Εδώ 'ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου/ Ω, εσύ διαβάτη όπου πατήσεις να προσέχεις./ Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου/ κι απ' τη θυσία, κι απ' τη σκληρότητα του ανθρώπου...
Γιάννης Ρίτσος
Η σφαγή των 223 Διστομιτών από το 4ο Σύνταγμα Αστυνομίας των SS, στις 10 Ιουνίου του 1944, είναι από τα πιο γνωστά ολοκαυτώματα των κατοχικών δυνάμεων στην Ελλάδα, μαζί με αυτά των Καλαβρύτων και του Κομένου Άρτας. Ωστόσο, εκείνο που το κάνει ιδιαίτερο είναι το μέγεθος της βαρβαρότητας που επέδειξαν τα SS και όχι τόσο ο αριθμός των θυμάτων. Σε αυτό ακριβώς το σημείο προσπαθεί να ρίξει φως το βιβλίο "Δίστομο - 10 Ιουνίου 1944 - Το Ολοκαύτωμα", σε έρευνα και επιμέλεια του Γιώργου Χ. Θεοχάρη, που εκδόθηκε από το βιλιοπωλείο "Σύγχονη Έκφραση" της Λιβαδειάς και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο".
Στις 536 του σελίδες ο Γ. Θεοχάρης παρουσιάζει την ιστορία όπως αυτή γράφτηκε επίσημα αλλά και μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων της εποχής, λογοτεχνικές αναφορές, μαρτυρίες και αναμνήσεις επιζησάντων της σφαγής, επίσημες καταγραφές των κατοχικών δυνάμεων αλλά και του κατοχικού νομάρχη και ολοκληρώνεται με την πολύχρονη μάχη των κατοίκων του Διστόμου για αποζημιώσεις. Με λίγα λόγια, μια πλήρης παρουσίαση της σφαγής και των συνεπειών της.
Πριν όμως αναφερθούμε στο περιεχόμενο του βιβλίου καλό θα ήταν να πούμε λίγα λόγια για την ίδια τη σφαγή. Στις 10 Ιουνίου του 1944 ο Fritz Laufenbach, λοχαγός των SS του 2ου λόχου του 1ου τάγματος του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος της αστυνομίας SS, έλαβε διαταγή να μετακινήσει τον λόχο του από τη Λιβαδειά προς το Δίστομο και τα γειτονικά χωριά Στείρι και Κυριάκι, με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στην δυτική πλευρά του Ελικώνα. Οι Γερμανοί, με δύο επιταγμένα ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας. Ταυτόχρονα ο 10ος και 11ος λόχος του 3ου τάγματος από την Άμφισσα κατευθύνονταν προς το Δίστομο για να συναντήσουν τον 2ο λόχο. Οι τρεις λόχοι συναντήθηκαν χωρίς να έχουν εντοπίσει αντάρτες, εκτός από 18 παιδιά που κρύβονταν σε γύρω στάνες. Έξι από τα παιδιά που προσπάθησαν να δραπετεύσουν εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και, εκφοβίζοντας τους χωρικούς, έμαθαν ότι υπήρχαν αντάρτες στο Στείρι. Ο 2ος λόχος κατευθύνθηκε προς τα εκεί και στη θέση Λιθαράκι, περιοχή του Στειρίου, έπεσε σε ενέδρα των ανταρτών του 11ου λόχου του 3ου τάγματος του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Η μάχη αυτή έληξε με οδυνηρές απώλειες για τους Γερμανούς.
Μετά απ' αυτή τη μάχη, οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και, σε αντίποινα για τις απώλειές τους, άρχισαν τη σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη που δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα και τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνο όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Λιβαδειά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στην βάση τους, σκοτώνοντας όποιον άμαχο έβρισκαν στον δρόμο τους.
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε κατακραυγή διεθνώς. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Αυτή, λοιπόν, η αγριότητα μαρτυρείται ανάγλυφα στις σελίδες του βιβλίου. Παιδιά που επέζησαν, αν και είχαν καταπλακωθεί από τα νεκρά σώματα των γονιών τους και μέσα σε λίμνες αίματος, κράταγαν την ανάσα τους προκειμένου να θεωρηθούν νεκρά από τους κατακτητές. Μανάδες που είδαν τα μωρά τους να λιώνουν από την μπότα των SS και γυναίκες που είδαν τις έγκυες αδερφές τους να ξεκοιλιάζονται από τις ξιφολόγχες και τα έμβρυα να πνίγονται από τα έντερα των μανάδων τους.
Οι σελίδες αυτές είναι γεμάτες μνήμη και πόνο, που όμως μόνο όποιος τις διαβάσει θα μπορέσει να αντιληφθεί την ωμή βαρβαρότητα που μπορεί να υποστεί άνθρωπος από άνθρωπο. Αλλά και να αντιληφθεί πόσο μέσα στην ψυχή των ντόπιων πέρασε αυτή η αγριότητα, που όταν ακόμα και σήμερα κάποιος επισκεφθεί το Δίστομο θα δει γυναίκες μαυροφορεμένες για περισσότερα από 66 χρόνια.
Αυτό όμως που μέχρι σήμερα βασανίζει ολόκληρες γενιές είναι η έλλειψη δικαιοσύνης. Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν. Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα...
"Δίστομο - 10 Ιουνίου 1944 -
Το Ολοκαύτωμα". Έρευνα - εισαγωγή - επιμέλεια: Γιώργος Χ. Θεοχάρης,
σελ. 536 τιμή: 33 ευρώ
Λιόλιος Χ.
Βιβλιοκριτική στην εφημερίδα Η ΑΥΓΗ
Ημερομηνία δημοσίευσης: 11/05/2010
Ημερομηνία δημοσίευσης: 11/05/2010
4 σχόλια:
[Η σφαγή των 223 Διστομιτών από το 4ο Σύνταγμα Αστυνομίας των SS, στις 10 Ιουνίου του 1944...}
Γιατί αυτή η συστηματική παραποίηση της σύγχρονης ιστορίας;
Διαβάστε τον κατάλογο σκοτωμένων στο βιβλίο του Τάκη Λάππα:Η σφαγή του Διστόμου Χρονικό( σελίδες 59 έως 65 )
Αγαπητέ ανώνυμε (προς τι αλήθεια η ανωνυμία; ενδρέπεσθε να υποστηρίξετε επωνύμως τας απόψεις σας;) γιατί μας εγκαλείτε για «συστηματική παραποίηση της σύγχρονης ιστορίας», με αφορμή τον αριθμό (223) των σκοτωμένων του Διστόμου και μας παραπέμπετε στον Τ. Λάππα;
Μα ίσα-ίσα που ο Λάππας 223 σκοτωμένους αριθμεί στις σελίδες του «Χρονικού» και αυτόν ακριβώς τον κατάλογο έχουμε στο βιβλίο που υπογράφω.
Τι εννοείτε, λοιπόν; μήπως ότι δεν ήταν και οι 223 Διστομίτες και οι αυτόχθονες σκοτωμένοι ήταν λιγότεροι; Ο Λάππας το καλύπτει κι αυτό σημειώνοντας τόπο καταγωγής δίπλα σ’ όσους δεν ήταν Διστομίτες (πάνω από 10). Αλλά πού είναι η «παραποίηση της ιστορίας»; Σκοτώθηκαν 223 –όπως καταμετρά ο Λάππας ή όχι;- Δεν αντιλαμβάνομαι πού στοχεύετε;!!
Σας παραθέτω λοιπόν διαχρονικά την διακύμανση του αριθμού, σε επίσημα και ημιεπίσημα έγγραφα και κείμενα:
Ο G. Wehrly στην έκθεσή του στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό τούς ανεβάζει σε 600, ο κατοχικός Νομάρχης στην αναφορά του (13/6/44) στο Υπ. Εσωτερικών σε 764, η Έλλη Αδοσίδου (ΔΕΣ) σε 350, ο δικαστής Κιοσόπουλος (5/6/46) σε 220, η εφ. ΕΜΠΡΟΣ (3/6/45) σε 204, η εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (9/10/44) σε 1100, ο Δ. Ψαθάς στην εφ. ΤΑ ΝΕΑ (11/6/45) σε 225, η εφ. ΕΝΩΣΙΣ ΠΑΤΡΩΝ (11/6/45) σε 1000 και πλέον, η εφ. ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (12/6/45) σε 225, η εφ. ΜΑΧΗ (12/6/45) σε 218, η εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (15/6/62) σε 223, η ίδια εφ. τρία χρόνια αργότερα (15/6/65) σε 400, ως και ο Δήμαρχος Διστόμου Λ. Μπάρλος σε ομιλία του καταχωρημένη στην εφ. ΑΤΤΙΚΟΒΟΙΩΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ (23/6/68) τους ανεβάζει στον αριθμό 280.
Όλα τα παραπάνω και άλλα πολλά εμπεριέχονται στο βιβλίο μας, το οποίο βεβαίως όχι δεν διαβάσατε, ούτε καν ξεφυλλίσατε. Γιατί αν έστω το είχατε φυλλομετρήσει θα διαβάζατε στην εισαγωγή (σ. 18) τα εξής: «Άξιο προσοχής είναι το γεγονός της προχειρότητας που διακρίνει κάποια ρεπορτάζ και μερικές διηγήσεις των πρώτων χρόνων (1945-1946) καθώς και μετά την Μεταπολίτευση του 1974, σχετικά με τον αριθμό των νεκρών παρ’ όλο που ο «κανόνας» τού Τ. Λάππα ήταν γνωστός από το 1945».
Όπως βλέπετε, αγαπητέ ανώνυμε, ατυχήσατε! Κι εμείς στον Λάππα παραπέμπουμε! Σας προλάβαμε!!!
Και κάτι ακόμη: Να κρίνεις και να γίνεσαι τιμητής σε κάτι που δεν διάβασες είναι ανευθυνότητα. Να το πράττεις επιπλέον ανώνυμα τείνει να γίνει αναισχυντία…
Στο Δίστομο στις 10 Ιουνίου του 1944 οι φασίστες του Γ΄ Ράιχ σκότωσαν κ. Γ.Χ. Θεοχάρη 223 Έλληνες. Δηλαδή 209 Έλληνες από το Δίστομο - 3 Έλληνες από την Λιβαδειά - 2 Έλληνες από την Δεσφίνα - 2 Έλληνες από το Στείρι - και έναν Έλληνα από Αίγινα, Δελφούς, Δράμα, Βελίτσα, Μεραλί, Αράχωβα και Ξηροπήγαδο.
Τι στοιχεία θα πάρει ο ιστορικός όταν διαβάσει το βιβλίο σας;
{Η σφαγή των 223 Διστομιτών από το 4ο Σύνταγμα Αστυνομίας των SS, στις 10 Ιουνίου του 1944, είναι από τα πιο γνωστά ολοκαυτώματα των κατοχικών δυνάμεων στην Ελλάδα, μαζί με αυτά των Καλαβρύτων και του Κομένου Άρτας }.
Όντως δεν έχω διαβάσει το βιβλίο σας, αλλά όταν διαβάζω το παραπάνω σχόλιο του βιβλιοκριτικού Χ. Λιόλου τι να συμπέρασμα να βγάλω ....
Αγαπητέ κύριε καρφί, ας τελειώνουμε: ο δημοσιογράφος μπορεί να συντάσσει όπως εκείνος νομίζει τα κείμενά του -πάντως ψέματα δεν λέει, 223 σκοτώθηκαν στο Δίστομο, ο δημοσιογράφος προφανώς βλέποντας το τελικό νούμερο του καταλόγου αναφέρεται σ' αυτό και δεν κάνει γεωγραφική κατάταξη των νεκρών κατά τόπο καταγωγής.
Ωστόσο εσείς, κύριε καρφί, όχι μόνο δεν διαβάζετε το βιβλίο αλλά δεν διαβάζετε και το σχόλιό μου εδώ με το οποίο σας εξηγούμαι λέγοντας ότι ο Τ. Λάππας στον κατάλογο επισημαίνει τους μη Διστομίτες.
Αυτά και ευχαριστούμε για τις παρεμβάσεις σας -αλλά ως εδώ!
Δημοσίευση σχολίου