Το καλό βιβλιοπωλείο της Λειβαδιάς
«Σύγχρονη Έκφραση» έχει εδώ και λίγα χρόνια μπει, με προσεκτικές επιλογές, στο
χώρο των εκδόσεων, παράλληλα με τη διοργάνωση στο χώρο του σεμιναρίων,
διαλέξεων κ.λπ. Το βιβλίο Μύθος και
αφήγηση στον σύγχρονο κόσμο του ποιητή και δοκιμιογράφου Στέφανου
Ροζάνη είναι η μετεγγραφή μιας σειράς πέντε διαλέξεων υπό τον γενικότερο
τίτλο Διαλέξεις για τον Γνωστικισμό. Ο γνωστικισμός, φιλοσοφικό ρεύμα που
γεννήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με τον Χριστιανισμό, έχει τη δική του ιστορική
διαδρομή, ακόμη και τα διακριτά του Ευαγγέλια, τα λεγόμενα Απόκρυφα Ευαγγέλια
(π.χ. Το Ευαγγέλιο του Ιούδα). Αν και στη φιλοσοφία του στηρίχτηκε σημαντικό
μέρος του οικοδομήματος της χριστιανικής θεολογίας, η επίσημη εκκλησία και οι
εκφραστές της κρατούσαν και κρατούν απέναντί του στάση που κυμαίνεται μεταξύ
μερικής αποδοχής και απόλυτης απόρριψης.
Ο Ροζάνης, στα τέσσερα από
τα πέντε κείμενα, επιχειρεί να αποκαταστήσει την αλήθεια και τη σημασία του
Γνωστικισμού ως φιλοσοφικού ρεύματος, συνδέοντάς τον με σημαντικές μορφές της
επιστήμης ή της τέχνης (Φρόιντ, Πάουλ Κλε), ή παραπλήσια φιλοσοφικοθρησκευτικά
ρεύματα (π.χ. για τη συγγένεια του Γνωστικισμού με την εβραϊκή Καμπάλα). Το
πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο Ο μύθος και το νόημά του, που φαντάζει εκ πρώτοις
παράταιρο, έχει ως βασική αναφορά του τον διάσημο ανθρωπολόγο Κλοντ-Λέβι Στρος
κι εκθέτει ορισμένες από τις κεντρικές ανακαλύψεις του. Η πιο ενδιαφέρουσα
πτυχή αυτού του κεφαλαίου συνίσταται στην ανάλυση και επισήμανση της
καταστατικής αδυναμίας όλων ημών των σύγχρονων ανθρώπων να συλλάβουμε το νόημα
των πρωταρχικών μύθων, δεδομένου ότι η βαθύτερη «γλώσσα» τους είναι πλέον μέσα
μας σβησμένη, οριστικά απολεσθείσα (ίσως μόνο στα όνειρα, θα έλεγε ο Φρόιντ, να
επιβιώνουν ακόμη ορισμένα γράμματα αυτού του χαμένου αλφαβήτου). Κάθε απόπειρα
ερμηνείας τους είναι αναγκαστικά αναχρονιστική και καταδικασμένη να προβάλλει
πάνω τους τα νεωτερικά μας «φαντάσματα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου