Τέχνη και παρηγορία. Με αφορμή κάποιες περίεργες τάσεις στη σύγχρονη νεανική λογοτεχνία.

Eκφράζω συχνά την ανησυχία μου για κάποιες περίεργες, αν όχι ύποπτες, πρόσφατες τάσεις και προσπάθειες, σποραδικές ευτυχώς, κυρίως στην ξένη παιδική/νεανική λογοτεχνία, να υπάρξουν βιβλία με κακό τέλος, βιβλία που εκπέμπουν απύθμενη απαισιοδοξία, που αποθαρρύνουν, απελπίζουν, ή ακόμη και τρομοκρατούν τους νεαρούς αναγνώστες. Οι υποστηρικτές αυτών των τάσεων ισχυρίζονται ότι έτσι προετοιμάζουν τα παιδιά για τη σκληρότητα της ζωής. Τέτοια στάση όμως είναι «άνανδρη» από ενήλικο προς ανήλικο, αφού τα παιδιά δεν έχουν προλάβει ν’ αναπτύξουν επαρκώς την ικανότητα να τα βγάζουν πέρα με τις αντιξοότητες και τις υπέρμετρες δυσκολίες. 'Ετσι, αυτού του είδους τα βιβλία ωθούν τους νεαρούς αναγνώστες στο συμπέρασμα ότι είναι μάταιο να προσπαθήσουν για οτιδήποτε, άσκοπο να περιμένουν κάτι αξιόλογο από τη ζωή. Βέβαια η επαφή των παιδιών με τη σκληρή πραγματικότητα μέσω της λογοτεχνίας (όπως και κάθε άλλης τέχνης) είναι απολύτως απαραίτητη, όμως παράλληλα χρειάζονται θάρρος κι ελπίδα για το μακρύ ταξίδι της ζωής που ξανοίγεται μπροστά τους. Και σ’ αυτό συμβάλλει όχι βέβαια ένα γλυκερό «happy end» αλλά ένα βαθιά ελπιδοφόρο τέλος των ιστοριών που διαβάζουν, όσες δυσάρεστες πλευρές της ζωής κι αν έχουν γνωρίσει μέσα από τις σελίδες τους. 

Μα μήπως και οι ενήλικοι - ιδίως οι σημερινοί - δεν έχουν ανάγκη από ενθάρρυνση κι ελπίδα; Και είναι άραγε λάθος να τους προσφέρει αυτά τα στοιχεία η Τέχνη γενικά; Μια σπουδαία φωνή από άλλο χώρο, από τη ζωγραφική, έρχεται να συνηγορήσει. Είναι η φωνή του Γιάννη Τσαρούχη, που έλεγε σε μια συνέντευξή του ότι «η Τέχνη είναι επιδίωξη γαλήνης και ισορροπίας, παρηγορία και παυσίπονο για τον δυστυχισμένο σημερινό άνθρωπο, θύμα μιας παρεξηγημένης ελευθερίας». Ίσως αυτή τη γαλήνη και την ισορροπία λαχταρούν και οι ενήλικοι αναγνώστες, γι’ αυτό και ο αριθμός των μεγάλων που διαβάζουν παιδικά/νεανικά βιβλία αυξάνεται διαρκώς!

Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου



Το παραπάνω κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε πριν λίγες μέρες σε ιστοσελίδα της κ. Πέτροβιτς το βρήκαμε εξαιρετικά ενδιαφέρον και με την άδειά της το αναδημοσιεύουμε. 

• Η Λότη Πέτροβιτς - Ανδρουτσουπούλου γεννήθηκε (1937) και σπούδασε στην Aθήνα. Έχει τιμηθεί με το βραβείο Oυράνη για την παιδική λογοτεχνία από την Aκαδημία Aθηνών, με δύο κρατικά βραβεία για το παιδικό βιβλίο, με τον έπαινο Pier Paolo Vergerio του Πανεπιστημίου της Padova, καθώς και με 10 ακόμη πανελλήνια βραβεία παιδικής λογοτεχνίας. Έργα της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά και στα ιαπωνικά, στ’ αλβανικά και στα κορεατικά, έχουν μεταδοθεί από τα ΜΜΕ κι έχουν περιληφθεί σε ανθολογίες και αναγνωστικά ελληνικά και ξένα. Έχει αντιπροσωπεύσει την Eλλάδα σε δέκα διεθνή συνέδρια παιδικής λογοτεχνίας και έχει δώσει πλήθος διαλέξεις και ομιλίες για την παιδική λογοτεχνία σε όλη την Eλλάδα. Διετέλεσε μέλος του ΔΣ και Πρόεδρος του Κύκλoυ τoυ Ελληνικού Παιδικoύ Βιβλίoυ/Ελλ.Τμήμα της ΙΒΒΥ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΙΒΒΥ και πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του Διεθνούς Βραβείου Φιλαναγνωσίας ΙΒΒΥ-Asahi. Eίναι ιδρυτικό μέλος της Λέσχης Mελέτης και Έρευνας της Παιδικής Λογοτεχνίας "Διαδρομές" και μέλος της Eθνικής Eταιρίας Eλλήνων Λογοτεχνών. Περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή κα το έργο της υπάρχουν στην ιστοσελίδα http://www.loty.gr/ 

Από το 1977 μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί αν μετρήσαμε σωστά πάνω από 80 βιβλία της.