Σταδιακά μπορεί να πέφτει ο αριθμός των αναγνωστών που δεν διαβάζουν τίποτα αλλά το τι διαβάζουν είναι, ίσως, απογοητευτικό.

O πρόεδρος Δ.Σ. Τάκης Θεοδωρόπουλος και η διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ Κατρίν Βελισσάρη προλόγισαν τα αποτελέσματα της Γ' Πανελλήνιας Έρευνας Αναγνωστικής Συμπεριφοράς και Πολιτιστικών Πρακτικών 2010 σε συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 4/4/11, στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΕΚΕΒΙ. 

Τα αποτελέσματα της Γ΄ Πανελλήνιας Έρευνας Αναγνωστικής Συμπεριφοράς και Πολιτιστικών Πρακτικών του ΕΚΕΒΙ που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα, είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα και προσφέρονται στους ενδιαφερόμενους για μελέτη, αξιοποίηση και χρήσιμα συμπεράσματα. Μπορείτε να αντλήσετε την έρευνα με κλικ ΕΔΩ.

Ο Διευθυντής του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ Γιάννης Μπασκόζος έκανε κάποιες πρώτες επισημάνσεις - που θεωρούμε σημαντικές - στις στήλες του περιοδικού και είχε την καλοσύνη να μας παραχωρήσει προς αναδημοσίευση.

Προς τα πού «γέρνει» ο αναγνώστης;

Η έρευνα αναγνωσιμότητας που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, έξι χρόνια μετά την προηγούμενη, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και απαιτεί ενδελεχή ανάγνωση και συζήτηση. Παρουσιάζει θετικά και αρνητικά αποτελέσματα, τα οποία χρειάζονται μεν αποκωδικοποίηση αλλά και στάθμιση σε σχέση με την ελληνική κοινωνία και τα προβλήματά της σήμερα. Σε μια πρώτη ανάγνωση βλέπουμε ότι αυξάνονται αυτοί που «κάτι» διαβάζουν και μειώνονται αυτοί που δεν διαβάζουν καθόλου. Από την άλλη μεριά διαφαίνεται ότι ο «σκληρός πυρήνας» των αναγνωστών μειώνεται ελαφρώς. Να σημειώσουμε ότι δεν είναι και τόσο «σκληρός», αφού για μας σε αυτόν συγκαταλέγονται όσοι διαβάζουν πάνω από 10 βιβλία ετησίως, ενώ για άλλες δυτικές χώρες είναι όσοι διαβάζουν πάνω από 25 βιβλία ετησίως. Αντίθετα, αυξάνει σε ποσοστό ο αριθμός των «χαλαρών» αναγνωστών που διαβάζουν μέχρι εννέα βιβλία το χρόνο. Αυτό μαζί με τις προτιμήσεις τους (βλέπε και στα σχόλια αυτού του τεύχους) φανερώνουν μια τάση διαμόρφωσης του ευκαιριακού αναγνώστη, ο οποίος διαβάζει κάποιο βιβλίο της μόδας, της ελαφριάς λογοτεχνίας ή διαβάζει μόνον εποχιακά, π.χ. το καλοκαίρι. Θα πείτε, μήπως μια τέτοια τάση δεν την βλέπουμε και στα ευπώλητα; Φυσικά και αυτό δείχνει ότι σταδιακά μπορεί να πέφτει ο αριθμός των αναγνωστών που δεν διαβάζουν τίποτα αλλά το τι διαβάζουν είναι, ίσως, απογοητευτικό. Η έρευνα έχει πολλά ακόμα στοιχεία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως ο ρόλος του εργάσιμου χρόνου σε σχέση με την ανάγνωση, το πώς διαμορφώνονται οι αναγνώστες σε διαφορετικές ηλικίες κ.ά. που απαιτούν την προσοχή όλων των ενδιαφερομένων.

Γιάννης Ν. Μπασκόζος

Σας παρουσιάζουμε ένα εντυπωσιακό πίνακα, εύρημα της έρευνας, 

... και ακολουθούν κάποια σχόλια του κ. Γ. Μπασκόζου από άλλες στήλες του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ.

Ποιο είναι το αναγνωστικό κοινό

Σύμφωνα με την έρευνα του ΕΚΕΒΙ (Μέτρον Ανάλυσις, 2010) υπάρχει μια βελτίωση στον τομέα της ανάγνωσης, καθώς ένα 57% δηλώνει ότι δεν διαβάζει καθόλου έναντι 66% στην αντίστοιχη έρευνα του 2004. Ο «σκληρός πυρήνας» των αναγνωστών, που διαβάζει πάνω από 10 βιβλία το χρόνο, έχει μια μικρή μείωση στο 8,1% το 2010 από 8,5% το 2004. Με αναγωγή στο σύνολο του πληθυσμού που είναι άνω των 15 ετών, αυτό αντιπροσωπεύει ένα πλήθος 780.000 αναγνωστών. Καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός. Παρουσιάζει αύξηση, όμως, το ποσοστό των «χαλαρών αναγνωστών», που διαβάζουν 1- 10 βιβλία ετησίως, στο 34% το 2010 από 25% το 2004.

Ποιοι διαβάζουν πιο πολύ

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι ηλικίες με τα μεγαλύτερα ποσοστά διαβάσματος είναι αυτές των 35-54 ετών, που διαβάζουν πάνω από 10 βιβλία τον χρόνο σε ποσοστό έως και 13%. Αντίθετα, οι μικρές ηλικίες, μαθητές - φοιτητές, 15-24 ετών, σημειώνουν μεγάλα ποσοστά στο διάβασμα στην κατηγορία 1-10 βιβλία το χρόνο, ενώ πάνω από δέκα βιβλία διαβάζει σε αυτές τις ηλικίες μόνον το 6%.

Γιατί δεν διαβάζουν;

Το ότι τα ποσοστά αναγνωσιμότητας είναι χαμηλά σε σχέση με τα ευρωπαϊκά στάνταρ μπορεί να αποδοθεί και στην έλλειψη χρόνου, αφού 50% των ερωτώμενων δηλώνει ότι δουλεύει 40 ώρες την εβδομάδα, 30% δουλεύει 40-50 ώρες την εβδομάδα, 10% δουλεύει 50-60 ώρες και ένα 7,3% δουλεύει πάνω από 60 ώρες την εβδομάδα. Η άλλη αιτία, βεβαίως, είναι η έλλειψη αναγνωστικών κινήτρων και σχετικών προγραμμάτων στις μικρές ηλικίες.

Το φαινόμενο «Μαντά»

Στην έρευνα αναγνωσιμότητας του ΕΚΕΒΙ υπάρχει μια ερώτηση «ποιος συγγραφέας σας έχει επηρεάσει». Οι απαντήσεις στο σύνολο των ερωτώμενων σε απόλυτους αριθμούς είναι: Καζαντζάκης 95, Κοέλιο 47, Λουντέμης 42, Παπαδιαμάντης 28 και Μαντά 28. Έτσι ενώ οι τρεις προτιμήσεις από αυτές δηλώνουν επιρροή μάλλον από νεανικά διαβάσματα, οι δύο άλλες (Κοέλιο, Μαντά) φανερώνουν την επιρροή της σύγχρονης μαζικής, όσο και light λογοτεχνίας. H πεντάδα συγγραφέων στο «σκληρό πυρήνα» των αναγνωστών είναι κατά σειρά: Καζαντζάκης, Ντοστογιέφσκι, Μαντά, Καβάφης και Λουντέμης, που ισοβαθμεί με Χίσλοπ, Μυριβήλη και Γιάλομ. Αυτό σημαίνει, ίσως, ότι οι σύγχρονοι αναγνώστες είναι διαφοροποιημένοι από παλιότερα και ένα κομμάτι από αυτούς προσελκύεται από τη λογοτεχνία των μπεστ σέλερ.