Ο Κώστας Ακρίβος γοήτευσε τους φίλους του βιβλιοπωλείου κατά την παρουσίαση του μυθιστορήματός του "Ποιος θυμάται την Αλφόνς". Μια ξεχωριστή βραδιά με έναν από τους πλέον αγαπητούς συγγραφείς στο κοινό μας και κεντρικό ήρωα μια προσωπικότητα συναρπαστική και μυστηριώδη.
Ο Γιώργος Θεοχάρης γι άλλη μια φορά ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά μας και προλόγισε τον συγγραφέα με το κείμενο που σας παραθέτουμε.
Κώστας Ακρίβος: Ποιος θυμάται τον Αλφόνς;
Το πρόθεμα από τον Μοσκώβ-Σελήμ του Γεωργίου Βιζυηνού «Αλλά τι έχει λοιπόν αυτός ο παράξενος Τούρκος, και μου επήρε τον ύπνον, και μου εχάλασε την ησυχίαν;», με το οποίο ο Κώστας Ακρίβος διάλεξε να ξεκινάει το βιβλίο του για τον Αλφόνς, αποτελεί το βασικό στοιχείο για την κατανόηση της αιτίας η οποία ώθησε τον συγγραφέα να γράψει αυτό το βιβλίο.
Ο Κλέμενς Αλφόνς Ανδρέα Χοχάουζερ και παράξενος ήταν, στα μάτια όσων τον είδαν και τον συναναστράφηκαν και τον ύπνο του συγγραφέα επήρε και την ησυχία του εχάλασε.
Το αποτέλεσμα αυτής της κοπιώδους διαδικασίας η οποία διήρκεσε 4 έτη είναι το μυθιστόρημα που θα προσεγγίσουμε απόψε.
Ο Αλφόνς υπήρξε. Ήταν ένας άνθρωπος με σωματική και πνευματική υπόσταση. Η ζωή του όμως, ή, αν θέλετε, οι επιλογές ζωής που προέκυπταν από τον μέσα πάνθηρα που φώλιαζε στην ψυχή του, τον έκαναν μυθιστορηματικό ήρωα πρώτης γραμμής. Ο Ακρίβος, αξιοποιώντας το ακατέργαστο ανθρακούχο κοίτασμα που του έλαχε να εξορύξει, μας χάρισε ένα πουγκί διαμαντάκια, στη λάμψη των οποίων αποτυπώθηκε ο κόπος και το άλγος του τεχνίτη, με την ένταση που χαρακτηρίζεται από την προοπτική ταύτισης δημιουργού και δημιουργήματος.
Αλλά ποιος ήταν ο Αλφόνς;
Γεννήθηκε στην Αυστρία το 1906. Το 1922, δεκάξι ετών, αφήνει το σπίτι του στις Άλπεις κι αρχίζει την ταξιδιωτική του περιπέτεια στη Μεσόγειο κι αλλού. Καταλήγει στο Αιγαίο και συγκεκριμένα στο Πήλιο όπου, με περιόδους σύντομων αναχωρήσεων, έζησε ως το θάνατό του.
Η ζωή του ήταν ασκητική εκ πεποιθήσεως. Υπήρξε από την αρχή ψαράς, αργότερα έτρεφε γουρούνια, καλλιεργούσε αμπέλι. Ήταν επικεφαλής μιας ομάδας ψαράδων, που ίσως την καθοδηγούσαν αρχαιοκάπηλοι, η οποία βρήκε και ανέσυρε κοντά στο ακρωτήριο Αρτεμίσιο το άγαλμα του Ποσειδώνα που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Με την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επέστρεψε στην πατρίδα του και ξαναγύρισε αργότερα στη Μαγνησία ως αξιωματικός της Βέρμαχτ. Το 1957 εγκαταστάθηκε οριστικά στο Πήλιο όπου έζησε μέχρι το θάνατό του.
Στο μεταξύ παντρεύτηκε Ελληνίδα, τη Χαρίκλεια από το Χορευτό, βαφτίστηκε χριστιανός ορθόδοξος, αυτός ο λάτρης του δωδεκάθεου, και πήρε το όνομα Ανδρέας.
Μετά τη Γερμανική Κατοχή ακούστηκαν στην περιοχή διάφορα για την ενεργή δραστηριοποίησή του με τους Ναζί, ο συγγραφέας ωστόσο, με την έρευνά του μας διαβεβαιώνει πώς δεν ισχύει κάτι τέτοιο, τουναντίον, αλλά μάλλον είναι προϊόν φθόνου κάποιων ντόπιων, αφού ο Αλφόνς, όπου έζησε, απέκτησε φανατικούς υποστηρικτές και θανάσιμους εχθρούς.
Το 1956 και για δώδεκα χρόνια γίνεται ξενοδόχος. Νοικιάζει έναν μοναστηριακό ξενώνα στο νησί Παλαιό Τρίκερι και διαμορφώνει τα κελιά και το χώρο σε εναλλακτικό τουριστικό ησυχαστήριο. Δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε υδραυλική εγκατάσταση υδρεύσεως. Υπάρχει η Φύση ακέραιη. Η φήμη του ξενώνα ταξιδεύει σ’ όλο τον πλανήτη. Δύο φορές φιλοξενείται εκεί η Γκρέτα Γκάρμπο, και μεταξύ άλλων πέρασαν κάποιες μέρες διακοπών η οικογένεια Ρότσιλντ, ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας, και άλλοι. Όσο λειτουργούσε τον ξενώνα το όνομά του συνδέθηκε και με τον θάνατο, που μπορεί να ήταν δολοφονία, μιας τουρίστριας.
Άνθρωπος της Φύσης ο Αλφόνς, έχει ανεπτυγμένη οικολογική συνείδηση σε μιαν εποχή που ο κόσμος δεν διαισθάνεται ότι το φυσικό περιβάλλον χρειάζεται προστασία και ότι ο φυσικός πλούτος δεν είναι αστείρευτος. Ζει στη Φύση. Από αυτήν αντλεί δύναμη και ζωή. Όταν το φθαρτό σώμα αυτού του οικολογικού όντος θα κατοικηθεί από τον καρκίνο, το ελεύθερο και υπερήφανο πνεύμα του θα κατευθύνει τα βήματά του στο βόρειο άκρο του Πηλίου, στην τοποθεσία Κορομηλιά, πίσω από την μονή Φλαμουρίου. Εκεί ανέβαινε συχνά για ν’ απολαύσει το θέαμα της ανατολής του ήλιου μέσα από τα νερά του Αιγαίου. Σ’ αυτό λοιπόν το μέρος, ανέβηκε αρχές Γενάρη του 1981, μια μέρα που μαινόταν η χιονοθύελλα. Κάθισε σ’ έναν κομμένο κορμό οξιάς. Εκεί που καθόταν κάθε φορά που πήγαινε. Στο θρόνο του. Το χιόνι εξακολουθούσε να πέφτει και να σκεπάζει τη γύρω φύση και ό,τι υπήρχε ακίνητο πάνω της. Το χιόνι σκέπασε και τον αμετακίνητο από το θρόνο του Αλφόνς. Δύο μήνες αργότερα, στις 14 Μαρτίου, βρήκαν το πτώμα του παγωμένο και χωρίς καμιά αλλοίωση. Το σεβάστηκαν ακόμα και τα αγρίμια που τόσο πολύ αγαπούσε, γράφει ο Κώστας Ακρίβος.
Εκείνο που κάνει ελκυστική την ανάγνωση του βιβλίου είναι το αποτέλεσμα συνετής και μάλλον βέλτιστης διαχείρισης, από τον Ακρίβο, του ογκώδους πραγματολογικού υλικού που συνέλεξε. Κι ακόμη περισσότερο η ομογενοποίηση επινοημένου υλικού τεκμηρίων έτσι ώστε να μη ξεχωρίζει από το πραγματικό.
Αυτή η επιλογή του συγγραφέα μάς έδωσε ένα κείμενο που είναι ταυτόχρονα: μυθιστόρημα χαρακτήρων, αστυνομικό μυθιστόρημα, επιστολικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα τεκμηρίων, ημερολόγιο του μυθιστορηματικού ήρωα και ημερολόγιο του συγγραφέα. Κι εδώ πρέπει να πούμε ότι η αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο γίνεται από έναν συγγραφέα, ο οποίος ερευνά και γράφει για τον Αλφόνς. Αυτός ο συγγραφέας, ως πρόσωπο της μυθιστορηματικής δράσης, είναι ταυτόσημος, ηλικιακά, λογοτεχνικά, καταγωγικά, φιλαθλητικά, επαγγελματικά, με τον Ακρίβο, αλλά δεν τον λένε Κώστα. Το όνομά του είναι Στέργιος.
Στο μυθιστόρημα, λοιπόν, παράλληλα με την πλοκή, τρέχει και ένα κείμενο για την καθημερινότητα του Βόλου, της Μαγνησία πλατύτερα, για ανθρώπους καθημερινούς και για πρόσωπα της γραφής και της Τέχνης γενικότερα, για βιβλία και συμβάντα στο σήμερα, δηλαδή στο σήμερα του χρονικού διαστήματος έρευνας και γραφής του μυθιστορήματος. Μέσα στα πρόσωπα αυτά περιλαμβάνεται, στη σ. 106, και ο Νίκος Λ., που δεν είναι άλλος από τον αποψινό μας οικοδεσπότη Νίκο Λαμπρόπουλο, ο οποίος εφοδίασε τον Ακρίβο με ένα τεκμήριο για τον Αλφόνς, που εντόπισε στο περιοδικό Passport.
Παράλληλα επίσης τρέχουν ημερολογιακές σημειώσεις του συγγραφέα, κατάλογοι τεκμηρίων που καταρτίζονται με φωτογραφίες και δημοσιεύματα, πολλά από τα οποία τελικώς εντάσσονται στο βιβλίο, πλάνα ενεργειών για την έρευνα που εκπονούνται κάθε φορά από τον συγγραφέα. Γενικά κάθε τι που αποτελεί τη χειρωναξία του εργάτη της γραφής. Έτσι ο αναγνώστης μπαίνει, με έναν τρόπο, στο γραφείο του συγγραφέα και παρακολουθεί το πώς εργάζεται, νοιώθοντας κι αυτός συμπάσχων, συνένοχος, άφωνος συνομιλητής, και κάπως συνδημιουργός.
Τι ήταν τελικά αυτό που έκανε τον Στέργιο να ερευνήσει και να γράψει για τον Αλφόνς; Τι ήταν, δηλαδή, αυτό που ώθησε τον Κώστα Ακρίβο να δημιουργήσει τον Στέργιο ως alter ego του και να γράψει για τον Αλφόνς; Τι είχε λοιπόν, θα λέγαμε παραφράζοντας τον Βιζυηνό, αυτός ο παράξενος Αυστριακός, και του επήρε τον ύπνον, και του εχάλασε την ησυχίαν; Γιατί, αληθινά, η ψυχική διάθεση του Στέργιου προς τον ήρωά του διαγράφει μιαν αξιοπρόσεκτη αρμονική που εκτείνεται από την περιέργεια και το ενδιαφέρον στη συμπάθεια και τον θαυμασμό, από εκεί μεταστρέφεται σε ζήλια, φθόνο και αντιπάθεια, για να καταλήξει ξανά σε συμπάθεια που ξεπερνά εντέλει τα όρια της αγάπης και φθάνει στην ταύτιση.
Τι ήταν, συνεπώς, το κινούν;
Ας μιλήσει το κείμενο:
Η ζωή (του) ήταν γεμάτη κακουχίες, ταλαιπωρίες, φτώχεια, πείνα, κατατρεγμούς, μοναξιά, κινδύνους. Από την άλλη όμως… Δεν είναι θαυμάσιο να ζεις μες στη φύση; Να είσαι οργανικά δεμένος με τους ρυθμούς και την ανάσα της γης; Να νιώθεις αναπόσπαστο κομμάτι με τα φυσικά φαινόμενα; Να μη σε τρομάζουν η χιονοθύελλα και οι μπόρες, να θεωρείς τα δέντρα φίλους, το ίδιο και τα ζώα ή τα αγρίμια, να έχεις προσαρμόσει τις ανάγκες σου μονάχα σε ό,τι σου προσφέρει το δάσος; Να είσαι απαλλαγμένος από συμβάσεις και ψευδοϋποχρεώσεις που γεννάει η κοινωνία; Δεν είναι ωραίο να μη συμβιβάζεσαι με κανόνες που τσακίζουν την προσωπικότητά σου; Να μην υπακούς σε νόμους που έγιναν μόνο και μόνο για να εξυπηρετηθεί η αναγκαστική ομαδική συμβίωση; Δεν είναι φυσιολογικό να θεωρείς πυξίδα στη ζωή σου τη φωνή της δικής σου συνείδησης; Πράγμα εξαίσιο να έχεις κατακτήσει το ύψιστο αγαθό της ελευθερίας, όπως το είχε κάνει ο Αλφόνς;
Ιδού, λοιπόν!
Το κινούν δεν είναι τίποτα λιγότερο ή περισσότερο από το αίτημα κατάκτησης του ύψιστου αγαθού της ελευθερίας!
Της ελευθερίας μέσα σε συνθήκες όχι ανελεύθερες πολιτικά, νομοθετικά, οικονομικά, κοινωνικά.
Της ελευθερίας που αναφέρεται στην αυτοδιαχείριση και αυτοδιάθεση του ατόμου ως υλικό σώμα, ως πνεύμα, ως επιθυμία, ως απόλαυση, ως ανάγκη για μοναξιά ή για συμβίωση, ως επιλογές, ως αυτάρκεια, ως συνείδηση, ως συμπεριφορά απέναντι στο αγαθό της ζωής, ως στάση ζωής, ως συγγνώμη απέναντι στην υπεροψία των συνανθρώπων, ως ανάληψη ευθύνης, ως δικαίωμα στη χαρά και στην ευτυχία, ως δικαίωμα επιλογής του τρόπου και του δρόμου που θα βαδίσεις προς την ανυπαρξία.
Ιδού, λοιπόν, το κινούν διακύβευμα!
Ιδού και το αποτέλεσμα αυτής της κινητοποίησης, αυτού του συγκλονισμού: Ποιος θυμάται τον Αλφόνς;
Χάρις στον Κώστα Ακρίβο θυμούμαστε τις αξίες που υπερασπίστηκε με τη ζωή και με τον θάνατό του ο, μυθιστορηματικός ή ο υπαρκτός Αλφόνς αδιάφορο. Θυμούμαστε και εμπνεόμαστε από τις αξίες ζωής που εγκιβώτισε ο Κώστας Ακρίβος στο εξαιρετικό του βιβλίο.
Γιώργος Χ. Θεοχάρης
Και ένα απόσπασμα στο ολιγόλεπτο βίντεο που ακολουθεί με τον Κώστα Ακρίβο στο βήμα του βιβλιοπωλείου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου