρά:
α) Περίοδος νεότητας (400 π.Χ. - 387 π.Χ.): Σ΄ αυτήν ανήκουν: Απολογία, Κρίτων, Χαρμίδης, Πρωταγόρας, Λάχης, Ευθύφρων, Ιππίας Μείζων, Ιππίας Ελάσσων, Ίων, Λύσις.
β) Περίοδος ωριμότητας (386 π.Χ. - 367 π.Χ.). Σ' αυτήν ανήκουν: Μενέξενος, Κρατύλος, Ευθύδημος, Γοργίας, Μένων, Παρμενίδης, Φαίδων, Φαίδρος, Πολιτεία, Συμπόσιον, Θεαίτητος.
γ) Περίοδος γήρατος (366 π.Χ. - 348 π.Χ.). Περιλαμβάνονται: Σοφιστής, Πολιτικός, Φίληβος, Κριτίας, Τίμαιος, Νόμοι, Έβδομη επιστολή.

Τα στοιχεία για τον Πλάτωνα προέρχονται απο την
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Περισσότερα για την εκδήλωση πολύ σύντομα