Το βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ και οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
με αφορμή το αριστούργημα
του Λόρενς Ντάρελ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ
που κυκλοφόρησε πρόσφατα
σε επίτομη έκδοση και σε νέα μετάφραση
σας προσκαλούν
σε συζήτηση με θέμα
Η Αλεξάνδρεια στον Λόρενς Ντάρελ,
τον Στρατή Τσίρκα, τον Κ.Π. Καβάφη.
Δευτέρα, 12 Απριλίου 2010, στις 8:30 μ.μ.,
στο βιβλιοπωλείο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ
(Δημάρχου Ι. Ανδρεαδάκη 49, πρώην Πεσόντων Μαχητών, Λιβαδειά).
Η Κατερίνα Σχινά, κριτικός λογοτεχνίας-μεταφράστρια,
θα παρουσιάσει τις διαφορετικές όψεις μιας θρυλικής πόλης
μέσα από τα κείμενα των τριών αυτών μεγάλων συγγραφέων.
ΛΟΡΕΝΣ ΝΤΑΡΕΛ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ
Μετάφραση: Μαριάννα Παπουτσοπούλου
(Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, σελ.: 1.000, τιμή: 32,00 €)
Ό,τι πιο μεθυστικό έχει γραφτεί για την πόλη της Αλεξάνδρειας την εποχή του μεσοπολέμου και των χρόνων που ακολούθησαν. Ένας λογοτεχνικός ύμνος στα κάλλη της, μα και στην οσμή από τη σαπίλα μιας παρηκμασμένης γραφικότητας που κατατρέχει την ιστορία της. Οι ήρωες αυτής της θρυλικής τετραλογίας υπάρχουν και δεν υπάρχουν. Αφουγκράζεσαι τα πάθη τους, τους ήχους των ηδονών τους, τις κραυγές της ανείπωτης φρίκης. Και την ίδια στιγμή αναρωτιέσαι εάν είναι γήινη η ομορφιά της Ιουστίνης, ο ορυμαγδός του Μπαλτάζαρ, ο θρήνος του Μαουντόβιλ, η αερική οπτασία της Κλέας. Αν ο Καβάφης μάς τη χάρισε ερωτική και ο Τσίρκας την προσγείωσε ανθρώπινη και έντονα πολιτική, ο Ντάρελ επιφύλαξε για την Αλεξάνδρεια ένα άλλο σπάνιο δώρο: την αιωνιότητα. Και αυτό το κατάφερε γιατί η γραφή του γνωρίζει να περιγράφει παραστατικά και ταυτόχρονα να αφηγείται με ολοζώντανη διάθεση. Προπάντων, όμως, επειδή χειρίζεται με μαεστρικό τρόπο το χιούμορ καθώς το μπολιάζει στην τραγικότητα των ηρώων του, την ώρα που αυτοί βαδίζουν με σταθερό βήμα προς τη μοίρα τους.
Ένα έργο σταθμός στη παγκόσμια λογοτεχνία. Ένα ανάγνωσμα αντίδοτο στη ρηχότητα και τη φτήνια πολλών «βιβλίων».
Με αυτό τον τρόπο υποδέχτηκε ο συγγραφέας Κώστας Ακρίβος την επανέκδοση του σπουδαίου βιβλίου «Αλεξανδρινό κουαρτέτο»
Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό INDEX
Στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία - 29/11/2009 (Έντυπη Έκδοση Επτά),
ο Χρήστος Σιάφκος
έγραψε για το ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ ΚΟΥΑΡΤΕΤΟ
Η πόλις θα σ' ακολουθεί
Είναι οι μεγάλες ταραγμένες εποχές που γεννούν τα μεγάλα έργα. Έτσι γεννήθηκε και το παλίμψηστο μιας πόλης μοναδικής, της Αλεξάνδρειας, που είχαν χτίσει οι Ιταλοί, κυβερνούσαν οι Άγγλοι ενώ το εμπόριο διαφέντευαν οι Έλληνες, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι.Η ιστορία της Αλεξάνδρειας αλλά και των ανθρώπων της ζωντανεύει ξανά μέσα από το κλασικό βιβλίο του Λόρενς Ντάρελ, που βγαίνει, τώρα, σε νέα μετάφραση.
Ο Λόρενς Ντάρελ αποβιβάστηκε σ' αυτή την 1η Μαΐου 1941 από ένα αυστραλιανό μεταγωγικό που έκανε το επικίνδυνο ταξίδι από την Κρήτη. Είχε ήδη κατά νου το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο», το εμβληματικό αυτό έργο που τώρα κυκλοφορεί σε νέα θαυμάσια μετάφραση της Μαριάννας Παπουτσοπούλου από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Γεννημένος στην Ινδία, ο άγγλος συγγραφέας δεν πέρασε στη χώρα του παρά μόνο το διάστημα των σπουδών του για να χαράξει στη συνέχεια μια πορεία που είχε ως σημαντικούς σταθμούς την Κέρκυρα, την Αθήνα, τη Μέση Ανατολή, τη Ρόδο και τέλος την Κύπρο και τη Γαλλία, όπου ολοκλήρωσε το «Κουαρτέτο».
Οι πραγματικοί ήρωες
Ήταν ερωτευμένος με την Αλεξάνδρεια, την πόλη που χώρεσε στους τέσσερις τόμους την «Τζαστίν» (και όχι «Ιουστίνη», όπως ήθελε η παλιά μετάφραση του Αιμίλιου Χουρμούζιου στις εκδόσεις «Γρηγόρη»), τον «Μπαλτάζαρ», τον «Μαουντολίβ» και την «Κλέα».
Είναι παράξενο, ωστόσο, ότι τους πρώτους μήνες του 1941 έγραφε ο συγγραφέας στον Χένρι Μίλερ από την Ελλάδα: «Μοιάζει ειρωνεία, αλλά χτες το απόγευμα το σύννεφο διαλύθηκε και είδα όλο το ''Βιβλίο των νεκρών'' μπροστά στα μάτια μου σαν απαγορευμένη έξοχη πόλη. Είμαι έτοιμος να το αρχίσω τώρα».
Το «Βιβλίο των νεκρών» ήταν ο προσωρινός τίτλος γι αυτό που τελικά ονομάστηκε «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» και που ο Ντάρελ άρχισε να γράφει το 1953, όταν αποσπάστηκε στην Κύπρο, έχοντας μαζί του τη μικρή του κόρη Σαπφώ, κι αγόρασε ένα σπίτι στο Μπέλλα Παΐς κοντά στην Κερύνεια.
Όμως εκείνη που πραγματικά πρωταγωνιστεί είναι η Αλεξάνδρεια «πριγκίπισσα και πόρνη. Βασιλική πολιτεία και anus mundi. Δεν θα άλλαζε ποτέ εφόσον οι φυλές εξακολουθούσαν να βράζουν όπως ο μούστος στα βαρέλια».
Τον Οκτώβριο του 1977 ο συγγραφέας επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια, έχοντας πειστεί από το BBC να συμμετέχει σε μια εκπομπή με τίτλο «Spirit of Place». Περιπλανήθηκε στους δρόμους της ακολουθούμενος από το τηλεοπτικό συνεργείο. Του φάνηκε αδιάφορη και άψυχη. Τα περίφημα καφέ της, του «Παστρούδη» και το «Μπωντρό» δίχως φώτα. Το αγαπημένο του βιβλιοπωλείο, το «Cite du Livre» στη οδό Φουάντ 2 είχε κλείσει. Η κάμερα στράφηκε σε μεγαλοπρεπείς βίλες γεμάτες μπουκαμβίλιες, «όπου ο Νεσίμ και η Τζαστίν έδιναν τις δεξιώσεις τους», εγκαταλειμμένες ή δημευμένες ή ρημαγμένες από την αδιαφορία των απόρων ιδιοκτητών τους.
Όμως και πάλι, όπως αφηγείται ο Μάικλ Χάαγκ στην «Αλεξάνδρεια, πόλη της μνήμης» (εκδόσεις «Ωκεανίδα»), βιβλίο που μπορεί να λειτουργήσει ως υπέροχο επίμετρο στο «Κουαρτέτο», ο συγγραφέας μπόρεσε να ξαναβρεί την πόλη του. Έστω και μέσα σ' έναν οίκο απωλείας όπου στο «μισοσκόταδο στέκονταν καμιά δεκαριά κοριτσόπουλα ντυμένα με γελοία βιβλικά νυχτικά, με βαμμένα χείλη, κομπολόγια με κρόσσια και φτηνά δαχτυλίδια, ενώ η παράξενη αθωότητά τους που άστραφτε κάτω από τα φανταχτερά ρούχα ερχόταν σε αντίθεση με τη βάρβαρη ενήλικη φυσιογνωμία του γάλλου ναύτη που στεκόταν στη μέση του δωματίου».
Σε αντιδιαστολή με την παραπάνω εικόνα, η μεταφράστρια του Κουαρτέτου επιμένει: «Η αθωότητα αυτή είναι η καρδιά του βιβλίου. Η πηγή η επτασφράγιστη του ''Άσματος Ασμάτων'', που γίνεται νερό που γουργουρίζει στην άμμο του Αμπουσίρ και γεννά τη ζωή. Γίνεται πρόσωπα: ο παππούλης Παναγιώτης που φροντίζει, ο ύμνος του μουεζίνη μιαν αυγή που ανεβαίνει ψηλά στα άνω στρώματα του ουρανού, το μωρό που κοιμάται με το δάχτυλο στο στόμα. Γιατί -πώς να γίνει;- κάθε καλό βιβλίο περιέχει κοντά στο σκοτάδι του κόσμου και το φως του - είτε σαν νοσταλγία είτε σαν προσευχή».
Ο Λόρενς Ντάρελ γεννήθηκε στην Ινδία το 1912 από γονείς Βρετανούς. Στην πατρίδα του βρέθηκε μόνο για τις πανεπιστημιακές του σπουδές, τις οποίες γρήγορα εγκατέλειψε για να αρχίσει μια ζωή περιπλανήσεων με επίκεντρο τη λεκάνη της Μεσογείου. Αφού γεύτηκε την μποέμικη ζωή των καλλιτεχνών στο Παρίσι, εγκαταστάθηκε από το 1935 ως το 1941 στην Ελλάδα, χώρα που γνώρισε κι αγάπησε βαθιά. Στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου βρέθηκε στο Κάιρο, ενώ αργότερα εργάστηκε στη Ρόδο, στην Κύπρο και στην Αργεντινή. Από το 1957 ως τον θάνατό του, τον Νοέμβριο του 1990, έζησε στη νότια Γαλλία όπου αφοσιώθηκε στο γράψιμο. Μεταξύ άλλων εξέδωσε: Το κουιντέτο της Αβινιόν, Ο σκοτεινός λαβύρινθος, Η θαλάσσια Αφροδίτη. Από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ κυκλοφορούν τα έργα του: Η σπηλιά του Πρόσπερου και Τα ελληνικά νησιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου