Τρίτη 24 Αυγούστου 2010

ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΔΑΣ ΜΟΝΑΧΗΣ

Σε λίγες μέρες συμπληρώνεται ένας χρόνος από τότε που σας δόθηκα χωρίς καμιά επιφύλαξη∙ το πάθος σας μου φαινόταν τόσο φλογερό και τόσο ειλικρινές, που ποτέ δεν θα φανταζόμουν πως η εύνοια που σας έδειξα θα σας απωθούσε σε σημείο ώστε ν' αναγκαστείτε να διανύσετε πεντακόσιες λεύγες, να εκτεθείτε σε κινδύνους και ναυάγια, για να γλιτώσετε απ' αυτήν: κανείς δεν μου χρωστούσε παρόμοια συμπεριφορά.
Θέλω όλος ο κόσμος να το μάθει, δεν το κρατάω μυστικό, και είμαι πολύ χαρούμενη που έκανα ό,τι έκανα για σας, αψηφώντας κάθε είδους ευπρέπεια∙ στο έξης η τιμή και η θρησκεία μου θα υπάρχουν μόνο για να υπηρετούν τον τρελό μου έρωτα, αφ' ης στιγμής σας αγάπησα.
Πώς είναι δυνατόν με τόση αγάπη να μην μπορέσω να σας κάνω απόλυτα ευτυχισμένο; Λυπάμαι στο όνομα αυτής μου της αγάπης για όλες τις εξαίσιες ηδονές που χάσατε: είναι δυνατόν να μη θελήσατε ποτέ να τις απολαύσετε;
Πόσο πιο ευτυχισμένος είναι κανείς και πόσο πιο βαθύ είναι αυτό που νιώθει όταν αγαπά αληθινά παρά όταν αγαπιέται. Δεν ξέρω ποιά είμαι, τί κάνω, τί θέλω: χίλια δυο αντίθετα συναισθήματα με συντρίβουν.
Εχω απόλυτη επίγνωση ότι η αγάπη μου για σας αγγίζει τα όρια της τρέλας∙ όμως διόλου δεν παραπονιέμαι για τα βίαια συναισθήματά μου∙ έχω συνηθίσει τον κατατρεγμό τους και δεν θα μπορούσα να έξακολουθήσω να ζω δίχως αυτή τη χαρά που ανακαλύπτω και που απολαμβάνω, να σας αγαπώ μέσα σε τόσο πόνο.
Νιώθω τύψεις αν η κάθε στιγμή της ζωής μου δεν είναι αφιερωμένη σε σας∙ τί θα έκανα, αλίμονο, χωρίς το τόσο μίσος και τον τόσο έρωτα να γεμίζουν την καρδιά μου; Θα μπορούσα άραγε να έπιζήσω απ’ όλ’ αυτά που τώρα με απασχολούν για να περάσω μια ήσυχη κι ατάραχη ζωή; Αυτό το κενό κι αυτή η απάθεια δεν μπορεί να μου ταιριάζουν.
Μισώ την είλικρίνειά σας: σας ζήτησα εγώ ποτέ να μου γράφετε την ωμή αλήθεια; Γιατί δεν μ' αφήνατε στο πάθος μου; Δεν είχατε παρά να μη μου γράφετε∙ δεν γύρευα διευκρινίσεις.
Χρειάζεται τέχνη για να κάνεις τον άλλον να σ’ ερωτευτεί∙ μια κάποια επιτηδειότητα για να βρεις τρόπο να τον διεγείρεις, γιατί ο έρωτας από μόνος του δεν γεννάει έρωτα.

ΜΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΔΑ ΜΟΝΑΧΗ, η Μαριάνα Αλκοφοράδο, απευθύνει στον Γάλλο αξιωματικό που την έχει εγκαταλείψει πέντε γεμάτες πάθος και λυρισμό επιστολές: «Άραγε, αυτή η απουσία, που ο πόνος μου, όσο επινοητικός κι αν είναι, δεν βρίσκει λέξεις αρκετά φρικτές να τη χαρακτηρίσει, θα μου στερήσει μια για πάντα αυτά τα μάτια που μέσα τους καθρεφτιζόταν τόσος έρωτας;» Στον πόνο της, όμως, και στο παράπονο της, μοναδική απάντηση είναι η επίμονη σιωπή του εραστή της.
Τρεισήμισι περίπου αιώνες έχουν περάσει από τότε πού εκδόθηκαν οι 'Ερωτικές επιστολές Πορτογαλίδας μοναχής. Διάφορες επιστημονικές έρευνες προσπάθησαν να εξιχνιάσουν το μυστήριο τους. Ποιά ήταν αυτή η γυναίκα -αν όντως επρόκειτο για γυναίκα- που έγραψε από το μακρινό μοναστήρι της στη Λουζιτανία πέντε ειλικρινείς και φλεγόμενες επιστολές, γεμάτες αγωνία και ελπίδα, προτού η αναχώρηση του εραστή της τη βυθίσει στην απόγνωση; Ποιό ήταν αυτό το βουβό πρόσωπο, ο άκαρδος εραστής, ο νεαρός Γάλλος αξιωματικός που έμεινε μαζί της όσο χρειαζόταν για να την αποπλανήσει και επιστρέφοντας στη χώρα του στέλνει απλώς μερικές ψυχρές επιστολές τις όποιες γνωρίζουμε μόνο άπ'την ψυχική ερήμωση που προκάλεσαν στη μοναχή; Αλλά οι ταυτότητες τελικά δεν έχουν και τόση σημασία. Αυτό που μας αγγίζει είναι η φωνή της εγκαταλελειμμένης ψυχής, ιστορία διαχρονική, όταν το πάθος προσκρούει στον Άλλον, χώρα άγνωστη που απομακρύνεται. Για μιαν ακόμη φορά, η φωτιά που συναντάει τον πάγο.
Όταν το 1669 ο βιβλιοπώλης Barbin εξέδωσε αυτές τις « Πορτογαλικές επιστολές μεταφρασμένες στά γαλλικά », τις παρουσίασε ως αυθεντικές, η δε επιτυχία που συνάντησαν οφείλει πολλά στην αφοπλιστική ειλικρίνεια αυτής της φωνής, για την οποία ούτε ο Σταντάλ, για παράδειγμα, δεν αμφέβαλλε ότι ανήκε πραγματικά σε κάποια μοναχή. Μπορεί τώρα πια σχεδόν όλοι να συμφωνούμε ότι οι επιστολές αυτές γράφτηκαν από τον υποκόμη Γκιγιεράγκ, οι καταστροφικές ωστόσο συνέπειες του πάθους θα αποκαλύπτονται πάντα απ' τη φωνή της Μαριάνας, σ' αυτές τις σελίδες που έρχονται να εγκαινιάσουν ένα νέο μυθιστορηματικό είδος στο οποίο έκτοτε γράφτηκαν πάμπολλα αριστουργήματα: το επιστολικό μυθιστόρημα. Οί Επιστολές εκτιμήθηκαν, σχολιάστηκαν και επηρέασαν συγγραφείς όπως η Madame de Sévigné, ο Laclos, ο Rousseau, οι Grimm, ο Saint-Simon, ο Alfred de Musset, ο Stendhal, ο Sainte-Beuve, ο Rilke (ο όποιος και τις μετέφρασε στα γερμανικά).
Η εισαγωγή είναι του Michel Lopes, ενώ στο Επίμετρο χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από την εισαγωγή του Κώστα Ουράνη από την έκδοση του 1921.

GUILLERAGUES
ΕΡΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΔΑΣ ΜΟΝΑΧΗΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΒΑΝΑ ΧΑΤΖΑΚΗ
Εκδόσεις ΑΓΡΑ, Μάρτιος 2010
Αριθμός σελίδων : 80, Τιμή : 9,50 Ευρώ

Παρασκευή 6 Αυγούστου 2010

Σύντομο ανέκδοτο διήγημα της Σώτης Τριανταφύλλου . -- " Γράμμα Γιώργη Ντόκα στους υπουργούς οικονομικών"

Η φετινή προσφορά της
Σώτης Τριανταφύλλου
στο βιβλιοπωλείο μας
και τους κοινούς φίλους.
Σύντομο διήγημα
Από Σώτη Τριανταφύλλου

Γράμμα Γιώργη Ντόκα στους υπουργούς οικονομικών

Αγρότης είμαι, τραχτέρ έχω, καλλιεργώ μανταρίνια κι αχτινίδια γιατί με δώσανε την επιδότηση. Εγώ δεν ήθελα τ’ αχτινίδια επειδής είναι μπελάς, ενώ τα εσπεριδοειδή φυτρώνουνε μοναχά τους• πήρα όμως την επιδότηση και να ’μαι αχτινιδοπαραγωγός. Τώρα σας γράφω γιατί, παρόλο που είστε υπουργοί, με φαίνεται πως δεν έχετε ιδέα τι συμβαίνει εδώ στην ύπαιθρο χώρα. Δεν ξέρετε ούτε αν κυκλοφορεί ρευστό, εκείνο που ’χει κόψει το νομισματοκοπείο• ούτε πόσα προϊόντα παράγουνται και εισάγουνται από τις ξένες χώρες δίχως να τα ’χουμε ανάγκη. Τα δικά μας τα προϊόντα περσεύουν και σαπίζουνε. Εμείς οι παραγωγοί (παλιά ο πατέρας μου έβγαζε και λάδι, και κρασί για τοπική κατανάλωση, πάνε όμως τώρα αυτά...) είτε δε δουλεύουμε πια, και ζούμε κουτσά-στραβά απ’ τις επιχορηγήσεις, είτε δουλεύουμε τζάμπα και με ζημιά. Μας τα τρώνε όλα οι εμπόροι κι οι μεσάζοντες. Εγώ σε σουπερμάρκετ δεν πατάω, αλλά μ’ έχει πει η γυναίκα μου ότι στο πάνω ράφι βάζουνε το ιταλικό λάδι, στο κάτου ράφι, και πίσω-πίσω, το ελληνικό. Το ίδιο και τις ελιές. Και τα ισπανικά ροδάκινα είναι φτενότερα απ’ τα ντόπια! Εισάγουμε ροδάκινα και τα δικά μας τα θάβουμε! Τα μήλα, μ’ έχει πει, έρχουνται απ’ τη Λατινική Αμερική. Για τα μήλα δεν παίρνω όρκο, η Σάσα είναι, να πούμε, κομματάκι υπερβολική και κάθε τόσο φέρνει την καταστροφή: «Θα πεινάσουμε!» με λέει. «Θα πεινάσουνε τα παιδιά μας!» Έ, έτσι είν’ οι μάνες, ανησυχούνε. Να ξεχωρίζει όμως το φτενό απ’ τ’ ακριβό μπορεί: στο σπίτι έχουμε τιγκάρει στα κινέζικα πράματα, το ξέρω από μόνος μου επειδής κοιτάω εκεί που γράφει MADE IN CHINA. Ή MADE IN TAIWAN, το ίδιο κάνει• ίδια φυλή είναι. Με λένε ότι η Εόκ μάς απαγόρεψε να παράγουμε αγροτικά και βιομηχανικά προϊόντα. Γι’ αυτό μπήκαμε στην Εόκ; Για να καταντήσουμε πράχτορες της Κίνας; Ακόμα και το λιμάνι του Πειραιά το εκμεταλλεύονται οι Κινέζοι. Εγώ τους Κινέζους τους φοβάμαι: είναι και πολλοί• δεν καταλαβαίνεις και τι λένε. Όπως κι οι συνδικαλιστές• είναι πολλοί• δεν καταλαβαίνεις και τι λένε.
Πώς θα ευημερήσουμε κύριοι και κυρίες υπουργοί; Η οικονομική εξαθλίωση (άμα χαλάσει το τραχτέρ αυτές τις μέρες, ζήτω που καήκαμε, δεν έχω λεφτά να το φκιάξω) οφείλεται, λέω εγώ τώρα με το μυαλό μου, στην κερδοσκοπία του εμπορίου. Και στ’ ότι οι μισοί Έλληνες, αντί να κάτσουν στα χωριά τους να καλλιεργήσουνε τη γη, και να χτίσουνε εργοστάσια, βιοτεχνίες, πήγανε στην πόλη και διοριστήκανε δημόσιοι υπάλληλοι. Εγώ αυτό δεν το καταλαβαίνω: εντάξει να ’χεις μιστό και σύνταξη και διακοπές και τριήμερα αργίες, αλλά είναι ζωή να κάθεσαι σ’ ένα γραφείο, σε τέσσερις τοίχους, όλη μέρα; Άμα με βάζανε σε γραφείο θα ’χα σουφρώσει και θα ’χα σκάσει. Θα με πείτε, κάποιος πρέπει να κάνει και τα χαρτικά• το δημόσιο όμως το τρέφουμε εμείς, ένα σωρό τεμπέληδες κι αργόμιστους: τα εφάπαξ, την περίθαλψη, τις προίκες στις ανύπαντρες κορασίδες. Γιατί προσλαμβάνετε τόσους; Για τους ψήφους!

Το σιτάρι, κύριοι υπουργοί και κυρίες, το πουλάμε 30 λεπτά το κιλό και στα σουπερμάρκετ (με λέει η Σάσα) έχει 2,5 ευρώ! Δηλαδής, κάνω το λογαριασμό, ο κάθε σιτοπαραγωγός, για να εσοδέψει 6.000 ευρώ το χρόνο, πρέπει να πουλήσει 30 τόνους, δηλαδής να καλλιεργήσει 120 στρέμματα. Καταλαβαίνετε τους λογαριασμούς; Ή δε σκαμπάζετε από αριθμητική;

Να σας κουράσω δε θέλω, γιατί, όσο νάναι, υπουργοί είστε, κουράζεστε. Τόσα σούρτα-φέρτα και δηλώσεις και συνεδριάσεις και ταξίδια και γιορτές. Αλλά, σας προσκαλώ να ’ρθετε να δείτε από κοντά τι γένεται εδώ στην επαρχία: να επισκεφτείτε την πόλη μας και τα χωράφια τα ερημωμένα. Θα σας ανεβάσω στο τραχτέρ να βγάλετε και φωτογραφία. Άμα θέτε θα σας πάμε και σε τοπικό κέντρο διασκεδάσεως (σκυλάδικο): αρκεί να λύσετε τα προβλήματά μας.

Με εκτίμηση,
Γιώργης Ντόκας
Κροκύλιο Ημαθείας

* Θυμίζουμε και προτρέπουμε να διαβάσετε και το άλλο ανέκδοτο διήγημα της Σώτης Τριανταφύλλου που κατ' αποκλειστικότητα έχουμε δημοσιεύσει "Καλοκαίρι του ’53: ταξίδι στο χωριό".
 
* Όλες οι αναρτήσεις μας για τη Σώτη με κλικ ΕΔΩ